როგორ დავიკანონოთ ქონება

როგორ დავიკანონოთ ქონება

საგადასახადო კანონმდებლობაში შეტანილ ცვლილებებს მოსახლეობა სისტემატურად თვალს ვერ ადევნებს. ამის გამო უძრავსა თუ მოძრავ ქონებაზე დაკისრებული გადასახადები ყურადღების მიღმა რჩება და მას სოლიდური ჯარიმებიც მოყვება. რა სახის ქონება რა ოდენობის გადასახადს ითვალისწინებს და როგორ უნდა დაიკანონოთ ის? თქვენს კითხვებს ახალგაზრდა იურისტთა ასოციაციის იურისტები პასუხობენ.

გამოგზავნილი შეკითხვები:

მკითხველი ალექსანდრე: რეესტრში რეგისტრირებული მაქვს მხოლოდ ეზო, მაგრამ ჩემს სახელზე არ არის გაფორმებული ამ ეზოში მდგარი სახლი. მასში 2 ოჯახი ვცხოვრობთ, როგორ უნდა მოვიქცეთ, რომ ეს სახლი შუაზე გავიყოთ 2-მა ოჯახმა და ჩვენ-ჩვენ სახელზე დავარეგისტრიროთ? თუ შეიძლება, მიგვითითეთ ხარჯებიც.

ამ შემთხვევაში გასარკვევია, მიწის ნაკვეთი მხოლოდ თქვენზეა რეგისტრირებული თუ მეორე ოჯახზეც. თუკი თქვენს ეზოში მდგარი სახლი აშენებულია კანონიერად (ანუ არსებობს კანონით დადგენილი წესით შეთანხმებული პროექტი), მიწის ნაკვეთის მესაკუთრეს (ან თანამესაკუთრეებს) შეუძლია მიმართოს საჯარო რეესტრს შენობაზე საკუთრების უფლების რეგისტრაციის მოთხოვნით. თუკი თქვენ და მეორე ოჯახს გაქვთ თანასაკუთრებაში მიწის ნაკვეთი, რომელზეც კანონიერად გაქვთ აშენებული შენობა, შეგიძლიათ ცალ-ცალკე აზომოთ შენობის თითოეულის სარგებლობაში არსებული ნაწილები, წარადგინოთ განცხადება რეესტრში რეგისტრაციის თაობაზე და თქვენს შორის დადებული წერილობითი შეთანხმება, რომ თანახმა ხართ ნახაზების შესაბამისად დარეგისტრირდეთ შენობის შესაბამისი ნაწილის მესაკუთრეებად. რეგისტრაციისთვის გადასახდელი საფასურის ოდენობა შეადგენს 50 ლარს თითოეული მესაკუთრისთვის.

თუკი შენობა ნებართვის გარეშე ან პროექტის დარღვევით გაქვთ აშენებული, მაშინ მასზე საკუთრების უფლების რეგისტრაციამდე უნდა მოახდინოთ შენობის ლეგალიზება. ლეგალიზებას ექვემდებარება 2007 წლის 1 იანვრამდე ნებართვის გარეშე ან პროექტის დარღვევით აშენებული შენობა. შენობის ლეგალიზებისთვის უნდა მიმართოთ მშენებლობის ნებართვის გამცემ ორგანოს (თუ შენობა მდებარეობს თბილისში _ ქ. თბილისის მერიის არქიტექტურის სამსახურს) და უნდა წარუდგინოთ შემდეგი დოკუმენტები:

ა) ტოპოგრაფიული საფუძველი და საპროექტო ტერიტორიების სიტუაციური გეგმა ექსპლიკაციით;

ბ) ამონაწერი საჯარო რეესტრიდან, საკადასტრო რუკა, ხოლო თუ მიწის ნაკვეთი თანასაკუთრებაშია, თანამესაკუთრის თანხმობა;

გ) ობიექტის არქიტექტურული პროექტი;

დ) ფოტოსურათები;

განცხადების განმხილველი ორგანო 30 დღის ვადაში იღებს გადაწყვეტილებას შენობის ლეგალიზების ან ლეგალიზებაზე უარის თაობაზე. თუკი მიღებული იქნება გადაწყვეტილება შენობის ლეგალიზებაზე, გადაწყვეტილება და შენობის აზომვითი ნახაზი უნდა წარადგინოთ საჯარო რეესტრში, გადაიხადოთ 50 ლარი რეგისტრაციისთვის, რის შემდეგაც მოხდება შენობაზე თქვენი საკუთრების უფლების რეგისტრაცია.

იურისტი ლიკა წიკლაური

მკითხველი გიორგი: სოფელში მაქვს სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთი. ჩემი ოჯახი მისით მრავალი წელია სარგებლობს, მაგრამ კუთვნილების დამადასტურებელი დოკუმენტი არ გვაქვს. როგორ უნდა მოვაქციო ეს ნაკვეთი ჩემს საკუთრებაში?

თუ აღნიშნულ მიწის ნაკვეთის მართლზომიერი მფლობელობის დამადასტურებელი დოკუმენტი არ გაქვთ, მაშინ საკუთრების უფლების აღიარება შეიძლება მოხდეს როგორც თვითნებურად დაკავებულ მიწის ნაკვეთზე. აღნიშნული სამართლებრივი ურთიერთობა რეგულირდება "ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ" საქართველოს კანონით და ასევე საქართველსო პრეზიდენტის 2007 წლის 15 სექტემბრის #525 ბრძანებულებით.

თვითნებურად დაკავებული სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის ნაკვეთზე საკუთრების უფლების აღიარებისთვის აუცილებელია მიწის ნაკვეთს ფლობდეთ 2007 წლამდე და ნაკვეთზე განთავსებული იყოს საცხოვრებელი სახლი (აშენებული ან დანგრეული) ან არასაცხოვრებელი დანიშნულების შენობა (აშენებული). საკუთრების უფლების აღიარების მოთხოვნით უნდა მიმართოთ ადგილობრივი თვითმმართველობის წარმომადგენლობით ორგანოსთან (საკრებულოსთან) არსებულ საკუთრების უფლების აღიარების კომისიას. განცხადებას უნდა დაურთოთ: 1) მიწის თვითნებურად დაკავების დამადასტურებელი დოკუმენტი (ცნობა-დახასიათება უფლების დამადასტურებელი დოკუმენტის გარეშე, სასამართლოს აქტი, ორთოფოტო (აეროფოტოგადაღება), აბონენტად აყვანის დოკუმენტი, გადახდის ქვითარი ან/და სხვა დოკუმენტი) ან მიწის თვითნებურად დაკავების ფაქტის თაობაზე მოწმის ნოტარიალურად დამოწმებული განცხადება; 2) მიწის ნაკვეთის საკადასტრო აზომვითი ნახაზი; 3) ინფორმაცია საკუთრების უფლების აღიარების საფასურის ოდენობის დასადგენად, კერძოდ მიწის ნაკვეთის ხარისხობრივი (კარგი და მწირი) მონაცემები; 4) დაინტერესებული პირის საიდენტიფიკაციო დოკუმენტების ასლები.

კომისია განცხადებას განიხილავს 2 თვის ვადაში და საკუთრების უფლების აღიარების შემთხვევაში უნდა გადაიხადოთ გარკვეული საფასური, რომლის ოდენობაც დამოკიდებულია მიწის ნაკვეთის ადგილმდებარეობასა და ფართობზე.

იურისტი ალეკო ნაჭყებია

მკითხველი რეზო: ვცხოვრობ იტალიურ ეზოში. ყველას გვაქვს ერთი მისამართი. როგორ უნდა დავიკანონო ის ფართი, სადაც ჩემი ოჯახი ცხოვრობს?

თქვენს კითხვაზე ამომწურავი პასუხის გადაცემად, დასაზუსტებელია მთელი რიგი საკითხები. მაგალითად, იტალიური ეზოს მისამართზე არსებული შენობა-ნაგებობა რეგისტრირებულია თუ არა საჯარო რეესტრში; თქვენ ან თქვენი ოჯახის რომელიმე წევრს გაქვთ თუ არა რაიმე უფლების დამდგენი დოკუმენტი; როდის არის შენობა-ნაგებობა აშენებული; გაქვთ თუ არა შესაბამისი ნებართვა და სხვა...

იმ შემთხვევაში თუ ,,იტალიურ ეზოში" მცხოვრები პირები საჯარო რეესტრში დარეგისტრირებული ხართ ამ უძრავი ქონების თანამესაკუთრეებად, თქვენი ფართის გამოსაყოფად და ცალკე დასარეგისტრირებლად აუცილებელია შესაბამისი საკადასტრო-აზომვითი ნახაზის გაკეთება და იტალიური ეზოს მისამართზე საჯარო რეესტრში რეგისტრირებულმა ყველა თანამესაკუთრის ხელი მოაწეროს უძრავი ქონების გამიჯვნის ხელშეკრულებას. გამიჯვნის ხელშეკრულება საკადასტრო აზომვით ნახაზთან ერთად უნდა დაარეგისტრიროთ საჯარო რეესტრში და ამის შემდეგ ჩაითვლებით თქვენს სატრგებნლობაში არსებული ფართის ინდივიდუალურ მესაკეთრედ.

იურისტი ქეთევან კრაწაშვილი

მკითხველი ნათია: კორპუსში, პირველ სართულზე, ფანჯრის წინ შემოღობილი მაქვს ტერიტორია. რა არის საჭირო მის დასაკანონებლად?

უძრავი ქონების საკუთრების უფლებით დარეგისტრირება ხდება საჯარო რეესტრში. იმ შემთხვევაში, თუ თქვენს მიერ შემოღობილი ქონება წარმოადგენს ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის საკუთრებას, მისი თქვენს ინდივიდუალურ საკუთრებად დაკანონების უფლება უნდა მოგცეთ აღნიშნულმა ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობამ, წევრთა სრული შემადგენლობით (თანხმობა დაფიქსირებული უნდა იქნეს ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის კრების ოქმში). ქონების დაკანონების მიზნით დაგჭირდებათ საჯარო რეესტრში შემდეგი დოკუმნეტების წარდგენა:

1. ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის კრების ოქმი;

2. ინდივიდუალურ საკუთრებად დასარეგისტრირებელი ქონების საკადასტრო აზომვითი ნახაზი;

3. სარეგისტრაციო მომსახურების საფასურის გადახდის დამადასტურებელი ქვითარი (50 ლარის ოდენობით);

იუტრისტი ქეთევან ქაჩლიშვილი

მკითხველი ლიანა: სასოფლო სამეურნეო ნაკვეთთან ერთად ვფლობთ ტყის ნაკვეთსაც.საჯარო რეესტრში დარეგისტრირების დროს დაგვიკანონეს მხოლოდ მიწის ნაკვეთი,ტყე არა. მაინტერესებს, რა პროცედურებია საჭირო ტყის დაკანონებისთვის.

თქვენს კითხვასთან დაკავშირებით გაცნობებთ, რომ საერთოდ სახელმწიფო სამეურნეო ტყის ფონდის მიწა არ ექვემდებარება საკუთრების აღიარებას და მასზე საკუთრების უფლების რეგისტრაციას. ტყის ფონდი წარმოადგენს სახელმწიფოს საკუთრებას საქართველოს კანონის "საქართველოს ტყის კოდექსის" თანახმად.

ერთადერთი გამონაკლისი დადგენილია "ფიზიკური და კერძო სამართლის იურიდიული პირების მფლობელობაში (სარგებლობაში) არსებულ მიწის ნაკვეთებზე საკუთრების უფლების აღიარების შესახებ" საქართველოს კანონის მე-3 მუხლის მეორე ნაწილით, რომელიც უთითებს, რომ "საკუთრების უფლების აღიარებას არ ექვემდებარება ტყის ფონდის მიწა, გარდა იმ მიწის ნაკვეთებისა, რომლებიც დაკავებულია ფიზიკური ან კერძო სამართლის იურიდიული პირის ან კანონით გათვალისწინებული სხვა ორგანიზაციული წარმონაქმნის მიერ, რომელთა საკუთრებაში გადაცემა შესაძლებელია სახელმწიფო ტყის ფონდის მართვის შესაბამისი უფლებამოსილი ორგანოს დასკვნის შესაბამისად და რომელთა სახელმწიფო ტყის ფონდიდან ამორიცხვა ხელს არ შეუშლის სახელმწიფო ტყის ფონდის მართვისა და დაცვის განხორციელებას". აღნიშნული ნორმის საფუძველზე გამონაკლისის წესით დაშვებულია ტყის ფონდის მიწაზე საკუთრების აღიარება მხოლოდ შემდგი პირობების ერთობლივად არსებობის შემთხვევაში:

1. ტყის ფონდის მიწა დაკავებული უნდა იყოს განმცხადებლის მიერ (იგულისხმება 2007 წლის ივლისამდე);

2. სახელმწიფო ტყის ფონდის მართვის შესაბამისი უფლებამოსილი ორგანოს (ესენია: სსიპ დაცული ტერიტორიების სააგენტო და სსიპ ბუნებრივი რესურსების სააგენტო) ისეთი დასკვნის არსებობის შემთხვევაში , რომელიც უთითებს, რომ დასაშვები და შესაძლებელია დაკავებული მიწის ამორიცხვა ტყის ფონდიდან.

3. ტყის ფონდის დაკავებული მიწის ამორიცხვა ხელს არ უნდა უშლიდეს სახელმწიფო ტყის ფონდის მართვისა და დაცვის განხორციელებას;

ამ პირობების არსებობის დამადასტურებელი დოკუმენტების მოძიების შემთხვევაში შეგიძლიათ მიმართოთ ტყის მდებარეობის მიხედვით შესაბამისი თვითმმართველობის საკუთრების აღიარების კომისიას და მოითხოვოთ საკუთრების აღიარება.

იურისტი ლალი პეტრიაშვილი

მკითხველი ირაკლი: საცხოვრებელი კორპუსის წინ გვაქვს კაპიტალური ავტოფარეხები აშენებული 1992 წელს მაშინდელი გამგეობის ნებართვით .ამჟამად ფარეხები მოექცა კორპუსის წითელი ხაზების მიღმა.როგორ უნდა მოვახდინოთ მათი დაკანონება/ლეგალიზება?

პირველ რიგში საჭიროა დადგინდეს თუ ვის საკუთრებაშია ის მიწა, რომელზედაც განთავსებულია ავტოფარეხები. იმ შემთხვევაში, თუ მიწა სახელმწიფო საკუთრებაა, შესაძლებელია მოხდეს საკუთრების უფლების აღიარება საჯარო რეესტრისათვის მიმართვის გზით, როდესაც დასტურდება მიწაზე მართლზომიერი მფლობელობა.

იმ შემთხვევაში, თუ მიწა სხვა კერძო პირის საკუთრებაშია, ან სხვა კორპუსის წითელ ხაზებშია მოქცეული, საკუთრების უფლების მოპოვებისათვის საჭიროა ამ კერძო პირის ან კორპუსის ამხანაგობის წევრთა თანხმობა.

ამასთან, გაითვალისწინეთ, რომ მხოლოდ ფარეხზე უფლების რეგისტრაცია ვერ მოხდება, მასზე დამაგრებული შესაბამისი მიწის ნაკვეთის გარეშე. ანუ ავტოფარეხზე საკუთრების უფლების რეგისტრაცია ხდება მასზე დამაგრებულ მიწის ნაკვეთთან ერთად. სწორედ ამიტომ არის მნიშვნელოვანის მიწის ნაკვეთის მესაკუთრის დადგენა.

იმ შემთხვევაში, თუ მიწა, რომელზედაც განთავსებულია ავტოფარეხები, გადასულია ადგილობრივი თვითმმართველობის საკუთრებაში, განცხადებით უნდა მიმართოთ ქ. თბილისის მერიის ს.სი.პ. ქონების მართვის სააგენტოს, რომელსაც გააჩნია ადგილობრივი თვითმმართველობის საკუთრებაში არსებული ქონების განკარგვის უფლება. ასეთ შემთხვევაში, უნდა მოხდეს საკუთრების უფლების მოპოვება პრივატიზების წესით, აუქციონის საფუძველზე.

იურისტი ილია ჭანტურაია

მკითხველი რაული: რატომ არ უნდა ნაწილდებოდეს კორპუსის მიმდებარე მიწა თანაბრად ყველა მცხოვრებზე? ან გადასახადი თუ არსებობს მათზე, ვინც სხვას დაასწრო და შემოიღობა ნაკვეთი?

თქვენს შეკითხვასთან დაკავშირებით მოგახსენებთ, საქართველოს "ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის შესახებ," კანონის თანახმად ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის წევრთა საერთო ქონებას წარმოადგენს მიწის ნაკვეთი, რომელზედაც დგას მრავალბინიანი სახლი. მესაკუთრის წილი ბინათმესაკუთრეთა ამხანაგობის წევრთა საერთო ქონებაში განისაზღვრება, მის ინდივიდუალურ საკუთრებაში არსებული ბინის ფართობის შეფარდებით მრავალბინიანი სახლის ბინათა საერთო ფართობთან, ხოლო საერთო ქონების მეწილეთა რაოდენობა განისაზღვრება ბინების რაოდენობის შესაბამისად. სწორედ აღნიშნული კანონის თანახმად მიწის ნაკვეთი თანაბრად ვერ გადანაწილდება ყველა მაცხოვრებელზე, ხოლო თუ მესაკუთრემ თვითნებურად შემოღობა და დაიკავა კორპუსის მიმდებარე მიწა, აღნიშნული არ წამოადგენს კანონიერ ქმედებას, შესაბამისად, თანხის გადახდაზეც საუბარი შეუძლებელია.

იურისტი ცისანა ქადაგიშვილი