როდის დაიბადა იოსებ სტალინი, ანუ ბელადის იდუმალებით სავსე ცხოვრების კიდევ ერთი გამოცანა

• სპეცსამსახურები - ბესიკ ალადაშვილის ბლოგი

შესაძლოა ბევრს გაუკვირდეს და თქვას: რა თქმა უნდა, 1879 წლის 21 დეკემბერს! ასე აღნიშნავდა და აღნიშნავს "დიდი დიქტატორის" ამ ქვეყანაზე მოვლენას მისი თაყვანისმცემელთა მრავალიცხოვანი არმია. თუმცა სტალინის პირად არქივში მიკვლეული დოკუმენტები სხვა რამეს ამტკიცებს. ყოველწლიურად მსოფლიოს ყველა კუთხეში ასობით წიგნი და სტატია იბეჭდება იოსებ სტალინის შესახებ, მაგრამ მისი ფენომენი დღემდე სათანადოდ შესწავლილი მაინც არაა. მკვლევრები ჯერ კიდევ ვერ გასცდნენ სტერეოტიპებს და სტალინის პიროვნებას მხოლოდ შავ-თეთრ ფერებში წარმოაჩენენ. ეს კი ამ ურთულესი პოლიტიკური ფიგურის მოღვაწეობის პოზიტიური და ნეგატიური შედეგების გამარტივებული აღქმაა.

"საყვარელი ბელადი", "გენიოსი" - ერთი მხრივ და "სისხლიანი ტირანი", "ბოროტი გენია" - მეორე მხრივ. ამგვარი, პოლარულად განსხვავებული შეხედულებები ჭარბობს სტალინის პიროვნების შეფასებისას. ჭეშმარიტება კი, როგორც ყოველთვის, სადღაც შუაშია. სტალინის პიროვნება უკვე საერთაშორისო ფენომენად იქცა და მას გეოგრაფიული საზღვრები ვერ აკავებს. ვერც დრო აკლებს დიდად ვერაფერს ამ ფენომენს. პირიქით, ზოგიერთ ტოტალიტარულ რეჟიმში (თუნდაც რუსეთში) "სტალინური მართვის მეთოდები" კვლავ ცოცხლობს და აშკარად თუ ფარულად კვლავ იყენებენ.

სტალინის შესახებ მითების შექმნას (იდეალიზაციიდან - "სატანიზაციამდე") ხშირად იმით ხსნიან, რომ მიუწვდომელია იმ პერიოდის ისტორიული და საარქივო დოკუმენტები. სტალინის პოლიტიკური მოღვაწეობისა და პირადი ცხოვრების ბევრი, აქამდე სრულიად გასაიდუმლოებული ათასობით დოკუმენტი კარგა ხნის მანძილზე ყველასთვის ხელმისაწვდომი იყო რუსეთის სახელმწიფო არქივის ვებგვერდზე РГАСПИ. Ф558. СТАЛИН.И.В, სადაც 11 თემატური ერთეულია განთავსებული, რაც, თავის მხრივ, 18 809 ერთეულ დოკუმენტს მოიცავს. დღესდღეობით კი ქართველი მკითხველისთვის ამ დოკუმენტების გაცნობა საკმაოდ გართულებულია, რადგანაც რუსეთის სახელმწიფო არქივის ვებგვერდზე განთავსებულ საარქივო დოკუმენტებზე წვდომა მხოლოდ რუსეთისა და ბელარუსის მოქალაქეებს დაუტოვეს. რუსეთის ხლისუფლებამ სტალინის არქივის ასლები გადასცა იელის უნივერსიტეტსაც (უფრო სწორად - მიჰყიდა), საიდანაც დოკუმენტების წასაკითხად მისი გამოთხოვაა შესაძლებელი. დანამდვილებით შეიძლება ითქვას, რომ მსოფლიოს ისტორიაში არ არსებობდა დიქტატორი, რომელიც იოსებ სტალინის მსგავსად იყენებდა სპეცსამსახურების შესაძლებლობებს.გააგრძელეთ კითხვა