ჯონ როკფელერი საკუთარ კაბინეტში იჯდა და ბირჟის სიახლეებს ეცნობოდა. უცებ, კარი გაიღო და ოთახში სიხარულის ყიჟინით, მისი უმცროსი ვაჟი შემოიჭრა. მან მუშტი გახსნა და მამას ხელისგულზე მოთავსებული ხუთი მკვდარი ბუზი უჩვენა. კმაყოფილმა მშობელმა მას შეპირებული ათი ცენტი ჩაუთვალა (ორი ცენტი ყოველ ბუზზე) და თავზე ხელი გადაუსვა. - რა ბედნიერებაა, რომ მას მემკვიდრეები ეზრდება! ის მათ თავის იმპერიას გადააბარებს, რომელსაც ნაწილ-ნაწილ, არაერთი წლის მანძილზე აკოწიწებდა, მაგრამ გახდებიან ისინი ისეთები, როგორიც თვითონ იყო - ჟინიანი, შეუპოვარი და გამჭრიახი? ევოლუციის კანონების მიხედვით, შვილები წესით, მშობლებს უნდა ჰგავდნენ, მაგრამ თვითონ ოდესღაც დაიფიცა, რომ არასდროს იქნებოდა დედ-მამის მსგავსი.
ბავშვობა
მამა თითქმის არ უნახავს. უილიამ როკფელერი მუდმივად რაღაც აფერებში მონაწილეობდა და მიწის ნაკვეთების ყიდვა-გაყიდვით, ხანაც - "ჯადოსნური ელექსირების" გასაღებით იყო დაკავებული. მას ოჯახი სულაც არ ანაღვლებდა. ფულს იოლად შოულობდა, მაგრამ ასევე იოლად ხარჯავდა. მისი მომლოდინე ექვსი შვილი არც ახსოვდა.
პატარა ჯონმა გადაწყვიტა, რომ ასე დაუდევრად არასდროს მოიქცეოდა. თუმცა, მამილოს ისეთი თვისებებიც ჰქონდა, რომლებიც შვილს გადაეცა: ამერიკის პროვინციულ ქალაქებში მცხოვრებთაგან განსხვავებით, სპირტიან სასმელებს არ ეკარებოდა და ფულის შოვნის საოცარი უნარით იყო დაჯილდოებული. შეიძლება ითქვას, რომ ის ფულს აღმერთებდა. მორიგი კუშის მოხსნისას, უილიამი ბანკნოტებს მაგიდაზე ყრიდა, შემდეგ კი მოშრიალე დასტებს ჭერისკენ ისვრიდა და მათი ნელი ფარფატით ტკბებოდა. შვილს მამისგან მემკვიდრეობად ერთი შეგონება დარჩა: "შვილო, ფული უნდა გიყვარდეს და ის შესაბამისად გიპასუხებს!" - ეს სამუდამოდ ჩაიბეჭდა ჯონის გონებაში.
ელაიზა უკიდურესად ძუნწი ადამიანი გახლდათ. მან იცოდა, რომ ქმრის მოტანილი ფული მეორე დღეს კვამლივით გაქრებოდა. ჯონს მუდამ ახსოვდა, როგორ უყვიროდა დედა, როცა შარვალს დახევდა (ტანისამოსი ხომ მის და-ძმებსაც უნდა ეტარებინათ) და ვინ მოსთვლის, რამდენჯერ ურბენია ფეხშიშველს იმის გამო, რომ ფეხსაცმელი ზედმეტად არ გაეცვითა.
როცა ჯონი დედის ამგვარ მორჩილებას აკვირდებოდა, დასკვნებს აკეთებდა: რატომ უნდა ელოდო მითურ ბედნიერებას ზეცაში, თუკი მიწიერი ბედნიერებაც არსებობს?.. ჰოდა, თუ კეთილდღეობა თავისით არ მოდის, უნდა წახვიდე და ის აიღო. და კიდევ, თუ ფული არ გყოფნის, ის კი არ უნდა დაზოგო, არამედ მეტი უნდა გამოიმუშაო!
პირველი ცენტი
"ყველა დიდი გზა პირველი ნაბიჯით იწყება", - ჯონ როკფელერი ამ ჩინური სიბრძნის თავისებურ ინტერპრეტაციას ახდენდა და ამბობდა: "ყოველი დიდი კაპიტალი პირველი ცენტით იწყება".
რა იდეები აღარ მოსდიოდა პატარა ჯონს თავის ნათელ გონებაში: დედის მიცემული ფულით შაქარყინულის შეკვრის ყიდვა, მისი პატარ-პატარა გროვებად დანაწილება და ცოტათი უფრო ძვირად გაყიდვა. ვისზე ყიდდა? - თუნდაც, საკუთარ დებზე. "არაფერი პირადული, ეს ხომ მხოლოდ ბიზნესი იყო".
შვიდი წლისა მიხვდა, რომ შეეძლო გარეული ინდაურების დაჭერა, მათი გამოკვება და მეზობელი ფერმებისთვის მიყიდვა. თავის ყოველ ფინანსურ ოპერაციას რვეულში იწერდა; ყოველ დოლარს ყულაბაში ინახავდა.
უკვე ათი წლისა, ცარიელ-ტარიელად დარჩენილ მამასაც კი სესხით უმართავდა ხელს. რა თქმა უნდა, სესხს თავისი პროცენტიც მოჰყვებოდა - "აქაც არაფერი იყო პირადული...".. განაგრძეთ კითხვა