აფხაზეთის მთავარი ფსიქიატრის ქალიშვილის ემოციური მოგზაურობა სოხუმში 26 წლის შემდეგ - რა ნახა ქართველმა ექიმმა მშობლიურ ქალაქში

სოხუმში 26 წლის შემდეგ დაბრუნდა და იქაურობას მონატრებული ადამიანები, საკუთარი ტელეფონით, აფხაზეთში ამოგზაურა... უამრავი ვიდეოლაივი ჰქონდა და ბევრი ფოტო გადაიღო საყვარელ ადგილებში... თუმცა მანამდე, ამას ვერც წარმოიდგენდა, წასვლისას ღელავდა, როგორ შეხვდებოდა მშობლიური ქალაქი, სადაც წლები გაატარა...

დაიბადა და გაიზარდა სოხუმში, მერე სასწავლებლად სხვა ქალაქში გადავიდა, თუმცა პერიოდულად ჩადიოდა მშობლებთან აფხაზეთში. იმ ზაფხულსაც იქ იყო, ომი რომ დაიწყო, მაგრამ მამამ დებთან ერთად თბილისში გამოუშვა. „მას მერე აღარ ვყოფილვარ... სამედიცინო ინსტიტუტი რომ დავამთავრე, ომი იმ წელს დაიწყო. ამიტომ, ექიმად მუშაობა იქ ვერ დავიწყე“, - გვიყვება ექიმი-რეპროდუქტოლოგი მანანა მგალობლიშვილი, ადამიანი რომელსაც 26-წლიანი სიზმარი ერთი კვირის წინ ცხადად აუხდა.

იხილეთ ვიდეო: "ჩემი ზღაპრული მოგზაურობა სოხუმში" - თბილისელი ექიმის სოხუმური არდადეგები (ვიდეოდღიური)

„მამაჩემი აფხაზეთის მთავარი ფსიქიატრი - ბიძინა მგალობლიშვილი გახლდათ, რომელსაც იქ ყველა იცნობდა. იქიდან არ წამოსულა, დარჩა... როდესაც 27 სექტემბერს ხალხი გადმოდიოდა, თავისი მანქანით ეხმარებოდა, ადამიანები გადაჰყავდა, ყველას აცილებდა, მაგრამ როდესაც სოხუმი აიღეს, იქვე თავის სახლთან, ქუჩაზე დახვრიტეს...

მამას საფლავი არ დაკარგულა, ერთ-ერთმა რუსულ-აფხაზურმა ოჯახმა დაკრძალა, უჭირისუფლა, საფლავი შეინახეს, მაგრამ ერთი წლის შემდეგ მამა აბაშის რაიონის სოფელ მარანში გადმოვასვენეთ. ეს მისი მშობლიური სოფელია.

ის სოხუმში ერთ-ერთი პირველი ფსიქიატრი იყო და აფხაზეთში ამ სკოლის ფუძემდებელი. სამედიცინო ინტიტუტის დამთავრების შემდეგ გააგზავნეს სოხუმში და დარჩა... დედა ომამდე, 1989 წელს გარდაიცვალა და „მაჭარკის“ სასაფლაოზე დავასაფლავეთ,“ - გვიყვება ქალბატონი მანანა და თავის ოჯახზე თხრობას კვლავ საინტერესოდ განაგრძობს - „7 დედმამიშვილი ვართ - დები და ძმები მყავს, ყველა ექიმია, ნაწილი საქართველოში ცხოვრობს, ნაწილი - საზღვარგარეთ.

ჩემი დიდი ბაბუა, ანდრია ჯოჯუა სოხუმში XIX საუკუნეში ჩამოვიდა. განათლებული კაცი იყო, იმ დროისთვის ევროპული ენები იცოდა, ამის წყალობით, მოხვდა ამერიკაში, ინგლისში, ბაქოში ნავთობის მოპოვებაზე მუშაობდა, იქ დიდი ფული იშოვა, შემდეგ სამშობლოში დაბრუნება, ზღვასთან ყოფნა უნდოდა და საქართველოში საუკეთესო ადგილი სოხუმი ურჩიეს, სადაც დასახლდა. „ლეჩკოპის მთა“ იყიდა, ლიმონის, თუთუნის პლანტაციები გააშენა.

ამერიკიდან ჩამოტანილი თუთუნი ჰქონდა, მაგრამ რევოლუციის დროს გააკულაკეს, ყველაფერი წაართვეს, მხოლოდ პატარა მიწა და სახლი დაუტოვეს. იმხელა ტერიტორია ჩამოართვეს, რომ ლეჩკოპის მიწებზე 100 ოჯახი დასახლდა. შემდეგ კი ბაბუის სახლში დედაჩემის ძმა ცხოვრობდა, ერთადერთი ბიძა, რომელმაც აფხაზი ცოლი მოიყვანა. ახლა სწორედ ეს ბიძა გარდაიცვალა და სოხუმში მის დასაფლავებაზე ჩავედი (მოსკოვში გარდაიცვალა და ბიძაშვილებმა გადმოასვენეს)“.

- როგორ მოახერხეთ იქ შესვლა?

- მარტივი არ იყო, მაგრამ ოფიციალურ დონეზე გაკეთდა ყველაფერი... ენგურის ხიდადან ფეხით წავედი, ჯერ ქართველი მესაზღვრეები იყვნენ, „მარშრუტკაში“ ჩაჯექით და გადაგიყვანენო, მაგრამ ტერიტორიაზე შევედი თუ არა, გასაოცარი ემოციები მქონდა, გადაღება დავიწყე, ფიქრებმა წამიღო და სიმართლე გითხრათ, „მარშრუტკამ“ მართლა გადამიყვანა, თუ ხიდამდე მიმიყვანა მხოლოდ, არ მახსოვს. თურმე იმ მდგომარეობაში მყოფს, გზა ამებნა და რუხის ტრაფარეტს მივადექი, კიდევ უფრო დავიბენი, აფხაზეთში რუხს რა უნდა-მეთქი? მოკლედ, აღმოჩნდა, რომ უკან წამოვსულვარ. ისევ ქართველ მესაზღვრეებს მივადექი, - რატომ დაბრუნდით, არ შეგიშვესო? გზა ამერია-მეთქი. გაეცინათ, მერე ვიღაცებს ჩააბარეს ჩემი თავი, - გაიყვანეთო.

- ე.ი. შიშის მომენტი სულ არ გქონდათ?

- რისი უნდა შემშინებოდა?! დაძაბული კი ვიყავი...

- და 26 წლის შემდეგ როგორი აღმოჩნდა ადგილი, სადაც დაიბადეთ, გაიზარდეთ და ბევრი წელი გაატარეთ?

- ჯერ კიდევ ეიფორიაში ვარ, ვერ გამოვდივარ ემოციიდან... პირველ დღეს თავი სიზმარში მეგონა... არც ვიცი, როგორ აღვწერო, - ერთადერთი შემიძლია, ვთქვა, რომ მაინც ვერ აღვიქვი სოხუმი ისეთად, როგორიც მახსოვდა და როგორიც ვიცოდი. ვერცერთი ჩემი ნაცნობი, ახლობელი, მეზობელი, მეგობარი ვერ ვნახე... არადა, ადრე ქუჩაში რომ დადიოდი, ყველა შენი ნაცნობი იყო... იცოდი, ვინ რომელ სახლში ცხოვრობდა... მოკლედ, სოხუმი დღეს ჩემიც არის და უცხოც.

- თქვენს სახლში ვინ ცხოვრობს?

- ჩვენი სახლი დამწვარია, მაგრამ ვიყავი ჩემი ბიძის სახლში, სადაც აფხაზი ბიცოლა ცხოვრობს, სადაც ბიძაშვილებიც მყავს, ანუ ისინი დიდი ბაბუის სახლში არიან. ბებიაჩემის საწოლში მეძინა, ეს ყველაზე მეტად მიხაროდა. იმ ოთახში ყველაფერი თითქმის ისევ ისე იყო, როგორც ადრე... იქ სტუმრობა, სადაც წლების წინ ლამის გავიზარდე, განსაკუთრებულად მესიამოვნა... სულ 5 დღე ვიყავი...

ოთახში არის ბაბუაჩემის ძველი წიგნები, ფოტოებიც გადავუღე. სოხუმში ის მინდოდა განმეცადა და გამეხსენებინა, რაც ბაშვობაში მიყვარდა. ამიტომ, ბაზარში ყოველ დღე დავდიოდი... მოსახლეობა ბევრი არ არის, არც ცოტა, მაგრამ თბილისივით სავსე ქუჩები არაა. არიან აფხაზები, რუსები, სომხები. ყველა კარგად მეცქეოდა, პატივს მცემდნენ. თუმცა ამ ყველაფერს ახლავს და ახლდა დიდი სევდა...

- „ფეისბუქზე“ თვალყურს გადევნებდით და სოხუმში არაერთი საფლავი მოინახულეთ და ამის დასტურად, გქონდათ პირდაპირი ჩართვები. ადამიანებს ანახეთ თავიანთი წინაპრების საფლავები... გადაიღეთ სურათები...

- კი, დედის საფლავზე მივედი, „მაჭარკის“ სასაფლაოზე 26 წლის მერე პირველად ვიყავი. იქ გზას რომ გავუყევი, ბევრ საფლავს გადავუღე სურათი, „ლაივშიც“ ვკითხულობდი ქართულ გვარ-სახელებს, ვის საფლავზეც მოვხვდი. აქ ადამიანებმა ჩემი ლაივებით ნახეს თავიანთი წინაპრების საფლავები. ზოგიერთი მოვლილია, ბევრგან ეკალია, ადამიანის ხელი არც შეხებია. ზოგიც ვერ ვიპოვე, რადგან ასეთ პირობებში მათი მოძებნა, ძნელი იყო. ვიყავი „ლეჩკოპის“ სასაფლაოზეც...

- როგორია ზღვა, რომელიც აქედან შორია?

- ზღვა არის სუფთა, ანკარა, სხვანაირი, როგორიც არსად... მეუბნებიან, - გეჩვენებაო, მაგრამ არ მეჩვენება. თუ ზღვაზე, სოხუმზე, სურნელზე ვილაპარაკებთ, სოხუმიდან ჩამოვიტანე - დრანდის პური, რომელიც გამორჩეული იყო და ყველას ახსოვს, ლიმონი, რომელიც ჩემი დიდი ბაბუის ეზოში მისივე დარგული ხიდანაა მოწყვეტილი და გასაოცარი სურნელი და არომატი აქვს. ასევე ლეღვის მურაბა იმიტომ, რომ სოხუმში გამორჩეულად ტკბილი ლეღვი იყო ყოველთვის, სურნელოვანი თაფლი, შებოლილი აფხაზური წიწაკა, გამორჩეული და განსხვავებული, სწორედ მისგან მზადდება აფხაზური აჯიკა და ზღვის პირას აკრეფილი კენჭები. ერთმა ადამიანმა დამაბარა, მაგრამ რაც ჩამოვედი, თითო-თითო კენჭს ყველას ვურიგებ, ვინც მთხოვს.

- მოკლედ, 26 წლის განმავლობაში სიზმრად ნანახი სოხუმი არა მარტო ნახეთ, ამ ყველაფერს შეეხეთ და შეიგრძენით კიდეც...

- მინდოდა, ის ყველაფერი მენახა და შემეგრძნო, რაც ბავშვობიდან უფრო მახსოვდა. ვიყავი ბაზარში, თითქმის ყოველდღე დავდიოდი იქ, ბავშვობის სურნელს ვეძებდი. კენჭები კი, როგორც გითხარით, სოხუმის პლაჟიდან არის.

და კიდევ ზღვის სურნელთან ერთად, მოყვავილე მიმოზების დიდმა ხეებმა, პალმებმა და ევკალიპტებმა ბავშვობაში განსაკუთრებულად დამაბრუნა...