მნიშვნელოვანი ფაქტები ფიდელ კასტროზე - 600 თავდასხმას გადარჩენილი ლიდერი, რომლის რეპრესიებსაც ათასობით ადამიანი ემსხვერპლა

2016 წლის 26 ნოემბერს ცნობილი გახდა, რომ 90 წლის ასაკში კუბის რევოლუციის ლიდერი და 1959-2011 წლებში ამ ქვეყნის ფაქტობრივი მმართველი - ფიდელ კასტრო გარდაიცვალა.

კაცობრიობის თანამედროვე ისტორიაში ამ ადამიანმა დიდი კვალი დატოვა. კუბის თითქმის 70 წლიანი პერიოდი სწორედ მას უკავშირდება. დიქტატორული მიდრეკილების მიუხედავად, ფიდელ კასტრო კომუნისტური და სოციალისტური ეპოქის უკანასკნელი მოჰიკანი იყო. სიცოცხლის უნარიანობით მან არაერთ ამერიკელ, საბჭოთა თუ მსოფლიო ლიდერს აჯობა. მისი წვერი და უცვლელი მუქი მწვანე ფერის ფრენჩი, ისტორიის ფურცლებზე ადგილს ჩერჩილის სიგარისა და ჩარლი ჩაპლინის ხელჯოხის გვერდით დაიკავებს.

კუბა, თავისუფლების კუნძული - რევოლუციის და სიგარების არომატით გაჟღენთილი დასავლეთ ნახევარსფეროს ერთადერთი სოციალისტური სახელმწიფოა. ლათინო-ამერიკული ცეკვების, ძველებური ავტომობილების, სექსუალური ქალებისა და საუკეთესო სიგარების შემდეგ, კუბა ორ ადამიანთან ასოცირდება - ერნესტო გევარა დე ლა სერნა და ფიდელ ალეჰანდრო კასტრო რუსი.

კუბაში დაბადებულმა ფიდელმა 14 წლის ასაკში, აშშ-ის პრეზიდენტ ფრანკლინ რუზველტს წერილი მისწერა. რუზველტის მეორე ვადით არჩევის მილოცვას კუბის მომავალმა ლიდერმა შემდეგი ტექსტი დაურთო - "თუ არ შეწუხდებით, იქნებ 10 დოლარიანი ბანკნოტი გამომიგზავნოთ. მე ის არასდროს მინახავს, მაგრამ ძალიან მინდა, რომ მქონდეს. თქვენი მეგობარი". პრეზიდენტის ადმინისტრაციამ კასტროს წერილს უპასუხა, თუმცა კონვერტში ბანკნოტი არ აღმოჩნდა. 2004 წელს ეს წერილი ვაშინგტონში, ეროვნული არქივში აღმოაჩინეს.

პროფესიით იურისტი, ფიდელ კასტრო აქტიურ პოლიტიკურ ცხოვრებაში 1952 წლის მარტში ჩაერთო. გადატრიალების შედეგად ხელისუფლებაში მოსული ფულჰენსიო ბატისტას წინააღმდეგ ფიდელი რადიკალურად განეწყო. მიტინგებზე კასტრო კუბელებს ტირანიის წინააღმდეგ შეიარაღებული ამბოხისკენ მოუწოდებდა.

სამხედრო ყაზარმებზე წარუმატებელი იერიშის შემდეგ დაპატიმრებულ კასტროს 15 წელი მიუსაჯეს. მაგრამ ერთი წლის თავზე საყოველთაო ამნისტიით გამოუშვეს. რევოლუციური იდეებით შეპყრობილი ფიდელი მექსიკაში გაემგზავრა და იქ თავის ძმასთან ერთად კუბის ბატისტას რეჟიმისგან გათავისუფლების გეგმაზე დაიწყო მუშაობა. ერნესტო ჩე გევარამ და კასტრომ ერთმანეთი სწორედ მექსიკაში გაიცნეს.

შემდეგ იყო "26 ივლისის მოძრაობის" დაარსება, ძველი გემით "გრანმათი" კუბაზე დესანტის გადასხმის წარუმატებელი მცდელობა, კუბის სიერა-მაესტრას მთიან რეგიონში 2 წლიანი ხეტიალი და გაუთავებელი პარტიზანული ბრძოლა. თანდათან ფიდელის მხარეს ადგილობრივმა მოსახლეობამ დაიწყო გადასვლა. რევოლუციური მოძრაობა ძალებს იკრეფდა. 1959 წლის 1-ელ იანვარს ფიდელ კასტრო თავისი არმიით ჰავანაში შევიდა. კუბის და მსოფლიო ისტორიაში ახალი ფურცელი გადაიშალა.

1961 წელს ფიდელმა კუბის განვითარების ახალი მიმართულება - სოციალიზმი აირჩია. ამიერიდან თავისუფლების კუნძულის იზოლაცია და მოსკოვის აქტიური დახმარების მიუხედავად, მისი ეკონომიკური ვარდის შეუქცევადი პროცესი დაიწყო.

კასტრო და მისი პოლიტიკა ბევრს არ მოსწონდა. განსაკუთრებით ვაშინგტონს. ფიდელი ისტორიაში მასზე განხორციელებული თავდასხმების მცდელობის რეკორდული რაოდენობით შევიდა - 600-ზე მეტი(!). კუბური რევოლუციის ლიდერის ლიკვიდაციას მოწამლული საწერი კალმებით, შხამიანი და ფეთქებადი სიგარებით, მოწამლული საჭმლითა და სასმელებით, შხამით გაჟღენთილი საცურაო კოსტუმებით, მოსყიდული საყვარლებითა და ბომბებით ცდილობდნენ. მაგრამ ფიდელს ყოველ ჯერზე უმართლებდა. 1971 წელს მის მოკვლას სნაიპერების ხელით შეეცადნენ. თუმცა თავდასხმის დღეს ერთ-ერთი სნაიპერი საავადმყოფოში ბრმა ნაწლავის მწვავე შეტევით მოათავსეს, მეორე კი - მანქანამ გაიტანა.

1962 წლის 3 იანვარს კუბაზე კომუნისტური რევოლუციის ორგანიზების გამო, რომის პაპმა იოანე XXIII, ანტიკომუნისტური დეკრეტის საფუძელზე, ფიდელ კასტრო კათოლიკურ ეკლესიას ჩამოაშორა.

ძნელი სათქმელია, ჰქონდა თუ არა შერჩენილი კასტროს ის იდეალები, რომელთა საფუძველზეც მან კუბაზე რევოლუცია მოაწყო. ათწლეულების განმავლობაში მის რეპრესიებს ასობით და ათასობით ადამიანის სიცოცხლე შეეწირა. მისმა პოლიტიკამ ქვეყანა მძიმე ეკონომიკურ მდგომარეობამდე მიიყვანა. მკვეთრად გაიზარდა კუბის დატოვების მსურველთა რაოდენობა. "დამადანაშაულეთ, მე ეს არ მადარდებს - ისტორია მაინც გამამართლებს!", - 1953 წლის 16 ოქტომბერს ამ სიტყვებით დაასრულა ფიდელ კასტრომ სასამართლო პროცესზე გამოსვლა, სადაც მონკადის ყაზარმაზე შტურმში მონაწილეობისთვის ასამართლებდნენ.

მოამზადა ნუკრი მგელაძემ

AMBEBI.GE