ისტორიულ-შემეცნებითი ჟურნალის, "ისტორიანის" ოქტომბრის ნომრის მთავარი თემები

გამოვიდა ისტორიულ-შემეცნებითი ჟურნალის, "ისტორიანის" აგვისტოს ნომერი N10 (46), რომელშიც წაიკითხავთ:

ტაო-კლარჯეთი საქართველოს თავდაცვის სისტემაში

მეცნიერთა კვლევის ობიექტი აქამდე უფრო მეტად ტაო-კლარჯეთის ეკლესია-მონასტრები იყო. თუმცა არანაკლებ მნიშვნელოვანია ტაო-კლარჯეთის საფორტიფიკაციო ნაგებობების, და საერთოდ საქართველოს სამხრეთის ისტორიული პროვინციების თავდაცვის სისტემის შესწავლა. ამ მიზნით ისტორიული ფოცხოვის, ერუშეთის, ჩილდირის და ნაწილობრივ არტაანისა და კოლას მხარეებში არსებულ ციხესიმაგრეთა შესწავლისთვის თურქეთის რესპუბლიკაში ექსპედიცია მოეწყო. მან ოცზე მეტი საფორტიფიკაციო ნაგებობა - ციხესიმაგრე, ციხე-ქალაქი და კოშკი, და მასზე არსებული საყოფაცხოვრებო ნაგებობები და ეკლესიები მოინახულა. ყველა მათგანი აიზომა, განხორციელდა როგორც ციხის, ისე მიმდებარე ნაგებობებისა და ეკლესიების დეტალური ფოტოფიქსაცია, აღირიცხა შემორჩენილი, ადგილობრივი ქართული ტოპონიმები, გაკეთდა ძეგლების ჩანახატები და სხვ. თსუ საქართველოს ისტორიის ინსტიტუტის ექსპედიცია ეტაპობრივად გეგმავს თურქეთში არსებული ქართული ციხესიმაგრეების შესწავლას.

უნიკალური ქართული ხელნაწერი და ქართველი პოეტის დღემდე უცნობი მინიატურა

ევროპის ერთ-ერთ ანტიკვარულ მაღაზიაში ქართველმა კოლექციონერმა ახლახან ძვირფასი ქართული ხელნაწერი შეიძინა. იგი ჩვენი სამეცნიერო საზოგადოებისთვის დღემდე უცნობი იყო. პირველივე გვერდზე მოთავსებულია საკმაოდ მოზრდილი უნიკალური მინიატურა, რომელზეც ცოცხალი ფერებითა და შესაშური ოსტატობითაა გამოსახული წვერიანი ახალგაზრდა მამაკაცი, რომელსაც ხელში კალამი უჭირავს. აქვე აღნიშნულია მისი ვინაობა "შემთხზუელი და მომგონებელი საკვირვოსა ამის წიგნისა პეტრე ყარიბი ლარაძე". მინიატურაზე XVIII საუკუნის საქართველოს საკმაოდ ცნობილი პოეტი პეტრე ლარაძეა გამოსახული, ხოლო თხზულება მის მიერ შექმნილი "დილარიანია". პეტრე ლარაძე საუცხოო კალიგრაფიც გახლდათ. ჩვენს ხელთ არსებული "დილარიანი: სწორედ მის მიერ გადაწერილი უნდა იყოს... ეს ხელნაწერი ქართული მეცნიერებისთვის უნიკალური შენაძენია

მაცხოვრის წმინდა საფლავის ტაძრის ქართული "ავტოგრაფები"

მაცხოვრის წმინდა საფლავის გრანდიოზული ტაძარი იერუსალიმში ქრისტიანობის აღმსარებელი სამყაროს უპირველესი სიწმინდეთაგანია. ცხადია, ყველა მეტ-ნაკლებად თავმოყვარე ქრისტიანი ერი ცდას არ აკლებდა, წარმოდგენილი ყოფილიყო ამ წმინდა ადგილას. ამ მხრივ გამონაკლისი არც ჩვენი წინაპრები ყოფილან. ისინი ასწლეულების განმავლობაში მედგრად იბრძოდნენ აქ "მზისქვეშეთში ადგილის მოსაპოვებლად" და ხშირად საკმაოდ წარმატებითაც... წმინდა მიწაზე ქართული თემის დაკნინებისა და კუთვნილი ეკლესია-მონასტრების დაკარგვის შემდეგ, ქართული არტეფაქტების უმრავლესობა უკვალოდ გაქრა. ეს სამწუხარო პროცესი შეეხო იქ არსებულ არცთუ მცირერიცხოვან ქართულ წარწერებსაც. ყველაფრის მიუხედავად, ქართული კვალი ადგილზე სრულად მაინც არ წარხოცილა, იქ ალაგ-ალაგ დღესაც გვხვდება ჩინებულ თუ უჩინო ქართველთა "ავტოგრაფები". ამჟამად ქართული წარწერების უმრავლესობა მაცხოვრის წმინდა საფლავის გრანდიოზული ტაძრის კარიბჭის მარმარილოს სვეტებზეღაა აქა-იქ შემორჩენილი. წარწერების ერთი ნაწილი, ე.წ. პოლიგლოტ სვეტზეა, რომელიც დღესაც განსაკუთრებული პოპულარობით სარგებლობს მომლოცველთა შორის. იგი მაცხოვრის წმინდა საფლავის შესასვლელიდან მარცხენა მხარეს ორ მსგავს სვეტს შორისაა მოქცეული. ქართული პილიგრიმული წარწერები გვხვდება მიმდებარე სვეტებზეც. მათი უმრავლესობა პალეოგრაფიული ნიშნებით XIV-XVII საუკუნეების პერიოდს განეკუთვნება. მინაწერების უმრავლესობა ასომთავრული შრიფტით არის შესრულებული, გვხვდება ნუსხურსა და მხედრულზე გარდამავალი ხელრთვებიც. ზოგჯერ მათში მოხსენიებული პირების იდენტიფიცირებაც კია შესაძლებელი.

ქართველი მამლუქი ნაპოლეონის ომებში - ჟან შაჰინს "მთელ ფრანგულ ჯარში ერთ-ერთი ყველაზე ვაჟკაცი მეომარი" უწოდეს

ნაპოლეონის მამლუქებზე საუბრისას, მყისვე მისი პირადი მცველის რუსტამ რაზას სახელი წამოიჭრება, თუმცა, ამ მამლუქის გარდა, ფრანგულ ჯარში კიდევ რამდენიმე ქართველი მამლუქი მსახურობდა, რომელთაც, რუსტამისგან განსხვავებით, ბრძოლის ველზე მოიხვეჭეს სახელი. მათ შორის იყო მამლუქი ჰასანი, წარმოშობით სამეგრელოდან. 1815 წელს იმპერიის დაცემის შემდეგ, ჰასანი მრავალი წლის განმავლობაში მუშაობდა პარიზის ჟანდარმერიაში. თბილისში იყვნენ დაბადებული მამლუქები რუსტამ გურჯი, გიორგი ჩერქესი და დაუდ გურჯი. ასევე საინტერესოა მამლუქი ანანია, რომელმაც თავი გამოიჩინა ესპანეთში 1810-1911 წლებში და დაიღუპა რუსეთში ლაშქრობისას, 1812 წლის ნოემბრის მიწურულს... ეგვიპტელ მამლუქთა შორის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული სამხედრო კარიერა ჰქონდა თბილისელ მამლუქს, ჟან შაჰინს, რომლის სახელი ათეული წლების განმავლობაში თავზე ხელაღებულ სიმამაცესთან იყო გაიგივებული.

საქართველოს ილუსტრირებული ისტორია 24 ტომად - მოზარდ თაობასა და ისტორიის მოყვარულებს უნიკალური სიურპრიზი ელით

ნოემბრიდან "გამომცემლობა პალიტრა L"-ი მკითხველს საინტერესო სიახლეს სთავაზობს. გაზეთ `კვირის პალიტრასთან" ერთად გამოვა საქართველოს ილუსტრირებული ისტორიის სერიის პირველი წიგნი "მეფე თამარი". სერიის მომდევნო წიგნები მკითხველს ყოველთვიურად მიეწოდება.

წიგნების სერია, რომელიც ამ ეტაპზე 24 ტომს მოიცავს, იქნება წარსულის ერთგვარი ილუსტრირებული რეკონსტრუქცია, რომელიც ქვეყნის მთავარ ისტორიულ მოვლენებს წარმოადგენს მოზარდი თაობისთვის ადვილად და გასაგებად აღსაქმელი ტექსტებითა და მაღალმხატვრული ილუსტრაციებით. "სამკაულებად" თითოეულ გვერდს ახლავს იმ არტეფაქტებისა და მდიდარი დოკუმენტების ფოტოები, რომელთა დიდ ნაწილს ჩვენი მკითხველი პირველად გაეცნობა.

ავღანური უფსკრული

საბჭოთა კავშირი 1979 წელს მისთვის საბედისწერო ავღანეთის ომში ჩაეფლო, რაც წითელი იმპერიის კრახის ერთ-ერთი მიზეზი გახდა. საინტერესო ის არის, რომ ომამდელ ავღანურ ხელისუფლებებს სწორედ სსრკ-ის მოკავშირედ მიაჩნდათ თავი და ძნელბედობისას ყოველთვის მოსკოვიდან დახმარების იმედი ჰქონდათ...

გარდა ამისა, ნომერში წაიკითხავთ:

დიმიტრი შევარდნაძის შეუფასებელი ღვაწლი

ეპიზოდები ქართველ მოღვაწეთა "მძლავრი ჯგუფის" ცხოვრებიდან

სოლიდარობის ქრონიკები - როგორ ეხმარებოდნენ ქართველები და ბალტიელი ხალხები ერთმანეთს საბჭოთა რეჟიმის პირობებში

ტაბაკონის დიხაგუძუბა - ძველი კოლხეთის ვენეცია

ერეკლე II ძველ ინგლისურ პრესაში

ქართული ანბანი მსოფლიოს ულამაზეს დამწერლობათა ხუთეულშია

და კიდევ მრავალ საინტერესო სტატიასა და მოკლე ახალ ამბავს.