ვინ დაადგა ილორის წმინდა გიორგის რუსული "ხახვისთავა" გუმბათი?
აფხაზეთის ლიდერმა ალექსანდრე ანქვაბმა ბედიის, მოქვისა და ილორის ტაძრების რეკონსტრუქციის განკარგულება გასცა. ეს განცხადება მან სოხუმში ჩატარებულ თათბირზე გააკეთა, სადაც ოკუპირებულ ტერიტორიაზე არსებული კულტურული მემკვიდრეობის ძეგლების მდგომარეობაზე იმსჯელეს. როგორც ირკვევა, ხუროთმოძღვრების ისტორიული ნიმუშების მდგომარეობა ამჟამად იმდენად მძიმეა, რომ აღნიშნულ საკითხზე უახლოეს მომავალში უშიშროების საბჭოს სხდომაც გაიმართება. აფხაზეთის ე.წ. უშიშროების საბჭოს მდივან სტანისლავ ლაკობას თქმით, ეს პირველი შემთხვევაა, როდესაც უშიშროების საბჭოს სხდომა ამგვარ საკითხს მიეძღვნება. "ჩვენ არ უნდა დავუშვათ, რომ უძველესი ობიექტები ქვების გროვად იქცეს და ახალგაზრდა თაობამ არაფერი იცოდეს ჩვენი მდიდარი ისტორიის შესახებ", - განაცხადა ანქვაბმა თათბირზე.
აფხაზური მედიის ინფორმაციით, ანქვაბმა თათბირზე აღნიშნა, რომ "დღეს სახელმწიფოს ყველანაირი საშუალება გააჩნია იმისათვის, რომ აფხაზეთის ტერიტორიაზე არსებული ისტორიული ძეგლების რეკონსტრუქციასა და აღდგენაზე მასშტაბურად იზრუნოს". თუმცა, აფხაზი ისტორიკოსების ერთი ნაწილი მიიჩნევს, რომ ამის გაკეთება ადგილობრივი რესურსებით შეუძლებელია...…
კულტურისა და ძეგლთა დაცვის მინისტრი გურამ ოდიშარია მოქვის, ილორის და ბედიის ტაძრების თაობაზე აფხაზურ მხარესთან დაკავშირებას აპირებდა, თუმცა, როგორც "კვირის პალიტრას" კულტურის სამინისტროს საზოგადოებასთან ურთერთობის სამსახურში განუცხადეს, ჯერჯერობით არაფერი გარკვეულა. …
- ვიმედოვნებ, ილორი, რომელიც ძალიან ცუდად შეაკეთეს, ძველ სახეს დაიბრუნებს... ამიტომაც იყო ბატონი ანქვაბის განცხადებაში ხაზგასმულად ილორზე საუბარი. ეს ტაძარი რესტავრაციის შემდეგ, პირველად რომ ვნახე, რაღაც რესტორანი მეგონა და არა ყველაზე დიდი ძალის მქონე ტაძარი... რაც შეეხება მოქვს და ბედიას, ისინიც ძალიან მძიმე მდგომარეობაში არიან. ჩვენ შევთავაზებთ მათ თანამშრომლობას ამ საკითხთან დაკავშირებით. ეს არის ტაძრები, რომლებიც აფხაზებმა და ქართველებმა ერთად ავაშენეთ და ერთად ვლოცულობდით..." - განაცხადა გურამ ოდიშარიამ.
აფხაზეთში არსებული ძეგლების აღდგენასთან დაკავშირებით, ქართველი და აფხაზი ისტორიკოსების აზრი, როგორც მოსალოდნელი იყო, განსხვავებულია, თუმცა ერთ რამეში თანხმდებიან, - ძეგლების რეკონსტრუქცია აუცილებელია. პოლიტიკური საფუძველის გარდა, სადავოა კიდევ ერთი ფაქტორი, - ისტორიული სიმართლე...
როგორც საქართველოს საპატრიარქოს ხუროთმოძღვრების ცენტრში გვითხრეს, ეს საკითხი საერთაშორისო ორგანიზაციის ჩასვლას საჭიროებს.…"რაც შეეხება აფხაზური მხარის პოზიციას, ჩვენთან ამის თაობაზე კონსულტაციები არავის გაუმართავს და ინფორმაციას ისევე ვღებულობთ, საინფორმაციო საშუალებებიდან, როგორც დანარჩენი საზოგადოება", - აცხადებენ საპატრიარქოს ხუროთმოძღვრების ცენტრში.
ჩვენ სოხუმში დავუკავშირდით აფხაზ ისტორიკოსს, რომელმაც ვინაობის გამხელა არ ისურვა. იგი აფხაზეთში არსებულ ვითარებაზე მოგვითხრობს:
ბაია პატარაიას თათია სამსახარაძე და უფლებადამცველები დაუპირისპირდნენ - „სამი წელია პირში წყალი მაქვს დაგუბებული...“
ქართველი ჟურნალისტის და ამერიკელი დიპლომატის ქორწილი ვაშინგტონში - "ძალიან ბედნიერები ვართ, რომ ვიპოვეთ ერთმანეთი"
