21-ე საუკუნის მონობა და ქართველები სტამბოლის "ბაზარზე" - საშინელი ისტორიები, რომლებიც სამუშაოს მაძიებელ ქართველებს თურქეთში გადახდენიათ

თურქეთში სამუშაოდ ჩასული ქართველების მოტყუება, ტრეფიკინგისა და კორუფციის შემთხვევები - ეს ის პრობლემებია, რომელზეც არაერთხელ თქმულა. თუმცა, პრობლემა პრობლემად რჩება. მსგავს შემთხვევებზე ქართული არასამთავრობო ორგანიზაცია "ანტიკორუფციული კავშირის" ძალოვან სტრუქტურებთან ურთიერთობის კომისია მუშაობს. ორგანიზაცია თურქეთში პერიოდულად გზავნის მონიტორინგის ჯგუფებს, რომლებიც დანაშაულებრივ ქმედებებს ავლენენ და იქ მცხოვრები ქართველების პრობლემების შესახებ მასალებს აგროვებენ. Ambebi.ge მონიტორინგის ხელმძღვანელს, თამაზს (სახელი შეცვლილია უსაფრთხოების მიზნით) გაესაუბრა, რომელიც არაერთ მძიმე დანაშაულზე საუბრობს. მათ შორის არის კორუფციული გარიგებები, რომელშიც თურქეთის საბაჟო სამსახურის თანამშრომლები და რამდენიმე ბათუმელია ჩართული.

"თურქეთის საზღვარზე შესაძლებელია გადაიხადო 200-400 დოლარი და გადახვიდე ისე, რომ არ ფიქსირდება, რომ გადახვედი. შუამავლი არის ქართველი, რამდენიმე ადამიანია ჩართული ამ სქემაში. ჩვენ შეგვიძლია ახლა ჩავიდეთ ბათუმში გავესაუბროთ ერთ-ერთ მათგანს, ეტყვი, გადამიყვანე საზღვარზეო, ის შეგითანხმებს დროს, გადაიხდი თანხას და გადაგიყვანს. ეს ადამიანები თურქეთის მხარეს იცნობენ და მათთან ერთად კორუფციაში არიან ჩართულები. ამ სქემის შესახებ მე თვითონ გავიგე. თურქეთში სპეციალურად თავი დავიდეპორტე, შემდეგ საზღვარზე ფული გადავიხადე და უკანონოდ გადავედი. ათი ათასობით მსგავსი შემთხვევაა, როდესაც ქართულ მხარეს საბაჟოზე ჰყავს ესა თუ ის პირი დაფიქსირებული, რომ გადავიდა თურქეთში, თუმცა, თურქეთს არ აქვს მონაცემები მისი გადასვლის შესახებ", - ამბობს თამაზი.

"ანტიკორუფციული კავშირის" ხელმძღვანელის გია ბურჯანაძის თქმით, ორგანიზაციამ ეს მასალები შსს-ს მიაწოდა, თუმცა, მათთვის უცნობია, მოხდა თუ არა ბათუმური დანაშაულებრივი ჯგუფის დასჯა კანონის ფარგლებში.

"სამინისტრო მეუბნება, რომ ჩვენს მხარეს დარღვევა არ იკვეთება. მოქალაქეს შეუძლია ჩვენი საზღვარი ბიომეტრიული პასპორტით გადაკვეთოს. მაგალითად, მე ვარ დეპორტირებული, ბიომეტრული პასპორტით ქართულ საბაჟოს გავდივარ, ქართული მხარე კი მაფრთხილებს, რომ შენ დეპორტირებული ხარ თურქეთიდან და არ შეგიშვებენ, მე კი ვეუბნები, რომ ნეიტრალურ ზონაში გადავდივარ, ვიღაცას უნდა შევხვდე. ნეიტრალურ ზონამდე გადავდივარ, შემდეგ თურქ მებაჟეებს, რომელთანაც გარიგებული ვარ, გადავყავარ საზღვარზე", - ამბობს გია ბურჯანაძე.

ამ ხერხით თურქეთის საზღვარზე გადასული ადამიანები არ ფიქსირდებიან, რომ თურქეთში არიან. ამიტომაც გია ბურჯანაძის თქმით, მათ რამე რომ მოუვიდეთ, ან დაიკარგონ, თურქეთის შესაბამისი უწყება რეაგირებას ვერ მოახდენს, ვინაიდან დაკარგული ადამიანი არ იქნება ოფიციალურად დაფიქსირებული.

კორუფციული გარიგებების გარდა, თურქეთში ხშირია ტრეფიკინგის შემთხვევები, როდესაც იქ სამუშაოდ ჩასულ ქართველ გოგონებს პასპორტებს ართმევენ და იძულებით ამუშავებენ. მსგავს არაერთ ფაქტზე საუბრობს "ანტიკორუფციული კავშირის" თანამშრომელი:

"გვქონია შემთხვევები, როდესაც ახალგაზრდა ქართველი გოგოები, რომლებიც იქ მუშაობენ, უცებ  ორი თვით დაკარგულან. წაუყვანიათ და მერე გამოუშვიათ. ეს გოგოები არ ამბობენ სად იყვნენ, რა აიძულეს და ასე შემდეგ. მაგალითად, იყო ერთი შემთხვევა, როდესაც სტამბოლში ერთი ქართველი გოგონა წაიყვანეს და ორი თვე აღარ უშვებდნენ. ის ჩვეულებრივ, თურქეთში სამუშაოდ იყო ჩასული. თურქებმა კი მოატყუეს, წაიყვანეს და სად ჰყავდათ, არ ვიცით. რომ ვეკითხებით ამ გოგოს სად იყავიო, ტირის. გოგონებს მოკვლით აშინებენ და შესაბამისად ისინი ვერ ამბობენ, რა მოხდა. ამას გარდა, მათ რცხვენიათ ამ ყველაფრის მოყოლა.

მქონია ასეთი შემთხვევაც: მე პირადად მივსულვარ ერთ-ერთ საროსკიპოში ფარულად, სადაც აღმოჩნდა ქართველი გოგო. მე რომ ლაპარაკი დავუწყე, ტირილი დაიწყო. მითხრა, არ თქვა ჯობია, ორივეს მოგვკლავენო, პასპორტი ჩამორთმეული მაქვს და არ ვიცი, აქ რამდენ ხანს დამტოვებენო. მე ვეუბნები ასეთ მდგომარეობაში მყოფ ქალებს, რომ შეგვიძლია ეს საკითხი მოვაგვაროთ, მაგრამ ისინი კატეგორიულ უარზე არიან".

"ანტიკორუფციული კავშირის" კვლევებით, თურქეთში სამუშაოდ წასული ქართველების შემთხვევაში, ტრეფიკინგზე გაცილებით უფრო მძიმე ფაქტებიც იკვეთება. საუბარია ორგანოებით ვაჭრობაზე.

"შარშან ერთ-ერთი ჩვენი თანამშრომელი გავუშვით სამუშაოდ ჩაის პლანტაციაში ერთი კვირით. თუმცა, ეს ადამიანი ჩამოვიდა ორ დღეში უკან. მას მეორე დღეს დაუძახა უფროსმა და გამოკითხა ყველაფერი, დედა და მამა თუ ჰყავდა. მერე უთხრა, უპატრონო ხალხი ჩამოიყვანე, ჩვენ ვიზრუნებთ მათზე, თქვენი სახელმწიფო თქვენზე მაინც ვერ ზრუნავსო. თუ დააკვირდებით, საკმაოდ გახშირდა უბედური შემთხვევების რიცხვი თურქეთში. აცხადებენ დაიხრჩო, უგზო უკვლოდ დაიკარგა და ასე შემდეგ. ამ ადამიანებს კლავენ და ორგანოებით ვაჭრობენ. იქ ამაზე სპეციალური ჯგუფები მუშაობენ", - ამბობს გია ბურჯანაძე.

"არის შემთხვევები ქალების, ბავშვების დაკარგვისა, ეჭვი არსებობს, რომ მათ ორგანოებით ვაჭრობისთვის იყენებენ. ამას აკეთებენ თურქეთში ე.წ მასონები. როგორც მამლუქების დროს ხდებოდა, სტამბოლში ახლაც გრძელდება მსგავსი შემთხვევები, ოღონდ უფრო კულტურულად. კონკრეტულ შემთხვევებზე ჯერ ვერ ვისაუბრებ, ვინაიდან მოკვლევა ახლახან დავიწყეთ. ძალიან საშიშია ამ საკითხზე მუშაობა, თუმცა ამას აუცილებლად დავადგენთ", - აღნიშნა თამაზმა.

მისივე თქმით, ხშირად დასავლეთ საქართველოდან ბიჭები მიდიან თურქეთში, თუმცა, ვერ პოულობენ სამსახურს, რის შემდეგაც ქურდობას იწყებენ:

"როცა სამსახურს ვერ პოულობენ, უკან ვერ ბრუნდებიან, იძულებული არიან ქუჩაში მოიპარონ, მერე იჭერენ და სასტიკად სცემენ. თვეში ერთი შემთხვევა მაინც არის დასავლეთ საქართველოში, როდესაც თურქეთიდან გარდაცვლილი ბიჭი ჩამოჰყავთ".

"ანტიკორუფციული კავშირი" ქართველი დასაქმებულების მიმართ უსამართლო მოპყრობის ფაქტებსაც ავლენს. ორგანიზაციის წარმომადგენლები ამბობენ, რომ ისინი მუშაობას გააგრძელებენ, ვიდრე მსგავსი შემთხვევები არ აღმოიფხვრება.

"თურქეთის ხელისუფლებამაც არ იცის, რა ხდება. ვფიქრობ, საქართველომ და თურქეთმა ერთობლივად უნდა იმუშაონ ამ პრობლემებზე", - ამბობს თამაზი.

"ანტიკორუფციული კავშირის" ძალოვან სტრუქტურებთან ურთიერთობის კომისია 2004 წლიდან მუშაობს თურქეთში ქართველების საკითხზე. მათ არაერთხელ მიაწოდეს ოპერატიული მასალა შინაგან საქმეთა სამინისტროს. ძალოვანი უწყების პრესსამსახურში Ambebi.ge-ს განუცხადეს, რომ ყველა მიწოდებულ მასალაზე ხდება რეაგირება და გარკვეულ საქმეებზე დაწყებულია გამოძიება.

თამთა ჯიჯავაძე

AMBEBI.GE