"ახალმა მთავრობამ უნდა შეიმუშაოს ემიგრანტთა რეპატრიაციის სახელმწიფო პროგრამა"

დაძაბული საარჩევნო პერიოდის გავლის შემდეგ, არანაკლებ რთული პოლიტიკური სიტუაცია სუფევს ქვეყანაში. ახალი მინისტრთა კაბინეტი, დაპირებები... ამ ყველაფერს თითოეული ადამიანი თავისებურად აღიქვამს. დავინტერესდით, რას ფიქრობს ემიგრაციიდან დაბრუნებული მოსახლეობა, რა მოლოდინებით ხვდებიან ხელისუფლების ცვლილებას.

ვესაუბრეთ ახლახან, საფრანგეთიდან დაბრუნებულ ბატონ კახას (გვარის გამხელა არ ისურვა), რომელმაც საინტერესო შეხედულებები გამიზიარა მომხდარ პოლიტიკურ ცვლილებებზე და ქართველი ემიგრანტების მდგომარეობაზე. ისიც გამიმხილა, რომ მისთვის საქართველოს დატოვება ისეთი რთული აღმოჩნდა, რომ ამაზე წიგნის წერაც კი დაიწყო.

- საქართველო იმიტომ არ დამიტოვებია, რომ მატერიალურად მიჭირდა. მშვენიერი სამსახური ("ენერგო-პრო ჯორჯია") მქონდა, სადაც იურისტად ვმუშაობდი. მეტსაც გეტყვით, ჩემნაირ სამსახურს ბევრი ნატრობდა. მაგრამ, მინდოდა მშვიდ, თავისუფალ და დემოკრატიულ ქვეყანაში მეცხოვრა და სწორედ ასეთ გარემოში აღმეზარდა შვილები. 2008 წელს, როდესაც საქართველო დავტოვე, ჩვენს ქვეყანაში ცუდი მდგომარეობა იყო: ირგვლივ აგრესია და ტოტალური უსამართლობა სუფევდა... სხვა ქვეყანაში წასვლა, რა თქმა უნდა, რისკი იყო და ჩემი გადაწყვეტილებაც ყველას უკვირდა. მეუბნებოდნენ: მატერიალურად არ გიჭირს და უცხოეთში რატომ მიდიხარო?

- მართლაც გასაკვირი იყო თქვენი გადაწყვეტილება...

- სხვაგვარად არ შემეძლო; ვატყობდი, რომ ქვეყანა ავტორიტარული რეჟიმისკენ მიექანებოდა, მეტსაც გეტყვით, ჩემი აზრით, საქართველოში ჩამოყალიბებული იყო ტიპური ნეობოლშევიკური რეჟიმი. როგორც გითხარით, ადვოკატი ვარ. ვმუშაობდი ადმინისტრაციული და სამოქალაქო განხრით და საკუთარი თვალით ვხედავდი იმ უკანონო ქმედებებს, რაც სასამართლოში ხდებოდა... ეს ყველაფერი ჩემთვის დამთრგუნველი იყო, რადგან ქვეყანაში ჩატარებული ინფრასტრუქტურული მოდერნიზაციის ღონისძიებები და გარკვეული სტრუქტურების გამართული მუშაობა არ ნიშნავს დემოკრატიას, ღია საზოგადოებისა და სამართლებრივი სახელმწიფოს შექმნას. მაგ ლოგიკით, მსოფლიო ისტორიაში, ბევრმა ქვეყანამ გაიარა მოდერნიზაცია, მაგრამ რეჟიმი ამ ქვეყნებში მიმართული იყო ადამიანის თავისუფლების წინააღმდეგ და არა მის დასაცავად. ვფიქრობ, თანამედროვე, ცივილიზებული საზოგადოების უპირველესი დაკვეთა სახელმწიფოს მიმართ, არის და უნდა იყოს სამართლიანი სასამართლო, თანასწორობა კანონის წინაშე და ადამიანის ბუნებრივი უფლებების დაცვა და ხელშეუხებლობა და არა პიარ-აქციების ფუნქციის მქონე შუშის შენობები... ძნელია, იცხოვრო ისეთ ქვეყანაში, რომელიც ერთ დიდ ციხის ფსიქიატრიულ საკანს ჰგავს. ვფიქრობ, რომ ადამიანმა უსამართლობაზე თვალი არ უნდა დახუჭოს... იმ დროისთვის გამოსავალი ვიპოვე, არსებულ სიტუაციას გავეცალე, წინააღმდეგ შემთხვევაში, ჩემი ხასიათიდან გამომდინარე, შეიძლება, რეალური პრობლემები შემქმნოდა, რადგანაც დიდი პროტესტის გრძნობა მქონდა დაგროვებული... საფრანგეთში მეუღლე და ერთი შვილი წავიყვანე. ვერ ვიტყვი, რომ ეს ყველაფერი ადვილი იყო. რთულად შევეგუე იქაურ გარემოს. იცით, რას შევადარებდი ჩემს მაშინდელ მდგომარეობას? სტუმრად რომ ხარ და გეუბნებიან - დარჩი, რამდენ ხანსაც გინდა, გაჭმევთ, დაგაძინებთ, მაგრამ გრძნობ, რომ ეს ყველაფერი შენი არ არის. თანაც საფრანგეთში სხვაგვარი სიტუაციაა. მოქალაქეობაც რომ მიიღო, იქაურობისთვის მაინც უცხო ხარ, რადგანაც კონსერვატიული საზოგადოებაა. მოკლედ, მიუხედავად იმისა, რომ საფრანგეთში ბევრი უცხოელი ცხოვრობს, ადგილობრივებისთვის მაინც უცხო სხეული ხარ.

- საფრანგეთში მაინც თუ იპოვეთ ის, რაც საქართველოში - ვერა?

- აქედან რომ წავედი, აგრესიული, ხმაურიანი გარემოსგან დაღლილი ვიყავი. რომ ჩავედი, იქ სიმშვიდე დამხვდა. თავიდან მომეწონა, მაგრამ დრო რომ გავიდა, სიმშვიდე სარკოფაგში ყოფნას მაგონებდა და მომბეზრდა: ძალიან ფლეგმატური, აუღელვებელი და შეიძლება ითქვას, უსიცოცხლო გარემოა, საღამოობით და შაბათ-კვირას ქუჩაში კაციშვილი არ ჭაჭანებს, ბავშვების ჟრიამულიც კი არსად ისმის.

ისე კი, რასაც (უსამართლობა) საქართველოდან გავექეცი, საფრანგეთში ნამდვილად ვიპოვე. იქ წესრიგს ყოველდღიურ ყოფაში თვითონ ხალხი ქმნის, ამის მიმართ მკაცრი დამოკიდებულება აქვთ. თუმცა საფრანგეთის კეთილდღეობა, სოციალური გარანტიები, დემოკრატია და კანონის უზენაესობა ციდან არ ჩამოფრენილა. ფრანგ ხალხს ამისთვის თითქმის საუკუნე-ნახევრის მანძილზე ბრძოლების, რევოლუციების და ბევრი წინააღმდეგობის გადატანამ მოუწია. მაგალითად, სიკვდილით (გილიოტინით) დასჯა 1981 წელს გააუქმეს, რაც იმაზე მეტყველებს, რომ ერის ისტორიაში არის ეტაპები, როდესაც ამა თუ იმ ღონისძიებასა და მოვლენას თავისი დანიშნულების შესაბამისი დრო აქვს. საფრანგეთში არჩევნებში ხმის მიცემის უფლება ქალებმა გვიან, 1951 წელს მიიღეს, მაგრამ საფრანგეთი ჩემი თვალთახედვით, მდიდარი და გაცილებით ჰუმანური საბჭოთა კავშირია აქტიური სოციალისტური ტენდენციებით... ბუნებრივია, ოთხ წელიწადში, იქ პროფესიულ, კარიერას ვერ ავაწყობდი, რადგან დიპლომის აღებასა და მოქალაქეობის მიღებას დიდი დრო უნდოდა. ჩვენს ქვეყანაში მიღებული განათლება იქ დიდად არ ფასობს. ამიტომ ვმუშაობდი ხან სად, ხან - სად, რაც ჩემთვის პრობლემა არ იყო და თავიდანვე შევეგუე იმას, რომ საფრანგეთში პროფესიით ვერ ვიმუშავებდი.

- ალბათ, ადევნებდით თვალს საფრანგეთიდან საქართველოში მიმდინარე პოლიტიკურ პროცესებს. ელოდით იმას, რაც მოხდა?

- აშკარაა, რომ პოზიტიური ფაქტი მოხდა საქართველოში დემოკრატიული განვითარების თვალსაზრისით. საქართველოს განვითარებისთვის აუცილებლად უნდა ჩატარებულიყო დემოკრატიული არჩევნები და ამასთან ერთად, ხელისუფლებაც მშვიდობიანად უნდა შეცვლილიყო. ეს, რომ არ მომხდარიყო, ცუდ შედეგებს მივიღებდით როგორც ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის თვალსაზრისით, ისე შიგნით, საზოგადოებრივი განვითარების კუთხით. ვფიქრობ, ახლა ქართველმა ხალხმა დაინახა თავისი ძალა და ის, რომ თითოეული მოქალაქის აქტიურობა ძალიან მნიშვნელოვანია და გავლენას ახდენს მთელ პროცესებზე. ერთი თვეა, საქართველოში ვარ და პოზიტიურად ვაკვირდებოდი მიმდინარე პროცესებს არჩევნებამდეც და არჩევნების შემდგომაც ვაკვირდები.

- ელოდით იმ შედეგს, რაც არჩევნებს მოჰყვა?

- ველოდი. სხვათა შორის, კარგი ინტუიცია მაქვს. ხალხის განწყობილებაც ზუსტად ხელისუფლების შეცვლისკენ იყო მიმართული. წაგებული მხარე იმდენად იყო ხიბლში ჩავარდნილი, რომ მთლიანად დაკარგა ანალიზისა და ადეკვატურობის უნარი და ამიტომაც წააგეს. ვიცოდი, რომ ასე მოხდებოდა. ჩემი ვარაუდით, თუ ასე გავაგრძელებთ, მალე საქართველოს ევროპის ოჯახში ვიხილავთ.

- თავიდან, სააკაშვილის გაპრეზიდენტებაზეც დიდ იმედს ამყარებდნენ...

- მოლოდინი მაშინაც დიდი იყო. იმას გეტყვით, რომ მაშინ ის ცვლილებაც აუცილებელი იყო. სააკაშვილი ხელისუფლებაში უნდა მოსულიყო, რომ ის ნაშთები, რაც შევარდნაძის მთავრობას ჰქონდა, მოსპობილიყო. სააკაშვილს მისი შოკის მომგვრელი ღონისძიებებით უნდა გამოეცოცხლებინა თანამედროვეობასთან შეუსაბამო საბჭოური და კრიმინალური ფასეულობებითა და უნარ-ჩვევებით მცხოვრები საზოგადოების დიდი ნაწილი, მაგრამ თანდათან თავად სააკაშვილის გუნდი დაემსგავსა იმ საბჭოური, ტოტალიტარული აზროვნების გადმონაშთს. საზოგადოების მუდმივად შოკში ყოფნა სასიცოცხლო ძალების გამოფიტვასა და სიკვდილს იწვევს... ახლანდელი ცვლილებაც საჭირო იყო, რადგანაც წინა ხელისუფლება ახლით უნდა შეცვლილიყო.

- როგორ ფიქრობთ, აღდგება ის სამართლიანობა, რომელსაც თქვენ წლების წინ "გაექეცით"?

- რაც უნდა მოხდეს, აღარსად წავალ. ვფიქრობ, რომ ყველაფერი კარგად იქნება. ამჟამად სამსახური არ მაქვს, მაგრამ მალე გავაგრძელებ ჩემს პროფესიულ საქმიანობას. ჯერჯერობით კი ვტკბები ჩემი მონატრებული მადლიანი მიწითა და ოჯახით. იმასაც გეტყვით, რომ ბევრ ქართველ ემიგრანტთან მქონდა საფრანგეთში კონტაქტი, რომელთა ფსიქიკური მდგომარეობა არც ისე სახარბიელო გახლავთ. იშვიათი გამონაკლისის გარდა, იქ ბედნიერი ადამიანი არ მინახავს!.. მომისმენია მათგან, - თვალს რომ ვხუჭავთ, სიზმრად საქართველოში ვბრუნდებით, მაგრამ მერე სხვა მიწაზე ვიღვიძებთო...

- თქვენი ინფორმაციით, როგორია ემიგრანტებში განწყობილება დღევანდელ პოლიტიკურ ცვლილებასთან დაკავშირებით? აპირებენ საქართველოში დაბრუნებას? გავრცელდა ინფორმაცია, რომ ბევრი უკვე უკან ბრუნდება, მაგრამ რა იმედით, უცნობია.

- თითოეული ემიგრანტის სიტუაცია ინდივიდუალურია. უმეტესობა უცებ ვერ მიატოვებს სამსახურს და ვერ წამოვა, რადგან ვიღაც ჰყავს შესანახი, აქ კი ლანგარზე გამზადებული სამსახურებით არავინ დახვდება. ვისაც ვიცნობ, ყველას უნდა ჩამოსვლა. აქვე აღვნიშნავ, რომ ქვეყნებს ადამიანები, თუ ჭეშმარიტი სიყვარული და სურვილი აქვთ, შიშველი ხელებითაც აშენებენ. თუნდაც იმავე ისრაელის მაგალითი ავიღოთ: ებრაელებმა თავიანთი ისტორიისა და ქვეყნის სიყვარულით, სულ რაღაც 20-25 წელიწადში, უდაბნოში წალკოტი გააშენეს და დღეს ისრაელი მსოფლიოს უძლიერესი სახელმწიფოა. ჩვენ კი უკვე გვაქვს ეს მადლიანი, დალოცვილი წალკოტი, რომელსაც მოვლა, მოფერება, შრომა, ლოცვა და ბრძოლა უნდა, რომ ძლიერი სახელმწიფო აშენდეს. ქვეყანაში ჯერჯერობით არ არსებობს რეპატრიაციის სახელმწიფო პოლიტიკა და არ არსებობს მასობრივი რეპატრიაციისთვის ხელშემწყობი შესაბამისი საკანონმდებლო, სოციალური და ეკონომიკური ბაზა. ჩემი მხრიდან, ახალი მთავრობის მისამართით, მოწოდება იქნება, რომ თუ საქართველოს უნდა, რეალურად გამოიყენოს საკუთარი თანამემამულეების ადამიანური პოტენციალი ახალი, ძლიერი და დემოკრატიული საქართველოს მშენებლობისთვის, აუცილებლად უნდა შეიმუშაოს ემიგრანტების რეპატრიაციის სახელმწიფო პროგრამა, კონცეფცია და პოლიტიკა. ინტუიციურად მქონდა უკეთესობისკენ შეცვლის იმედი მაშინ, როდესაც ჩამოვედი და მჯერა, რომ იმედი არ გამიცრუვდება.

ჟანა გოგინაშვილი

ჟურნალი ”გზა”

(გამოდის ხუთშაბათობით)