"გახარიამ და კალაძემ არ გადალახეს ის ზღვარი, რის შემდეგაც ერთმანეთთან მისასვლელი და სალაპარაკო გზები ჩახერგილია" - რას ამბობენ ექსპერტები თბილისის მერობის კანდიდატებზე?

"კორექტულობაუფრო წინ წამოვიდა, ვიდრე შინაარსი“, - როგორ აფასებენ ექსპერტები დებატებს თბილისის მერობის კანდიდატებს შორის

საქართველოს ადგილობრივი თვითმმართველობის არჩევნებამდე სულ რაღაც 10 დღე რჩება. ამასობაში, "საზოგადოებრივ მაუწყებელზე“ ქალაქ თბილისის მერობის ყველა კანდიდატს შორის დებატები გაიმართა. რა გამოაჩინა კანდიდატების სრული შემადგენლობით ეთერში წარდგენამ და რამდენად მიიღო ახალი ინფორმაცია თბილისის მოსახლეობამ აღნიშნული ფორმატით? AMBEBI.GE ამასთან დაკავშირებით ექსპერტების აზრით დაინტერესდა.

ექსპერტი ვახტანგ ძაბირაძე და ექსპერტი, "ჯეოქეისის“ თავმჯდომარე ვიქტორ ყიფიანი დებატებს აფასებენ:

"ზოგადად,ამგვარ დებატებს ცოტა არასერიოზულობის ელფერი დაჰკრავს. როდესაც 16 ადამიანია ერთად შეკრებილი და 2-2 და თითო წუთი ეძლევათ რაღაცის სათქმელად, იქ სერიოზული ლაპარაკი გამორიცხულია. როგორც გამორიცხულია ის, რომ საკუთარ პროგრამას სერიოზულად წარუდგენენ საზოგადოებას, ასევე გამორიცხულია, რომ კრიტიკული არგუმენტები წარადგინონ და აქედან მიიღონ რაღაც დივიდენდი. დებატები ხომ იმისთვის ტარდება, რომ პოლიტიკურმა ძალებმა ან კანდიდატებმა ამომრჩეველზე გარკვეული ზეგავლენა მოახდინონ, გარდა იმისა, რომ მოახდინონ თავის პრეზენტაცია. ამიტომ, ამგვარი დებატები უფრო ფორმალური ხასიათისაა. შესაბამისად, არა მგონია, რომ მან თუნდაც 100 ან 200 ამომრჩეველს შეაცვლევინა განწყობა, ერთი მხარის მხარდამჭერი მეორე მხარეს გადავიდა ან ნეიტრალურ ამომრჩეველს არჩევანის გაკეთების საშუალება მისცა“, - აღნიშნავს ძაბირაძე.

"დებატების მცდელობა მისასალმებელია, ვინაიდან ჩვენთან პირდაპირი დებატების კულტურა და ტრადიცია პრაქტიკულად, არ არსებობს, მაგრამ რაც შეეხება თვითონ ფორმატს, რა თქმა უნდა, ამდენი მონაწილის პირობებში საგნობრივი დებატის და მსჯელობის მოსმენა და აქედან კონკრეტული დათქმების გამოტანა ძალიან რთულია. ამდენად, პრინციპი მისასალმებელი და სწორი ნაბიჯია, მაგრამ ალბათ, შინაარსობრივად სამომავლოდ უკეთ მოსაფიქრებელია და უფრო მეტი პრაქტიკული ელემენტებითაა გასაჯერებელი. იმაშია დემოკრატიის არსი, რომ ყველამ ისაუბროს, მაგრამ ამავე დროს ერთია დემოკრატია, მეორე კი - ხარისხობრივი დემოკრატია, ასეთი მიჯნა რომ შემოვიტანოთ. ამდენი მონაწილის ფონზე, სადაც რამდენიმე მხოლოდ საკუთარი თავის გაცნობის მიზნით გამოდის, ეს უკვე დემოკრატიობანაა და მას ხარისხიან დემოკრატიასთან შემხებლობა ნაკლებად აქვს.

ქალაქ თბილისის მერობა, მიუხედავად მისი უაღრესად დიდი დატვირთვისა პოლიტიკური მნიშვნელობით, ამავე დროს არის კონკრეტული საკითხების ადმინისტრირება, კონკრეტული სამეურნეო საკითხების ინფრასტრუქტურა - ეს დიდი მეურნეობაა. აქედან გამომდინარე, მე ვფიქრობ, რომ "ქართული ოცნების“ კანდიდატის მიდგომა უფრო მეტ შინაარსობრივ პასუხებს იძლევა კონკრეტული საკითხების მოგვარებასა და გადაწყვეტაზე და შედარებით სხვა გამომსვლელებისგან, ამჯერადაც ის პოლიტიკისგან შედარებით განთავისუფლებული იყო. ამიტომ, ესაა ერთი ძალიან არსებითი განსხვავება, რაც მინდა გავავლო ერთი მხრივ კალაძესა და მეორე მხრივ, დებატებში სხვა მონაწილეებს შორის. გავითვალისწინოთ ისიც, რომ დანარჩენმა მონაწილეებმა პრაქტიკულად, ეს დებატები გადაიტანეს "ქართულ ოცნებასთან“ პოლიტიკური დაპირისპირების სივრცეში, რაც თბილისის მერის არჩევნებთან მაინცდამაინც უშუალო კავშირში არ არის. აქედან გამომდინარე, რა თქმა უნდა, "ქართული ოცნების“ კანდიდატისთვის პიროვნულად ამ დებატებში ჩართულობა არცთუ სახარბიელო იყო, ვინაიდან მთელი ეს წნეხი მასზე წამოვიდა. ერთი, რაც გამოარჩევს ამ შემთხვევაში კალაძის მიდგომას და მთლიანად მის წინასაარჩევნო კამპანიას, არის ის, რომ ორივე განპირობებული იყო კონკრეტიკაზე, კონკრეტულ გამოწვევებზე საგნობრივი საუბრით. ვფიქრობ, ამ მხრივ გარკვეულწილად მას შედარებითი უპირატესობა ჰქონდა დანარჩენ კანდიდატებთან“, - აცხადებს ყიფიანი.

როგორ შეაფასებდნენ ისინი ნიკა მელიას გადაწყვეტილებას, დაწყებისთანავე პროტესტის ნიშნად დაეტოვებინა დებატები? ექსპერტები "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ თავმჯდომარის აღნიშნულ ქმედებას დადებითად არ უყურებენ.

"იმ ხალხში, ვინც ნიკა მელიას უჭერს მხარს, ალბათ ამან გარკვეული აღფრთოვანება გამოიწვია - რომ მელიამ ტელევიზიით, საჯაროდ, კალაძეს უწოდა კორუმპირებული და ასე ვთქვათ, კარი გაიჯახუნა და წამოვიდა, მაგრამ ის ხალხი ხომ მაინც მელიას მხარდამჭერი იყო? აქ პრობლემა რაშია - როდესაც დასავლეთში, იმავე შტატებში საპრეზიდენტო დებატები იმართება და მას უყურებს მთელი საზოგადოება, ამის შემდეგ ხდება მისი სერიოზული ანალიზი, დებატები მიმართულია ამომრჩეველზე, იმავე, ნეიტრალურ ამომრჩეველს ვინ უფრო გადაიბირებს, ვინ დარჩება უფრო რესპექტაბელური. გამოვიდა კაცი და თქვა ის, რასაც 9 წელია ლაპარაკობს "ნაციონალური მოძრაობა“ "ქართულ ოცნებაზე“. ზოგადად, ვინმემ რაიმე სიახლე თქვა?! არაფერი. ანალოგიურად, ის ამომრჩეველი, ვინც კალაძეს უჭერდა მხარს, აღფრთოვანებული იქნება კალაძის ჩართულობით; ნეიტრალური ამომრჩევლისთვის არაფერი იცვლება. მელიას შემთხვევაში ეს იყო ფარსი, ცუდად დადგმული პრინციპულობა, თუ გნებავთ. რაში მდგომარეობს ეს პრინციპულობა? რას მიდიოდა მაშინ? ხომ იცოდა, რომ კალაძე იქ იქნებოდა? ეს არის, რომ აი, "პირში ვუთხარი ძმაო, სათქმელი და წამოვედი“,- აღნიშნავს ძაბირაძე.

"გუშინდელი დებატები იყო დებატები ქალაქ თბილისის მერობის კანდიდატებს შორის. აქედან გამომდინარე, როდესაც შენ მიდიხარ ამ დებატზე, როგორც ქალაქ თბილისის მერობის კანდიდატი, მაქსიმალურად უნდა მოახდინო კონცენტრირება ქალაქ თბილისთან დაკავშირებულ პრობლემატიკასა და დღის წესრიგზე. შესაბამისად, ის საკითხი, რაც "ნაციონალური მოძრაობის“ კანდიდატმა მიიტანა, ვფიქრობ, მიუხედავად საკითხის აქტუალურობისა და დრამატიზმისა, მასში არ იყო გუშინდელი დებატების დღისწესრიგი. მეორე, როდესაც მიდიხარ, ეს საშუალება უნდა გამოიყენო არა შოუს დასადგმელად, არამედ შენს ამომრჩევლამდე სათქმელის მისატანად უშუალოდ ქალაქის პრობლემებთან დაკავშირებით. აქედან გამომდინარე, ჩემი შეფასება უარყოფითია, მე ვერ გავიგე გუშინდელი დებატების ფარგლებში რას ემსახურებოდა მელიას ეს ეპატაჟური გამოსვლა, თუ არა მოკლევადიანი შოუს დადგმას", - ამბობს ყიფიანი.

ექსპერტები თანხმდებიან დებატების დროს გიორგი გახარიასა და კახა კალაძის შორის კომუნიკაციაზე, რომ მათ ერთმანეთთან კორექტულობაზე გააკეთეს აქცენტი და, ასე ვთქვათ, ხიდები არ დაწვეს.

"ამ შემთხვევაში თავად კალაძის დამოკიდებულება უფრო გამოჩნდა გახარიასადმი, ვიდრე ის, რომ რაღაცებს გახარიას ვიღაცები აბრალებენ თუ არ აბრალებენ, ისევე, როგორც გახარიას დამოკიდებულება კალაძის მიმართ. აქ კორექტულობა წამოვიდა უფრო წინ, ვიდრე შინაარსი. ჩვენ დღეს დეფიციტი, რაც ქართულ პოლიტიკურ სპექტრს, სივრცეს აქვს, აქვს კორექტულობის - როგორც წესი, ყველა ვართ მიჩვეული დედმამიშვილის გინებას. და კიდევ ერთხელ - თუ გვინდა, რომ დებატებმა მართლა გავლენა მოახდინოს ნეიტრალურ ამომრჩეველზე, მაშინ ეს უნდა იყოს ნამდვილი დებატები. ორ წუთში კაცმა რა უნდა ქნას? - ვერც საკუთარ პროგრამას წარმოაჩენს და ვერც კონკურენტის პროგრამას გააკრიტიკებს, გამორიცხულია, ამიტომ, ეს არის ბლეფი. ასეთი დებატები სახელისუფლებო გუნდის წარმომადგენლისთვის ყოველთვის უფრო მომგებიანია. რატომ? ყველა ოპოზიციონერი მის წინააღმდეგადაა და მისთვის მთავარია, რომ არ გამოვიდეს მწყობრიდან. ყველაზე დიდი შეცდომა, თუ კალაძეზე ვისაუბრებთ, არა იმიტომ, რომ ამომრჩეველზე მოახდენს გავლენას, არამედ ზოგადად, იყო ის, რომ მან უხეშად დაუწყო ლაპარაკი ლეიბორისტების წარმომადგენელს. აი, იქაც რომ ყოფილიყო კორექტული და თუნდაც, ქილა როცა მიუტანეს, მადლობა გადაეხადა, ყველაზე რესპექტაბელური გამოჩნდებოდა, მათ შორის მთელ ამ პოლიტიკურ სპექტრში. ქულებს ვერ დავწერ, მაგრამ ძირითადად, რასაც შევხედე, იქ კალაძე, გახარია და ანა დოლიძე ყველაზე რესპექტაბელური და გაწონასწორებულები იყვნენ და წარმოჩნდნენ, როგორც სერიოზული კანდიდატები. ცუდი არ იყვნენ არც "ლელოს“ და არც "სტრატეგია აღმაშენებლის“ კანდიდატები“, - აცხადებს ვახტანგ ძაბირაძე.

"რაც შეეხება გახარიასა და კალაძეს შორის დებატების პროცესში ურთიერთობას, ეს იყო ამ დებატების ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული მხარე და თუ ვინმემ თავიდან ბოლომდე უყურა, ალბათ ერთ-ერთი უმთავრესი ინტრიგა სწორედ ამ ორი ადამიანის ურთიერთობა იყო. ერთი რამ, რაც თვალში მომხვდა და შეიძლება, ეს ძალიან საკამათო მოსაზრება იყოს, ამ ორმა ადამიანმა ერთმანეთთან ურთიერთობში არ გადალახა ის ზღვარი, რომლის გადალახვის შემდეგაც ერთმანეთთან მისასვლელი და სალაპარაკო გზები ჩახერგილია. მე პირადად ასე აღვიქვი მათი კომუნიკაცია, ასე აღვიქვი მათ შორის კალაძის პასუხი გახარიას შეკითხვაზე, ეთანხმება თუ არა მის მიმართ ამა და ამ შეფასებებს. კალაძის მიდგომა და მისი პასუხი ჩემი შეფასებით, ძალიან გაწონასწორებული იყო - არ ვიცი, ეს იყო მისი მხრიდან ნებსით თუ უნებლიედ, მაგრამ მან არ ჩაჭრა გახარიასთან საკომუნიკაციო არხები. ამასაც მე ვერ დავუწუნებ, ვერანაირ კონსპიროლოგიას ვერ მივაწერ, ეს საღი და სწორი მიდგომაა. მაღალი ალბათობით თუ ჩვენ დავუშვებთ იმას, რომ გახარიას პარტია მოიპოვებს თბილისის საკრებულოში ადგილების გარკვეულ რაოდენობას და შენ, კახი კალაძე თუ თვლი, რომ თბილისის მერი გახდები, თავისთავად ცხადია, თბილისის საკრებულოსთან, მიუხედავად პარტიული წარმომადგენლობისა, თანამშრომლობისათვის აუცილებელი კომუნიკაციები არ უნდა ჩაჭრა. აქედან გამომდინარე, კონსპიროლოგთა საყურადღებოდ მინდა ვთქვა, რომ ჩემი შეფასება კალაძესა და გახარიას შორის ასეთ საუბარზე, მე უფრო ამ საუბრის ხასიათს საკითხისადმი პრაგმატული მიდგომით ავხსნიდი“, - აღნიშნავს ყიფიანი.

საერთოდ, რამდენად წარმატებული იყო ყოფილი პრემიერ-მინისტრის დებატებში მონაწილეობა? გიორგი გახარიაზე დასმულ შეკითხვას ექსპერტები შემდეგნაირად პასუხობენ:

"ზოგადად, დებატებიდან გამომდინარე - დამოკიდებულებაზე როცა ვთქვი: კალაძის დამოკიდებულება ლეიბორისტებთან ერთია, კალაძის დამოკიდებულება გახარიასთან - მეორე. გახარიამ მას ჰკითხა, დაჯდები ჩემთან დებატებზე, თუ ჯერ მეც ხომ არ უნდა გავიზარდო პოლიტიკურადო? მაგრამ ეს ურთიერთობა საკმაოდ კორექტული იყო, როგორც ერთი, ისე მეორე მხრიდან. ეს გამოჩნდა აქ. თუმცა, კალაძემ თავიდან აირიდა, პირდაპირ პასუხებს რა თქმა უნდა, გაექცა, კაცობაზე დაიწყო საუბარი, მაგრამ ამ შემთხვევაში იყო კორექტული“, - აღნიშნავს ძაბირაძე.

"ჩემი აზრია, რომ საერთოდ, გახარიას ყოველთვის გამოარჩევს მისთვის დამახასიათებელი ხელწერა. მიუხედავად იმისა, რაც გახარიას გამოარჩევს - შს მინისტრობა, პრემიერ-მინისტრობა, ის ამ, ოპოზიციაში ყოფნის პირობებშიც მიდის, იღებს მონაწილეობას დებატებში, არ თაკილობს, როგორც ეს ითაკილა იმავე, ნიკანორ მელიამ, რჩება დებატებში, პატივს სცემს ფორმატს, პატივს სცემს პოლიტიკურ პროცესს. ესაა ალბათ ის, რაც აუცილებლად უნდა აღვნიშნოთ - მან სცადა, წვლილი შეეტანა ახალი მიდგომების გამოკვეთაში და ახალი ტრადიციების დამკვიდრებაში“, - დასძენს ყიფიანი.

ეკა აბაშიძე