ისტორიულ-შემეცნებითი ჟურნალის, “ისტორიანის” სექტემბრის ნომრის მთავარი თემები

გამოვიდა ისტორიულ-შემეცნებითი ჟურნალის, “ისტორიანის” სექტემბრის ნომერი #9(81), რომელშიც წაიკითხავთ:

ქართულ-პოლონური კავშირების ისტორია 523-წელიწადს ითვლის

«ისტორიანის» ეს ნომერი თავისი შინაარსით განსაკუთრებულია. ის ქართულ- პოლონურ ურთიერთობებს ეძღვნება. ამ ურთიერთობებს საფუძველი XV საუკუნის მიწურულს ჩაეყარა... ესპანეთის გაძლიერების ცნობამ საქართველოში თურქთა წინააღმდეგ ერთობლივად გალაშქრების ძველი გეგმა გამოაცოცხლა. ქართველი და ესპანელი ელჩები, რომელთაც დედოფალ ისაბელთან წერილი ერთად მიჰქონდათ, ესპანეთში ლიტვასა და პოლონეთზე გავლით ჩავიდნენ, ეს კი მარტოოდენ ევროპაში გასასვლელი გზის ძიებით არ იყო განპირობებული.

XV საუკუნის ბოლოს საქართველოში ცნობილი იყო ლიტვისა და პოლონეთის ხელისუფალთა მტრული დამოკიდებულება თურქთა მიმართ და, ამიტომაც, იქაურ მესვეურებთან მოლაპარაკების გამართვა ქართველ ელჩს საიდუმლოდ დაეკისრა. მათთვის ქართველი მეფის გაგზავნილი წერილი დღემდე არ არის მიკვლეული. პროფესორ იასე ცინცაძის აზრით, ეს სრულიადაც არ გამორიცხავს სიტყვიერი დავალების ფაქტს და უნდა ვივარაუდოთ, რომ წერილებთან ერთად, ქართველ ელჩს სიტყვიერი დავალებების გადაცემაც ევალებოდა.

ქართლის მეფე კონსტანტინეს II-ის მიერ ესპანეთის დედოფლისადმი გაგზავნილი წერილი, ქართველმა და ესპანელმა ელჩებმა გააცნეს ლიტვისა და პოლონეთის ხელისუფლებას. ეს დოკუმენტი დათარიღებულია 1465 წლის 10 მარტით. დღემდე ქართულ ისტორიოგრაფიაში ითვლებოდა, რომ თარიღი შეცდომით იყო მითითებული...

პოლონეთი და საქართველო - ბრძოლაში ნაწრთობი მეგობრობა

1921 წელს საქართველოს საბჭოთა ოკუპაციის შემდეგ, ქართული ემიგრაციის ერთმა ნაწილმა, მათ შორის, სამხედრო ოფიცრებმა და იუნკრებმა თავიანთ ადგილსამყოფლად პოლონეთი აირჩიეს, რომელიც მათთვის მეორე სამშობლოდ გადაიქცა. ბევრმა მათგანმა მჭიდროდ დაუკავშირა თავისი ბედი პოლონეთს. პოლონეთში ქართველი ოფიცრობა კონტრაქტის საფუძველზე მსახურობდა. ბევრმა მათგანმა ხელი მიჰყო მეწარმეობას, საექიმო პრაქტიკას, ვაჭრობას, სწავლობდნენ და ასწავლიდნენ უმაღლეს სასწავლებლებში. ამავე დროს, ქართველ ემიგრანტებს არ დავიწყებიათ დაკარგული სამშობლო და საქართველოს გასათავისუფლებლად პოლიტიკურ თუ კულტურულ ძალისხმევას არ იშურებდნენ.

საქართველოს დამოუკიდებლობის საკითხი ფართო მსჯელობის საგანს წარმოადგენდა იმდროინდელ პოლონეთში. ამაზე ბევრს საუბრობდნენ და წერდნენ. საქართველოს შესახებ მრავალი სამეცნიერო-პოპულარული და ინფორმაციული ხასიათის ნაშრომი გამოიცა. გამოდიოდა ჟურნალები “ამირანი”, «პრო პატრია», «პრო გეორგია». ქართულ თემატიკას ეკავა უმთავრესი ადგილი სერგო ყურულიშვილის რედაქტორობით გამომავალ ჟურნალში «აღმოსავლეთის ხმა». საქართველოს გათავისუფლების საკითხს დიდ ყურადღებას უთმობდნენ ჟურნალები «აღმოსავლეთი», «ფშიმერჟე» და სხვ. საქართველოში მიმდინარე მოვლენებს ეხმაურებოდა XX საუკუნის 20-იან წლებში გამომავალი ყველაზე დიდი პოლონური გაზეთი.

იოზეფ პილსუდსკი და ქაქუცა ჩოლოყაშვილი

1925 წლის 18 აგვისტოს ვარშავაში ქაქუცა ჩოლოყაშვილი ჩავიდა. მას თან ახლდა 1924 წლის აჯანყების კიდევ ერთი გმირი - გენერალი სპირიდონ ჭავჭავაძე. მათი ჩამოსვლის მთავარი მიზანი იყო პოლონეთში მყოფ ქართველ ოფიცრებსა და იუნკრებთან შეხვედრა.

ქართულ ემიგრაციაში 1924 წლის აჯანყებისა და მისი შედეგის მიმართ არაერთგვაროვანი დამოკიდებულება გაჩნდა. ამან საბოლოოდ დაქსაქსა და დააპირისპირა ქართული პოლიტიკური და სამხედრო ელიტა როგორც საზღვარგარეთ, ასევე ქვეყნის შიგნით. ამ პროცესებმა გავლენა მოახდინეს პოლონეთში მყოფ ქართულ ემიგრაციაზეც, რომელიც ორ ბანაკად დაიყო. დაპირისპირების საგანი გახლდათ პოლონეთში ქართველ ოფიცერთა მეთაური - გენერალი ალექსანდრე ზაქარიაძე და მისი მოქმედებები. ბევრი მას ბრალს სდებდა ჟორდანია-რამიშვილის შეკვეთების შესრულებაში. ამბობდნენ, რომ ხელი შეუშალა პოლონეთში მყოფ ქართველ ოფიცერთა გაგზავნას საქართველოში 1924 წლის აჯანყებაში მონაწილეობისთვის.

ქაქუცა ჩოლოყაშვილისა და სპირიდონ ჭავჭავაძის ჩასვლის მიზანი სწორედაც ოფიცრობის იზოლირება იყო ემიგრაციული მთავრობის გავლენისგან...

ურთიერთგამდიდრება ლიტერატურული საგანძურით

პოლონეთში დაიბეჭდა ქართულიდან პოლონურად თარგმნილი ნაწარმოებები - «ვეფხისტყაოსანი», მასთან ერთად «ვეფხისტყაოსნის» მინიატურული გამოცემა და «გალობანი სინანულისანი», აგრეთვე პოლონურიდან ქართულად თარგმნილი ადამ მიცკევიჩის ეპიკური პოემა «პან თადეოზი». ამ წიგნების გამოცემა კიდევ ერთი წინ გადადგმული ნაბიჯია ქართველი და პოლონელი ხალხების დაახლოების საქმეში.

ბელვედერის სასახლე ვარშავაში

ვარშავის ბელვედერის სასახლის ადგილას ადრე სხვა შენობები იდგა. პირველად აქ სასახლე ლიტვის დიდმა კანცლერმა, კრიშტოფ სიგიზმუნდ პაცმა ააგო 1662 წელს. შენობა 1764 წლიდან ეკუთვნოდა ლიტვის დიდ მთავარს სტანისლავ პონიატოვსკის, რომელმაც პოლონეთის ტახტზე ასვლის შემდეგ აქ ქაშანურის ფაბრიკა გახსნა. 1798 წელს სასახლის მფლობელი გახდა დიდი სეიმის დეპუტატი კიცკი, რომელმაც ბელვედერი თავის ქალიშვილს ტერეზიას გადასცა. ამ უკანასკნელმა კი 1818 წელს იგი რუსეთის მთავრობას მიჰყიდა, რომლის ბრძანებითაც ყოფილი სასახლე დაანგრიეს. ბელვედერის სასახლე აიგო რუსეთის მთავრობის დავალებითა და სახსრებით 1819-1822 წლებში არქიტექტორ იაკუბ კუბიცკის პროექტით. 1918 წელს პოლონეთის დამოუკიდებლობის აღდგენის შემდეგ, ბელვედერის სასახლე გახდა ქვეყნის მეთაურის, მარშალ იოზეფ პილსუდსკის რეზიდენცია, სადაც იგი სიცოცხლის ბოლომდე ცხოვრობდა. 1939 წლის 5 ოქტომბერს ოკუპირებულ ვარშავაში თავისი ერთადერთი სტუმრობის დროს, პარადის მიღების შემდეგ, ბელვედერის სასახლეს ადოლფ ჰიტლერი ეწვია. მან მხოლოდ იოზეფ პილსუდკის კაბინეტი მოინახულა. ამჟამად ბელვედერის სასახლეს დროდადრო ცერემონიული მიზნით მიმართავს პრეზიდენტი ან მთავრობა. აგრეთვე, იგი პერიოდულად წარმოადგენს რეზიდენციას პოლონეთში ვიზიტის დროს სხვა სახელმწიფოთა მეთაურებისა და საპატიო სტუმრებისთვის. ოფიციალურად ბელვედერი პოლონეთის რესპუბლიკის პრეზიდენტის რეზიდენციაა.

გარდა ამისა, ნომერში წაიკითხავთ:

თბილისში მარშალ პილსუდსკის გამზირი გაიხსნა

პოლონეთ-საქართველოს მეგობრობის დღიურები

ომი და ცხოვრება. იოზეფ პილსუდსკი - ბრძოლა პოლონეთის დამოუკიდებლობისთვის

მოგონებები. ვალერიან თევზაძე.

მოგონებები. ნიკოლოზ ქვარიანი

მოგონებები. «გაიხსენეთ ალექსანდრე გოძიაშვილი»

დიდი პოლიტიკა. ქართული ემიგრაცია პოლონეთში და პილსუდსკის მთავრობა

კვალი ნათელი. ორი ერის მღვდელმოწამე / წმ. გრიგოლ ფერაძის ცხოვრება და მოღვაწეობა

ქართველოლოგია. ქართული კულტურის პოპულარიზატორი

კონტაქტები. გიორგი ერისთავი და პოლონეთი

დანაშაული კაცობრიობის წინაშე. კატინის ტრაგედია

პროპაგანდისტული ომი. გლივიცეს ინციდენტი