ავტორი:

"მთავარი პრობლემა უნდობლობაა, მეორეა პოლიტიკური მისწრაფებები. ნამდვილად უნდა კი, "ოცნებას“ ან ოპოზიციას დეპოლარიზაცია?"- რა საფრთხეს უქმნის ქვეყანას პოლარიზებული გარემო?

"მთავარი პრობლემა უნდობლობაა, მეორეა პოლიტიკური მისწრაფებები. ნამდვილად უნდა კი, "ოცნებას“ ან ოპოზიციას დეპოლარიზაცია?"- რა საფრთხეს უქმნის ქვეყანას პოლარიზებული გარემო?

პარტია "ქართული ოცნება“ ევროკავშირის მიერ განსაზღვრული 12 პირობის შესასრულებლად სამუშაო ჯგუფების შექმნას გეგმავს.

როგორც მმართველი პარტიის თავმჯდომარემ ირაკლი კობახიძემ "ქართული ოცნების“ ოფისში გამართულ ბრიფინგზე განაცხადა, მათ შორის სამუშაო ჯგუფი შეიქმნება დეოლიგარქიზაციის შესახებ კანონზე მუშაობის მიზნით, ასევე, დაკომპლექტდება მონიტორინგის ჯგუფი დეპოლარიზაციის ხელშესაწყობად.

"პოლიტიკური პოლარიზაცია არის ჩვენი ქვეყნის ერთ-ერთი უმთავრესი გამოწვევა, რომლის პირობებში პოლიტიკური დისკუსია, ნაცვლად სახელმწიფოებრივად მნიშვნელოვანი საკითხებისა, საზოგადოებისთვის მეორეხარისხოვან თემებზეა გადატანილი, რომლებსაც სხვადასხვა პოლიტიკური სუბიექტისთვის ვიწროპოლიტიკური დატვირთვა აქვს. ამ მოცემულობის შესაცვლელად, უპირველეს ყოვლისა, მნიშვნელოვანია შემცირდეს რადიკალური დაპირისპირება პოლიტიკურ ძალებს შორის და გამოცხადდეს ერთგვარი მორატორიუმი აგრესიულ რიტორიკაზე. რა თქმა უნდა, ჩვენ სრულად ვაცნობიერებთ საკუთარ პასუხისმგებლობას ამ თვალსაზრისით. ანალოგიურად, ოპოზიციამ მომდევნო 6 თვის განმავლობაში თავი უნდა შეიკავოს იმგვარი რიტორიკისგან, რომელიც ხელისუფლების საშინაო და საგარეო ლეგიტიმაციის არაღიარებას გულისხმობს. იგივე ეხება მედიასაც, რომელიც ეუთო-ოდირის დასკვნის თანახმად, საქართველოში პოლიტიკური პოლარიზაციის ერთ-ერთი უმთავრესი წყაროა, აგრეთვე არასამთავრობო ორგანიზაციებს, რომელთა მნიშვნელოვანი ნაწილი მაპოლარიზებელ კამპანიაში უშუალოდ არის ჩართული“.

მისივე თქმით, დეპოლარიზაციის ხელშესაწყობად, საქართველოს პარლამენტის ბაზაზე შეიქმნება პოლარიზაციის მონიტორინგის ჯგუფი ყველა საპარლამენტო პარტიის, სამოქალაქო საზოგადოების წარმომადგენლებისა და საერთაშორისო პარტნიორების მონაწილეობით, რომელიც განახორციელებს პერმანენტულ მონიტორინგს და საზოგადოებას წარუდგენს ყოველკვირეულ ანგარიშს პოლარიზაციის თვალსაზრისით ქვეყანაში არსებული მდგომარეობისა და ტენდენციების შესახებ. მონიტორინგის ანგარიშში აისახება რეკომენდაციები პოლიტიკური პარტიების, მედიასაშუალებების, არასამთავრობო ორგანიზაციებისა და პოლიტიკურ პროცესებში ჩართული სხვა სუბიექტების მიმართ.

როგორც გაცხადდა, პირველი პუნქტის შესრულების კოორდინაციას საქართველოს პარლამენტის თავმჯდომარე უზრუნველყოფს, ხოლო მონიტორინგის ჯგუფის შემადგენლობა და მუშაობის ფორმატი დაზუსტდება საპარლამენტო პოლიტიკურ პარტიებთან და სამოქალაქო სექტორის წარმომადგენლებთან კონსულტაციის საფუძველზე.

შარლ მიშელის 19 აპრილის შეთანხმებიდან, რომლის უმთავრესი მიზანი პოლიტიკური პოლარიზაციის განმუხტვა იყო, წელიწადზე მეტია გასული. მმართველი გუნდი ამ შეთანხმებიდან მალევე გავიდა... მანამდე გვახსოვს შვედი დიპლომატის, კრისტიან დანიელსონის ძალისხმევაც, რომელიც ევროპული საბჭოს პრეზიდენტის, შარლ მიშელის დავალებით პოლარიზაციის განმუხტვის პროცესში მედიატორის როლს ასრულებდა, თუმცა საქართველოში ამ პრობლემის მოგვარება ვერ მოხერხდა.

პოლიტოლოგების აზრით, წლის ბოლომდე პოლარიზაციის პრობლემის მოგვარება არ იქნება მარტივი, რადგან რეალურად, პოლარიზაცია საქართველოში დღეს და გუშინ არ დაწყებულა.

პოლიტოლოგი ვახტანგ ძაბირაძე სკეპტიკურად უყურებს მონიტორინგის ჯგუფის შედეგზე ორიენტირებულ საქმიანობას და ამბობს, რომ ეს იქნება ჯგუფი - ჯგუფისთვის.

"საინტერესოა, რა უნდა გააკეთოს სამუშაო ჯგუფმა, უნდა ჩამოწეროს პირობები?

მაგალითად: 1) დეპოლარიზაცია რომ დავიწყოთ, ყველამ უარი უნდა ვთქვათ სიძულვილის ენაზე? და მეორე, ან მესამე რა არის? დეპოლარიზაცია არის პროცესი. ჯერჯერობით, ყველაზე დიდი პრობლემა არის ის, რომ "ქართული ოცნება“ და ოპოზიციური ერთობა ერთმანეთს არ ენდობა, უნდობლობის დიდი პრობლემაა. მეორეა პოლიტიკური მისწრაფებები. ნამდვილად უნდა რო "ოცნებას“ ან ოპოზიციას დეპოლარიზაცია? ეს ბოლო 10 წელია, ორივე მხარე, წამყვანი პარტიები (წვრილი პარტიები პოლიტიკურ ამინდს ვერ ქმნიან) და მედიასაშუალებები, სწორედ პოლარიზაციით სულდგმულობნენ, სწორედ პოლარიზაციის ხარჯზე გადიოდნენ არჩევნებზე, მოსახლეობაში და ა.შ. დღეს რომ ერთმაც და მეორემაც უარი თქვას, რა დარჩებათ? ჩანასახშივე ჩანს, რომ ეს არის ჯგუფი ჯგუფისთვის. ჯგუფს ხომ თავისი რეგლამენტი უნდა ჰქონდეს? ყველა არასამთავრობო უნდა შევიდეს ამ ჯგუფში? ამ ჯგუფს ნდობის მანდატი როგორი ექნება? ან რაოდენობრივად ვინ სად გადანაწილდება? - უმრავლესობა იტყვის, მე ვარ უმრავლესობა და ჩემი წარმომადგენელი უნდა იყოს ამ ჯგუფში 10, ოპოზიციის - 7 კაციო, როგორი იქნება დაკომლექტების წესი? ასე ჰაერზე გაკეთებული განცხადებებით რაიმეზე მსჯელობა შეუძლებელია. როდესაც გაქვს იდეა, რომ შეიქმნას მონიტორინგის ჯგუფი, პირველია, ვისგან კომპლექტდება, ის კი არა, ვინ შევა, არამედ, ვინ იქნება წარმდგენი, ვინც ამ ჯგუფს აკომპლექტებს? პარტიებზე რომ ვლაპარაკობთ, თითო წარმომადგენელი ეყოლება ყველას, თუ როგორ იქნება? ჯგუფი უნდა იყოს ისეთი, რომელსაც მთელი საზოგადოება გამოუცხადებს ნდობას. ყველაფერს თავი დავანებოთ, რამდენ კაცს ჩამოთვლით ისეთს, რომელთაც საზოგადოების დიდი ნაწილი ნეიტრალურად მაინც მიიჩნევს, არა თუ წმინდანად?“

მედიაში გავრცელდა ნატოში აშშ-ის ყოფილი ელჩის კურტ ვოლკერის განცხადება. ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ევროკომისიის რეკომენდაციებზე საუკეთესო პასუხი საქართველოსთვის იქნება არა ტექნიკური მთავრობის, არამედ არაპარტიული, ტექნოკრატიული კომისიის შექმნა, საერთაშორისო და ადგილობრივი ექსპერტების მონაწილეობით, რათა შეიმუშაოს წინადადებები კომისიის თითოეულ რეკომენდაციაზე. მისი აზრით, წინადადებები განსახილველად და დასამტკიცებლად უნდა წარედგინოს სპეციალურ საპარლამენტო კომისიას, რომელიც შედგება ყველა საპარლამენტო პარტიისგან და შეიკრიბება მხოლოდ ამ მიზნით.

მისი თქმით, ახლა პოლარიზაცია არის მთავარი პრობლემა საქართველოსთვის.

"ჩემი რეკომენდაციაა, მთავრობა და ოპოზიცია შეთანხმდნენ ტექნოკრატიული კომისიის შექმნაზე - არა ტექნოკრატიულ მთავრობაზე, როგორც ოპოზიცია ითხოვს. ექსპერტთა პანელმა გააანალიზოს ევროკომისიის რეკომენდაციები, ზოგ შემთხვევაში გააკეთოს შესწორებებიც, რადგან ევროკავშირს გარკვეული შეცდომებიც აქვს, და შეიმუშაოს სერიოზული რეკომენდაციები და ახსნა-განმარტებები, რომელსაც წარუდგენს ამას საპარლამენტო კომისიას. ეს არის იშვიათი შანსი საქართველოსთვის, როდესაც ფანჯარა ნამდვილად ღიაა კანდიდატის სტატუსის მისაღებად, სამომავლოდ ევროკავშირში და პოტენციურად, ნატოში გასაწევრებლად. საქართველოს არ აქვს ამ შანსის ხელიდან გაშვების ფუფუნება“, - დასძენს კურტ ვოლკერი.

ვოლკერის ამ განცხადებაზე ვახტანგ ძაბირაძე პასუხობს, რომ რა თქმა უნდა, კარგი იქნება, თუ სამუშაო ჯგუფში უცხოელი და ადგილობრივი ექსპერტებიც ჩაერთვებიან.

"პირველი, რაც უნდა მოხდეს, ესაა ალბათ კონსენსუსის საფუძველზე მოხდეს ამ ჯგუფების ფორმირება. მაინც ვფიქრობ, "ოცნება“ დაიწყებს ამ ჯგუფში თავისი ხალხის შეყვანას, ოპოზიცია - თავისას და მივიღებთ კიდევ ერთ პარალიზებულ კომისიას“.

ვახტანგ ძაბირაძე:

"გასაგებია, ვოლკერი ლაპარაკობს გუნდის შექმნაზე და არა მთავრობის ცვლილებაზე - მთავრობა რჩება, პარლამენტი რჩება, ანუ მას აქვს ლეგიტიმურობა, მაგრამ უნდა შეიქმნას ჯგუფი, რომელიც მოამზადებს წინადადებებს ამასთან დაკავშირებით. აქ სამუშაო ჯგუფის შექმნაზეა საუბარი, არა - სადამკვირვებლოზე. რასაც კობახიძე ამბობს, ისაა სადამკვირვებლო, რასაც ვოლკერი - სამუშაო ჯგუფი. ამ სამუშაო ჯგუფში, რა თქმა უნდა, კარგი იქნება, თუ უცხოელი და ადგილობრივი ექსპერტებიც ჩაერთვებიან. პირველი, რაც უნდა გაკეთდეს, ესაა ალბათ კონსენსუსის საფუძველზე მოხდეს ამ ჯგუფების ფორმირება.

"ოცნება“ დაიწყებს ამ ჯგუფში თავისი ხალხის შეყვანას, ოპოზიცია - თავისას და მივიღებთ კიდევ ერთ პარალიზებულ კომისიას. შედეგი რომ დაიდოს, ჩემი აზრით, პირველ რიგში, ყველა მხრიდან უარი უნდა ითქვას სიძულვილის ენაზე და იარლიყების მიკერებაზე - "ომის პარტია ხართ“, "რუსული პარტია ხართ“ და ა.შ. ეს იქნება პირველი ნაბიჯი. მეორე, რაც ოპოზიციამ უნდა გააკეთოს, ჩაერთოს კომისიების მუშაობაში, ასევე ჩაერთოს არასამთავრობო სექტორიც. მესმის, რომ არის უნდობლობა, მაგრამ გამოვიდეს ოპოზიცია და თქვას, ჩვენ არ ვენდობით ხელისუფლებას, მაგრამ ჩავერთვებით და ვიმუშავებთო. ოპოზიციამ უნდა შექმნას პოლიტიკური პროცესი, მუშაობაში ჩართვაზე უარი არაფრის მომტანია. მიიღონ კობახიძემ წარმოადგინა გეგმა და დეპოლარიზაციის იქნება, თუ დეოლიგარქიზაციის საკითხი, ხომ გავა პარლამენტში კენჭისყრაზე, მაშინ შეიკრიბოს ის 100 ათასი კაცი რუსთაველზე და ოპოზიცია პარლამენტს შიგნით. ეს გასაგები იქნება იმ ხალხისთვისაც, ვისაც ევროპაში უნდა წასვლა, მიუხედავად პარტიული კუთვნილებისა და დაცლილი იქნება პოლიტიკური შემადგენელისაგან.

ეს პროცესი უნდა დაიწყოს და როცა დაიწყება, ქვეყანაში სტაბილურობის განცდა გაჩნდება, იგივე იმ მოსახლეობაში, ვისაც არასტაბილურობის ეშინია. ეს პროცესი როგორ გაგრძელდება, ამას დრო და ვითარება გიჩვენებს. ამ შემთხვევაში, ხელისუფლებას რომ უნდოდეს პოლარიზაციის შენარჩუნება, გასაგებია, ვინაიდან მას ძალაუფლება აქვს. ოპოზიციას მოსაპოვებელი აქვს ეს ძალაუფლება, ამიტომ ორივეს სამოქმედო გეგმა განსხვავებული უნდა იყოს. ხშირად მესმოდა, 20-ში ის ხალხიც გამოვიდა რუსთაველზე, ვინც "ოცნების“ მხარდამჭერია, 85%-ს უნდა ევროკავშირი და სხვა. გასაგებია, ისინიც რომ გამოვიდნენ, მაგრამ რომ გამოვიდნენ, საარჩევნო ყუთთან ხმას ვის მისცემენ, ამაზე ფიქრობს ოპოზიცია? და თუ ფიქრობს, მაშინ მისი მიზანი ხომ ის უნდა იყოს, ეს ხალხი ქუჩაში კი არ გამოიყვანოს, საარჩევნო ურნასთან რომ მივა, იქაც ოპოზიციას მისცეს ხმა. ეს ხომ არის მისი ამოცანა? ჰოდა, თუ ეს გინდა, მაშინ ისე უნდა იმოქმედო, ეს ხალხი გადმოიბირო, ამომრჩეველი შენკენ წამოიყვანო. დღეს ვინმეს ეს მოსწონს თუ არა, საქართველოში ისეთია პოლიტიკური დონე, რომ რეალურად, თუ 5%-იანი ბარიერი დარჩა, ეს, ფაქტობრივად, ნიშნავს ხელისუფლებაში "ნაცმოს' მოსვლას. ამ ენმ-მაც ერთი რამ უნდა გაიგოს - ის 50%, რომელიც რუსთაველზე გამოვიდა, "ნაციონალებთან" არ მივა. ასე რომ - მე მინდა, არ გამოდის, ეს საკითხებია დასალაგებელი და მოსახარში. მე თუ მკითხავთ, არც "ოცნება“ უნდ აიყოს ხელისუფლებაში და არც "ნაცმო“, 2016 წლიდან ამას ხმამაღლა ვამბობ, მაგრამ ჩემი დამოკიდებულების მიუხედავად, რეალობა ცოტა სხვაა. ეს პრობლემები ორივე მხრიდან გააზრებული უნდა იქნას. იცით, კიდევ რას ვუფრთხი? - ოპოზიცია ამ პროტესტანტულ მუხტს თუ გალევს, ხალხს ქუჩიდან ისევ სახლში დააბრუნებს (როგორც ეს 2011 წელს, 26 მაისის შემდეგ მოხდა), მუხტი, რომელიც სამზარეულოებში გადაინაცვლებს, კი არ გაქრება, ნებისმიერმა, სულ უმნიშვნელო ფაქტორმა შეიძლება ქუჩაში გადმოიყვანოს და უკონტროლო გახადოს. ეს უკონტროლობა კი ნიშნავს იმას, რომ გვექნება ძალიან მძიმე სამოქალაქო დაპირისპირება, რაც ერთხელ უკვე გავიარეთ, რაც ძალიან არ მინდა. ივანიშვილის დამსახურება მაშინ ის კი არ იყო, რომ ეს ხელისუფლება ჩაანაცვლა, არამედ ის, რომ ამ მუხტს მიმართულება მისცა. დღეს ასეთი ძალა არ არსებობს.

რაც შეეხება პოლარიზაციას, როდის არ იყო? 1987 წლიდან რომ დაიწყო, სულ პოლარიზებულ გარემოში ვართ იმიტომ, რომ ჩვენ, მთლიანად საზოგადოება პოლარიზებასა და კონკურენციას შორის განსხვავებას ვერ ვხედავთ. ან უნდა ავმაღლდეთ და როდისმე მივალთ აქამდე, ან მუდმივი დაპირისპირება გვექნება, სამწუხაროდ“, - ამბობს ვახტანგ ძაბირაძე.