ჩვენ სადისტური პოლიტიკიდან მაზოხისტურ პოლიტიკამდე მივედით - გია ხუხაშვილი

საშინაო პოლიტიკის აქტუალურ საკითხებზე "ინტერპრესნიუსი" დამოუკიდებელ ექსპერტს, გია ხუხაშვილს ესაუბრა.

- ბატონო გია, ელექტროენერგიაზე ტარიფის გაზრდა ის თემაა, რომელიც ყველაზე მეტად აწუხებს მოსახლეობას. გასაკვირიც არ არის, რომ ეს ახლა ერთ-ერთი ყველაზე განხილვადი თემაც გახლავთ. ფაქტია, რომ რეგიონებსა და დედაქალაქში დენის ფასმა უკვე მოიმატა და შემოსავლების კლებისა და ლარის მზარდი გაუფასურების ფონზე წინ მძიმე ზამთარი გველოდება. "ქართული ოცნების" წინასაარჩევნო დაპირებებს თუ გავითვალისწინებთ, ყოველგვარი ახსნა ნაკლებად ანაც საერთოდ არადამაჯერებლად გამოიყურება. თქვენი აზრით, რა ხდება? რატომ ვერ შეძლო დანაპირების შესრულება მმართველმა გუნდმა? ბევრი იმაზეც საუბრობს, რომ ხელისუფლება ელექტროსისტემაში მომუშავე კომპანიებს კი არ უყენებს პირობებს, არამედ პირიქით, ამ სფეროსა და სისტემაში

დასაქმებული გამანაწილებელი კომპანიები უყენებენ პირობებს ხელისუფლებას? თქვენც ასე ფიქრობთ?

- მთლად ასე არ ვფიქრობ. ამ ყველაფერში არის ობიექტური მიზეზები და არის, რა თქმა უნდა, სუბიექტურიც. ის, რომ შედეგად ჩვენ ვიღებთ ძალიან მაღალ სოციალურ რისკებს, ფაქტია. ძველი ტარიფიც კი იყო პრინციპში გადახდის უნარიანობის ზღვარს მიღმა და, შესაბამისად, გაძვირება კიდევ უფრო დაამძიმებს მომხმარებლის მდგომარეობას.

ვთვლი, რომ ხელისუფლების პასუხიმგებლობის ზონა ტარიფი იმდენად არ არის, რამდენადაც მოსახლეობის ღირსეული შემოსავალი. ხელისუფლება ტარიფის კლებაზე კი არ უნდა ზრუნავდეს, არამედ იმაზე, რომ ადამიანები იყვნენ დასაქმებული, ჰქონდეთ ღირსეული შემოსავალი და გაძვირებულ ტარიფსაც საკუთარი შემოსავლებიდან იხდიდნენ. ეს არის სწორი და ჯანსაღი სისტემა.

რაც შეეხება ხელისუფლების დაპირებებს, არ მინდა, ძალიან სუბიექტურები ვიყოთ. ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ "ქართულმა ოცნებამ" შესაძლებლობის ფარგლებში მოახდინა ტარიფების კლება, როგორც ელექტროენერგიაზე, ასევე გაზზე. განახევრება არ გამოვიდა, მაგრამ საკმაოდ მნიშვნელოვანი კლება იყო. იმის შემდეგ დიდი დრო გავიდა. შეიცვალა გარემოებები, მოხდა დოლარის დევალვაცია. ელექტროენერგიაში არის სავალუტი კომპონენტი, ზამთრის სეზონში ელექტროსადგურები გაზზე მუშაობენ და, შესაბამსიად, გარდაუვალი იყო გადაანგარიშება. სხვა საკითხია, რამდენად სწორად მოხდა ეს გადაანგარიშება და რამდენად იყო ეს პროცესი ჯანსაღი.

კომპანიების მხრიდან იმის გამოცხადებას, რომ თუ არ გაიზრდება ტარიფის იმდენით, რამდენსაც ჩვენ ვითხოვთ, ზამთარში გრაფიკი იქნება, კომპანიის მხრიდან ხელისუფლებასთან და მოსახლეობასთან ასე შანტაჟნარევი საუბარი, რბილად რომ ვთქვათ, ძალიან არაკორექტულია. გამიჭირდება დაბეჯითებით თქმა, გაზრდილი ტარიფი სწორია თუ არა, მაგრამ კომპანიების მხრიდან თავად ეს პრესინგი, რასაც ხელისუფლება აჰყვა, ჩემი აზრით, არ არის მაინცადამაინც სასიამოვნო. გასაგებია, რომ ხელისუფლების ინტერესია, ახალი ინვესტორები მოიზიდოს ენერგეტიკის სფეროში, განავითაროს ენერგეტიკის სფერო და ყველაფერი კი დამოკიდებულია ტარიფზე.

ჩემი აზრით, განსაკუთრებით რთული და არაჯანსაღი იყო "ენერგოპროს" საქციელი, რომელმაც დაიწყეს გაძვირების ციკლი. კომპანია ითხოვს ტარიფის მომატებას და პარალელურად გასაყიდად დახლზეა დადებული. ამ შემთხვევაში მისი ინტერესი მოსახლეობის ხარისხიანი მომსახურება კი არაა, არამედ მიიღოს მაღალი ტარიფი, რაც უზრუნველყოფს მაქსიმალურ ფასში კომპანიის გაყიდვას. ფაქტია, რომ კომპანიას მოკლევადიანი, ერთჯერადი ინტერესი ჰქონდა. ამ ფონზე იმის გამოცხადება, რომ თუ ტარიფს არ მოუმატებთ, მე ზამთარში ვერ მოგემსახურებით, ძალიან ცინიკურად ჟღერს, ვინაიდან ზამთრამდე აქ დარჩენას არ აპირებენ და გაქცევაზე არიან.

- ანუ, "ენერგოპრომ", მას შემდეგ რაც მარეგულირებელი კომისია იძულებული გახადა, ტარიფები გაეზარდა, შეიძლება ზამთრამდე საქართველო დატოვოს?

- რა თქმა უნდა. ეს დამალული არაა, მათ გამოცხადებული აქვთ, რომ კომპანია იყიდება, ახლა პრაქტიკულად გაყიდვის რეჟიმშია. მათთვის ტარიფის გაზრდა მნიშვნელოვანი იყო იმისათვის, რომ კომპანია კარგად გაიყიდოს. რაც უფრო მაღალი იქნება ტარიფი, მისი გასაყიდი ფასი ერთი-ორად გაიზრდება.

- არჩევნებამდე ბევრს საუბრობდნენ იმაზე, რომ "ნაცმოძრაობის" ხელისუფლება წილებში ეჯდა გამანაწილებენ კომპანიებს და დენის ფასი იმიტომ იყო მაღალი. ახლა თუ გვაქვს საქმე ასეთ რამესთან, ანუ, ე.წ. წილებში "ნაციონალები" ახალმა ხელისუფლებამ ჩაანაცვლა, თუ ე.წ. ძველი სქემები ისევ მოქმედებაშია? და კიდევ, რა შეიძლება იყოს იმის მიზეზი, რომ "ენერგოპრო" აპირებს ქართული ბაზრის დატოვებას?

- იმ პერიოდში, სანამ მე ხელისუფლებასთან ვთანამშრომლობდი, არ მინდა კომპანიები უხერხულ მდგომარეობაში ჩავაყენო, მაგრამ სალაროები ნამდვილად არსებობდა კონკრეტული თანხებით, სხვადასხვა მიმართულებით. ეს სალაროები გაუქმდა, ანუ მოხდა დისტანცირება ბიზნესსა და ხელისუფლებას შორის. სხვათა შორის ნაწილობრივ ამის ხარჯზე მოხდა მაშინ ფასების გარკვეული კლება. იმის შემდეგ დიდი დრო გავიდა, თუ ხელისუფლებაში ვინმე ხელმრუდია, ფორმები სხვადასხვა არსებობს. მაინცადამაინც აუცილებელი არაა, რომ ქეშით ხდებოდეს ანგარიშსწორება. შესაძლოა, უბრალოდ ვინმე ჩინოვნიკს ჰქონდეს ამ სფეროში ბიზნესინტერესი. ასეთი რაღაცეები ხდება. მე არ მინდა, ამაზე ბევრი ვისაუბრო, ვინაიდან არა მგონია, რომ ასე იყოს. ძალიან სამწუხარო იქნება, თუ ვინმე ასე აფათურებს ხელს ენერგეტიკაში. მე არ მინდა, დავიჯერო, რომ ასეთ რამეს შეიძლება ჰქონდეს ადგილი.

- მიუხედავად იმისა, რომ მსოფლიოში ნავთობზე ფასი მნიშვნელოვნად ეცემა, ჩვენს შიდა ბაზარზე ნავთობის ფასი მაინც შეუმჩნევლად მცირდება. ხელისუფლებამ ამ სფეროში დასაქმებული კომპანიების მიმართ გარკვეული ზომები კი გაატარა, მაგრამ ფაქტია, რომ ამას ნავთობპროდუქტების ფასზე პრაქტიკულად არ უმოქმედია ან თუ იმოქმედა, პრაქტიკულად უმნიშვნელოდ. თქვენი აზრით, ამ სფეროში რა ხდება და რა შეიძლება იყოს იმის მიზეზი, რომ, ხელისუფლების მცდელობის მიუხედავად, საქართველოში მომუშავე ნავთობკომპანიებს ქართული ბაზარი პრაქტიკულად მონოპილიზებული აქვთ და ფასიც კვლავაც კარტერული გარიგებებით დგინდება?

- საკმაოდ მნიშვნელოვნი კლება იყო. მე არა მგონია, რომ ეს ასე შორსაა წასული. კონკურენტულ ბაზარზე ფასები თავად ყალიბდება და სულაც არ არის აუცილებელი, იყოს კარტელი. ნებისმიერ სხვა სფერო რომ ავიღოთ, არ არის აუცილებელი, კომპანიები ფასებს ერთმანეთთან ათანხმებდნენ. არავინ არ არის გიჟი, რომ ბევრად იაფად გაყიდოს ის, რასაც სხვა უფრო ძვირად ყიდის. ჩემი აზრით, კიდეც რომ იყოს კარტელი, ის არ არის უკანონო გარიგების შედეგი, ეს უფრო არის წმინდა მარკეტინგული საღი აზრიდან გამომდინარე რამ. თუ გადახედავთ, ფასები უნიფიცირებული მაინც არ არის. 2-3 თეთრით განსხვავებები ფასებში მაინც არის. უფრო მეტი განსხვავება იმიტომ არ არის, რომ თუ ვინმეს შეუძლია, უფრო ძვირად გაყიდოს, უფრო იაფად არ გაყიდის.

იმასაც ვერ ვიტყვი, რომ ახლა ჩვენთან აბსოლუტურად თავისუფალი კონკურენციაა. ეს ვერ ხდება გამომდინარე იქედან, რომ ქსელები არის ძალიან გამსხვილებული და პატარა კომპანიებს უჭირთ ბაზარზე დამკვიდრება, კონკურენციის გაძლება. ამის მიზეზი მათი შევიწროება კი არ არის, არამედ მიზეზი გახლავთ ის, რომ როდესაც ერთი და იგივე კომპანია არის იმპორტიორი, ანუ თავად შემოქვს დიდი რაოდენობით პროდუქტი, იმისგან უნდა იყოდოს პატარა კომპანიამ. ბუნებრივია, ის დიდი იმპორტიორი კომპანია ისეთ ფასში მიყიდის მას პროდუქტს, რომ მისი კონკურენტუნარიანობა დაასუსტოს. ამაში არანაირი კანონდარღვევა არ არის, აქ ბაზარზე ძლიერის დამკვიდრების პრინციპი მოქმედებს და არა უკანონო ქმედებები ანაც ვინმეს მიზანმიმართულად შევიწროების სურვილი.

- ახალი პოლიტიკური სეზონის დაწყებას მმართველი გუნდი დენზე ტარიფის გაზრდით შეხვდა, რაც მისთვის კარგი სულაც არ უნდა იყოს, ვინაიდან დენზე ტარიფის გაზრდა მოსახლეობის პოლიტიკურ განწყობებზე აშკარად ცუდად აისახება. ვინაიდან ახალი პოლიტიკური სეზონის დაწყება ვახსენეთ, ისიც უნდა ვთქვათ, რომ ამ სეზონს ხელისუფლება აშკარად ბევრი ბოლომდე მიუყვანელი საქმით ხვდება. ვერ ახერხებს ლარის კურსის ვარდნის შეჩერებას, კანონმდებლობა "მოსმენებზე," ასევე საარჩევნო სისტემის კანონმდებლობა მხოლოდ სანახევროდ გატარდა. აღმასრულებელი ხელისუფლების ანგარიშზეც არაა ბევრი ისეთი, რამ რაც საყოველთაო მოწონებას იმსახურებს. თქვენი აზრით, ახალი პოლიტიკური სეზონის დასაწყისს რა პოლიტიკური შედეგებითა და ამოცანებით შეხვდა მმართველი კოალიცია?

- ვფიქრობ, რომ მაინცადამაინც კარგი შედეგებით არ შეხვედრია. საერთოდ, არაერთხელ მითქვამს, რომ ნებისმიერი ხელისუფლება მიდრეკილია გარყვნილებისკენ. მთავარი პრობლემა რეჟიმის დამარცხება კი არა, არამედ რეჟიმის მიერ დატოვებული სისტემის რეორგანიზაციის უნარია. ბევრად უფრო სერიოზული საკითხია სისტემასთან შებრძოლება, ვიდრე ამა თუ იმ რეჟიმის არჩევნებში დამარცხება.

შეიძლება ითქვას, რომ გარკვეულწილად დღევანდელი ხელისუფლება სააკაშვილის სისტემას მძევლად ჰყავს აყვანილი. ხელისუფლლებას, მიუხედავად კეთილი სურვილებისა, უჭირს იმ ინსტრუმენტებისა, თუ ბერკეტების დათმობა, რაც სააკაშვილის ხელისუფლებას ჰქონდა. ეს იმას ნიშნავს, რომ წინა სისტემას ახალი მძევლად ყავს აყვანილი.

თუ სააკაშვილი ძალისმიერ ავტორიტარულ ინსტრუმენტებს იყენებდა იმ მიზნით, რომ საზოგადოება ეკონტროლებინა და მასზე ეძალადა, დღევანდელ ხელისუფლებას რატომღაც მოსწონს და არ ეთმობა ეს ინსტრუმენტები, მაგრამ თავისი ჰუმანური ბუნებიდან გამომდინარე მათ "ხარისხიანად" ვერ იყენებს.

ფაქტობრივად, ჩვენ სადისტური პოლიტიკიდან მაზოხისტურ პოლიტიკამდე მივედით. მათ ხელში აიღეს სააკაშვილის იარაღი, მაგრამ ნაცვლად იმისა, რომ ეს იარაღი სხვას ესროლონ, ხან ფეხში გაირტყამენ, ხან, უკაცრავად და, ზოგიერთ რბილ ადგილზეც მოირტყამენ ხოლმე. ანუ, ყველა ის არაჯანსაღი გამოვლინება, რას მათ აქვთ სხვადასხვა მიმართულებით, ეს იქნება ეკონომიკაში, მოსმენებთან მიმართებაში, იგივე მედიასთან დაკავშირებით, ყველაფერი ბუმერანგივით უბრუნდებათ თვითონ.

როდესაც სააკაშვილი ამ ინსტრუმენტებს იყენებდა, იგივე მოსმენებს, მას ჰქონდა, მე ვიტყოდი, კონკრეტული სადისტური ამოცანები და მათ იყენებდა სხვადასხვა ჯგუფების გასაკონტროლებლად. თუ ვივარაუდებთ, რომ იგივე ინგა გრიგოლიას გათავისუფლებაში რაღაც როლი ხელისუფლებისაც არის ან ვიღაცამ გადაწყვიტა, რომ ხელისუფლებისთვის ამ ფორმით ესიამოვნებინა და ხელისუფლებამ ეს შეიფერა, ბუნებრივია, რომ ეს ხელისუფლების სასარგებლოდ კი არა, საწინააღმდეგოდ მოქმედებს. ისევე როგორც "რუსთავი-2"-თან დაკავშირებით დაწყებული ამბავი.

თუ ვივარაუდებთ, რომ ქიბარ ხალვაშის დავასთან ხელისუფლებას არაინაირი კავშირი არ აქვს, ესეც მაზოხიზმის გამოვლინებაა, ვინაიდან, პირველი დაზარალებული, ვინც ამ პროცესიდან გამოვა, იქნება ისევ ხელისუფლება. კიდეც რომ დავუშვათ, რომ ამ პროცესზე დავას ხალვაში მოიგებს, დღეს, მას შემდეგ რაც ქვეყანა ციფრულ მაუწყებლობაზე გადავიდა, სიხშირე არანაირ ფასეულობას არ წარმოადეგნს, ხოლო ტელევიზიის მთავარი აქტივი ადამიანური რესურსი და საინფორმაციო ტექნოლოგიებია, "რუსთავი-2"-ის გუნდი ნებისმიერი სხვა ადგილიდან რომ ეთერში გავიდეს, მას გაცილებით მეტი რეიტინგი ექნება, ვიდრე ახლა აქვს.

გარდა ამისა, ბუნებრივია, რომ ამ ტელევიზიის ბედზე თავის აღშფოთებას გამოხატავს დასავლეთიც, რაც ხელისუფლებისთვის კარგი ნამდვილად არაა. ყველაფერს რომ თავი დავანებით, ქიბარ ხალვაში, როგორც კეთილსინდისიერი მომთხოვნი, ძალიან არადამაჯერებელია, ვინაიდან იგი პრაქტიკულად იყო "რუსთავი-2"-ის პირველი ნომინალური მფლობელი, ადამიანი, რომელზეც გაიფორმა სააკაშვილმა კეთილსინდისიერი მფლობელებისგან გადმოფორმებული ტელევიზია. ქიბარ ხალვაში თავადაა დანაშაულის თანამონაწილე. საქართველოში ქურდის ქურდის სამართლიანობის დამკვიდრება, არა მგონია ჯანსაღი პროცესი იყოს. ბევრად სამართლიანი იქნებოდა და აჯობებდა, ჩვენ დათო დვალის და ჯარჯი აქიმიძის დავა გვენახა, ვიდრე ქიბარ ხალვაშს ვუყურებთ და რეალური მფლობელები კი სახლში ჩუმად სხედან.

- სხვათა შორის, ნაწილობრივ, მაგრამ მაინც გამართლდა გაზაფხულზე თქვენს მიერ გაკეთებული პროგნოზი, რომ მთავრობაში შემოდგომამდე საკადრო ცვლილებები კიდევ განხორციელდებოდა. მართლაც რამოდენიმე მინისტრის ცვლილება მოხდა სამთავრობო გუნდში. თქვენი დაკვირვებით, სამთავრობო გუნდი 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებს ამ შემადგენლობით შეხვდება თუ მთავრობაში საკადრო ცვლილებებს კიდევ უნდა ველოდოთ?

- მიმაჩნია, რომ მთავრობაში ეს გადაადგილებები ქვეყანაში სისტემურად არაფერს არ ცვლის. მიუხედავად დარწმუნებული ვარ, ინდივიდიალურად ყველა მაქსიმალურად ცდილობს საქმის გაკეთებას, მაგრამ გამომდინარე იქიდან, რომ ჩვენ გვაქვს სერიოზული მმართველობითი სისტემის კრიზისი, სრული რეორგანიზაციის გარეშე, მმართველობითი სისტემის თავიდან გააზრების გარეშე, გადაწყვეტილების მიღებისა და შემდეგ პასუხიმგებლობის საკუთარ თავზე აღების გარეშე, ასევე ეფექტურობის გაზრდის გარეშე, რეალურად ვითარება არ შეიცვლება. შეიძლება ოდნავ გააუმჯობესოს, მაგრამ დინამიკა მაინც იქნება უარყოფითი. თუ თვითგადარჩენის ინსტიქტმა არ უღალატა ხელისუფლებას, მას პრობლემები ექნება.

რაც შეეხება პროგნოზს, კიდევ მოხდება თუ არა საკადრო ცვლილებები, ეს ყველაფერი დამოკიდებულია პოლიტიკური პროცესის დინამიკაზე. ხელისუფლემა ამ თემას უყურებს პოლიტიკურად. ანუ, აქვს თუ არა მას პრობლემა პოლიტიკურ ელიტაში. იგი თვლის, რომ მას პოლიტიკურ ელიტაში პრობლემა არა აქვს. პრინციპში არის ამაში ლოგიკა, რადგან შესაძლოა, მოსახლეობა თვლიდეს, რომ მას სუსტი და ცუდი ხელისუფლება ყავს, მაგრამ ყავს უფრო სუსტი და უარესი ოპოზიცია. შესაბამისად, ხელისუფლებას აქვს ის უპირატესობა, რომელიც საარჩევნოდ იყოს გადამწყვეტი, მაგრამ ხელისუფლებას პრობლემა აქვს ხალხთან და მთლიანად საზოგადოებასთან. საზოგადოება დისტანცირდა მთლიანად პოლიტიკური ელიტისგან და არა მხოლოდ ხელისუფლებისაგან, არამედ ოპოზიციისგანაც. გაჩნდა უფსკრული. ხელისუფლებას რომ ჰგონია, მას პოლიტიკურ სპექტრში დალაგებულად აქვს საქმე, უჩნდება მთავარი ოპონენტის, საზოგადოების პრობლემა. ამის ინდიკატორებია იგივე ტარიფების გაზრდა, სოციალური რისკების ზრდა. საზოგადოებისგან გაუცხოება ხელისუფლებისთვის შესაძლოა, ბევრად უფრო მძიმე შედეგებით დასრულდეს, ვიდრე პოლიტიკურ ელიტასთან გაუცხოება.

- ვინაიდან მომავალი წლის ამ დროს 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნების კომპანია ფინიშის სწორზე იქნება, თქვენი აზრით, სავარაუდოდ, მანამდე როგორ წარიმართება დაწყებული ახალი პოლიტიკური სეზონი? ექსპერტთა ნაწილი უკვე აკეთებს პროგნოზებს, რომ არჩევნების წინ თითქმის ყველა პოლიტიკურ ძალას თანაბარი რეიტინგი ექნება. თქვენც ასე ვარაუდობთ?

- არა, მე ასე არ ვვარაუდობ. ხელისუფლებას ექნება სერიოზული უპირატესობა, თუ, რა თქმა უნდა, პოლიტიკურ სპექტრში არ გამოჩნდა ახალი პოლიტიკური ძალა, რომელიც შეძლებს ხელისუფლებისგან დისტანცირებული მოსახლეობის 50-60%-ის მოზიდვას. სამწუხაროდ, არსებულ პოლიტიკურ სპექტრში ასეთი ძალა არ ჩანს. ჩვენ ძალიან დაბალი აქტივობის არჩევნები გვექნება, ანუ, ამომრჩეველი მასობრივად არ წავა არჩევნებზე, მას უბრალოდ არ ექნება არჩევანი, ვინაიდან პოლიტიკური ელიტის შეცვლა პრაქტიკულად იქნება გამორიცხული.

ამგვარ ვითარებაში, ხელისუფლება კი მოიგებს არჩევნებს, მაგრამ მისი ლეგიტიმაციის ხარისხი იქნება ძალიან დაბალი. დაბალი აქტივობისას ხელისუფლებას ბუნებრივი ადმინისტრაციული რესურსის გათვალისწინებით სერიოზული ფორა ექნება. მოგეხსენებათ ადმინისტრაციული რესურსი 15-დან 20%-მდა და დაბალი აქტივობის პირობებში სხვა პოლიტიკურ სუბიექტებს გამარჯვების არანაირი შანსი არ ექნებათ. თუ გავითვალისწინებთ იმას, რომ მაჟორიტარული არჩევნები ისევ ძალაშია, მაშინ ხელისუფლებას გამარჯვება გარანტირებული ექნება. მოგეხსენებათ, რომ მაჟორიტარები პრაქტიკულად ექსკლუზიურად ყოველთვის ხელისუფლებაზე მუშაობენ.

მაგრამ, დაბალი აქტივობა და ხელისუფლების დაბალი ლეგიტიმაცია შესაძლოა, გახდეს შემდგომ საფრთხე და ამან პოსტსაარჩევნო არეულობა გამოიწვიოს, რაც ჩვენ ჩვენსავე ქვეყანაში არა ერთხელ გვინახავს. თუ ოპოზიციამ დაინახა, რომ ხელისუფლების ლეგიტიმაცია არის სუსტი, მისთვის არჩევნებზე საკმაოდ ბევრ ადამიანს არ მიუცია ხმა, მას შეუძლია კრიზისის ინიცირების ხერხს მიმართოს. თუ ეს მოხდა სოციალური რისკების ფონზე, იგივე თავისუფალი სიტყვის შეზღუდვის განცდის ფონზე და თუ დასავლეთისთვისაც გასაგები და ახსნადი გახდა ეს პროტესტი, ამ შემთხვევაში ხელისუფლებამ შეიძლება მიიღოს პრობლემა.

თავისი ჰუმანური ბუნებიდან გამომდინარე, ასეთი ტიპის კრიზისის გადალახვა ამ ხელისუფლებას ძალიან გაუჭირდება. ჩვენ ვნახეთ, რომ სააკაშვილმაც კი თავისი სადისტური აპარატის მეშვეობით ვერ მოახერხა, საზოგადოებისთვის გაეწია წინააღმდეგობა. მე ეჭვი მეპარება იმაში, რომ ამ ხელისუფლებას 10 000-კაციან გრძელვადიან მიტინგს შეიძლება გაუძლოს.

- შუალედური არჩენები 31 ოქტომბერს საგარეჯოსა და მარტვილში გაიმართება. ბევრი რამის გამო ამ არჩევნების მთავარი ინტრიგა მაინც საგარეჯოში უნდა იყოს, სადაც კენჭს იყრიან "რესპუბლიკელი" თამარ ხიდაშელი და "პატრიოტთა ალიანსის" ლიდერი ირმა ინაშვილი. "რესპუბლიკელთა" ერთ-ერთი ლიდერის, დავით ბერძენიშვილის აზრით, "31 ოქტომბრის არჩევნები იდეოლოგიებს შორის იქნება". ვინაიდან "პატრიოტთა ალიანსსა" და "ქართული ოცნებას" ქვეყნის განვითარებაზე სხვადასხვაგვარი ხედვა აქვთ, მისივე განმარტებით, ეს კონკურენცია კარგია და დარწმუნებულია, რომ ხალხი ხმას ევროატლანტიკურ არჩევანს მისცემს. თქვენი აზრით, როგორი შედეგით დასრულდება 31 ოქტომბრის შუალედური არჩევნები?

- მიუხედავად იმისა, რომ დავით ბერძენიშვილს შეუძლია, ლამაზად გააფორმოს თავისი აზრები და მაღალ რეგისტრში აიყვანოს ეს ყველაფერი, არ უნდა დაავიწყდეს, რომ იგი საუბრობს საგარეჯოზე და არა რომელიმე შვეიცარიის კანტონზე. საგარეჯოში ასეთი ცალსახა განწყობები არ არის. "რესპუბლიკური" პარტია საქართველოში არც ისე მოთხოვნადია, ჩვენ ეს ვიცით. მისი ლეგიტიმაციის ხარისხი არის ძალიან დაბალი და 5%-საც ვერ აღწევს. აქედან გამომდინარე, მისი ოპტიმიზმი და საგარეჯოს არჩევნების ფუნდამენტურ მსოფლმხედველობრივ არჩევანთან დაკავშირება, ჩემი აზრით, არასერიოზული. ყოველ შემთხვევაში, საგარეჯო ამ ისტორიულ ეტაპზე გლობალურ მსოფლმხედველობრივ არჩევანს არ აკეთებს.

გარკვეულწილად, ეს კი იქნება იდეოლოგიების დაპირისპირება, მაგრამ საინტერესო იქნებოდა, "რესპუბლიკელებმა" იმაზე გვესაუბრონ, "ქართული ოცნების" სამზარეულოში როგორ აქვთ საქმე. ანუ, თავად კოალიციაში თუ არის იგივე ტიპის იდეოლოგიური დაპირისპირება და ამ მხრივ, კოალიციაში არის თუ არა ყველაფერი დალაგებული. არის თუ არა თანხმობა კოალიციაში იდეოლოგიაზე და რამდენად მყარია "რესპუბლიკელების" სტატუსი კოალიციაში. არაა გამორიცხული, რომ ამ არჩევნებზე დაპირისპირების ხაზი არა ინაშვილი-"ქართული ოცნებაზე" გავიდეს და კოალიციის შიგნით ჩამოუყალიბებლობამ ცუდი სამსახური გაუწიოს ბერძენიშვილის ამ განაცხადს.

- შეიძლება ისე მოხდეს, რომ 2016 წლის საპარლამენტო არჩევნებზე "ქართული ოცნება" "რესპუბლიკელების" გარეშე გავიდეს?

- თეორიულად შესაძლებელია. "ქართული ოცნების" ეკლექტურობიდან და ხელოვნურად შექმნილობიდან გამომდინარე, გამორიცხული არაფერია. ამგვარი ეკლექტიკური პოლიტიკური გაერთიანებები იქმნება მხოლოდ იმ მიზნით, რომ ვიღაცას ებრძოლოს და ვიღაცა დაამარცხოს. როცა კოალიცია იქმნებოდა, ფუნდამენტურ ფასეულობებზე საუბრის დრო არც იყო, ვინაიდან მაშინ ნეგატიური ამოცანა გახლდათ სააკაშვილის არჩევნებში დამარცხება.

კოალიციები, სადაც არ არის იდეოლოგიური ერთობა და ქვეყნის განვითარების საერთო პოლიტიკური პლატფორმა, ხელისუფლებაში ძალიან სახიფათოა, ვინაიდან ვერც ერთ საკვანძო საკითხზე შიგნით ვერ თანხმდებიან და, შესაბამისად, ქვეყნის მართვის ეფექტურობაც ძალიან სუსტდება, ჩვენ ამას ვგრძნობთ და ვხედავთ. ნეგატივზე შექმნილ პოლიტიკურ გაერთიანებას ქვეყნის განვითარებისთვის წინ ნაბიჯების გადადგმა არ შეუძლია.

სასურველი იქნებოდა, რომ 2016 წლის არჩევნებისთვის უკვე მოხდეს დაჯგუფება პოზიტიური ნიშნით. ერთი დიდი ურჩხული დასამარცხებელი აღარავის ჰყავს და შესაბამისად, დროა, გადავიდეთ პოზიტიურ კოალიციებზე, რომლებიც იდეოლოგიების საფუძველზე იქნება შექმნილი. ასე რომ, ჩემი აზრით, სახელმწიფო ინტერესებშია, რომ ეს კოალიცია კი არა, სხვა ტიპის კოალიციები გავიდნენ არჩევნებზე. მაგრამ მანამდე პოლიტიკურ პარტიებს შორის სხვა ტიპის გადაჯგუფებები უნდა მოხდეს.

მაგრამ, სამწუხაროდ, მე მაინც ვფიქრობ, რომ ეს შეუძლებელი იქნება ისევ და ისევ არაჯანსაღი მიზეზით, რაც მდგომარეობს იმაში, რომ კოლიციაში გაერთიანებულ არც ერთ პოლიტიკურ სუბიექტს არ აქვს საკმარისი ლეგიტიმაცია იმისათვის, რომ გაბედოს და დამოუკიდებლად გავიდეს არჩევნებზე. კოალიციაში შემავალ პარტიებს საკუთარი უსუსურობის განცდა არ მისცემს დაშლის საშუალებას. მათი შემაკავშირებელი ცემენტი მათივე საკუთარი უსუსურობის შეგრძნებაა. მთ სინერგიას აძლევთ არა ერთიანობა, რაც აგრეთვე არაჯანსაღია, არამედ ერთი კაცის ავტორიტეტი.

მიუხედავად ყველაფრისა, ჩვენ ყველას გვესმის, რომ არც ერთი პარტია და პოლიტიკური ლიდერი თავის თავად არაფერს წარმოადგენს ბიძინა ივანიშვილის გარეშე. დღესაც მისი პოლიტიკური ნიშნით მიმდინარეობს პოლიტიკური პროცესი. მე იმას კი არ ვამბობ, რომ ივანიშვილი ერევა თუ არა პოლიტიკურ პროცესში, დარწმუნებული ვარ, მისგან დამოუკიდებლად ხდება ბევრი რამ ანაც ყველაფერი. პარტიები ცდილობენ, მასთან იყვნენ ასოცირებული, რადგან მათ იციან რომ მის გარეშე სრული არარაობები არიან და ცდილობენ, რომ ეს განცდა და ასოციაცია საზოგადოებაში რაც შეიძლება მეტად გაახანგძლივონ.

ეს ასეა იმიტომ კი არა, რომ ივანიშვილის რეიტინგია მაღალი, ჩვენ არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ჩვენში რეიტინგზე მეტად ფასობს ავტორიტეტი, რომელიც ივანიშვილს სტაბილურად აქვს. შესაძლოა, ხალხს ივანიშვილი არ უყვარდეს, მაგრამ მის ავტორიტეტსა და ძალას აღიარებენ. ამ ძალის ცენტრთან ყოფნა, ან ასოცირება ამ პარტიებისთვის ობიექტურად არის აუცილებელი, ვინაიდან იციან რომ თავად არაფერს წარმოადგენენ. თუმცა, მე არ გამოვრიცხავ მოხდეს ისეთი რამ გადაულახავი, რაც გარკვეულ პარტიებს იძულებულს გახდის გარკვეულ პარტიებს გავიდნენ კოალიციიდან. ძალიან ცხელი პოლიტიკური პროცესი გველის და ყველაფერი შეიძლება მოხდეს.

კობა ბენდელიანი

"ინტერპრესნიუსი"