როგორ უნდა ჩატარდეს სახლში დეზინფექცია COVID-19-ის გადატანის შემდეგ, რომელი ხსნარები უნდა გამოიყენოთ და რა უნდა იცოდეთ მათი მოხმარებისას?

კოვიდინფიცირებულებიდან არაერთ ადამიანს მსუბუქი სიმპტომების გამო მკურნალობა სახლში უწევს, ამიტომ, სავსებით ბუნებრივად უჩნდებათ კითხვა - თუ როგორ უნდა ჩატარდეს სახლის დასუფთავება და დეზინფექცია, COVID-19-ით დაავადებულის იზოლაციის შემდეგ? ამ კითხვით ალერგიისა და იმუნოლოგიის ცენტრის ექიმს ნინო მჭედლიშვილს მივმართეთ.

- ამ მიმართულებით დაავადებათა კონტროლისა და პრევენციის ცენტრის მიერ მოწოდებულია გარკვეული რეკომენდაციები, რომელსაც მოგახსენებთ და რომელსაც უნდა მივყვეთ: COVID-19-ის გამომწვევი აგენტი გახლავთ SARS-CoV 2, ვირუსის გადაცემა, უმეტეს შემთხვევაში, ხდება რესპირაციული წვეთებით და კონტაქტური გზით, თუმცა სავარაუდოა, გადაცემის სხვა გზების არსებობაც. კონკრეტულად ამ ვირუსის გარემოში გამძლეობა ბოლომდე შესწავლილი არ არის, თუმცა ცნობილია სხვა ტიპის კორონავირუსები, რომლებიც საშუალოდ 6-9 დღით რჩება სხვადასხვა ზედაპირზე, შემდეგ კი განიცდის ინაქტივაციას.

იზოლაციის დასრულებისას, თუ ამის საშუალება არის, უმჯობესია, სახლი დაიკეტოს 1-2 კვირით და შემდეგ დასუფთავდეს, თუმცა თუ ამის საშუალება არ გვაქვს, დასუფთავების დაწყებამდე უსაფრთხოებისთვის აუცილებელია გაითვალისწინოთ შემდეგი:

• დაიცავით თვალები და კანი, ამისთვის გამოიყენეთ სათვალე ან ფარი, პირბადე (უმჯობესია, ფილტრის მქონე ნიღაბი (FFP) რესპირატორები) და ერთჯერადი ხელთათმანები;

• კარგად გაანიავეთ ოთახი;

• პირველ რიგში გაასუფთავეთ საპნითა და წყლით ხილვადი დაბინძურებული არე;

• დეზინფექციისთვის შეარჩიეთ თქვენს ქვეყანაში რეკომენდებული ხსნარები, რომელიც ანადგურებს კორონავირუსს, შეგიძლიათ გამოიყენოთ ამერიკის გარემოს დაცვის მიერ რეკომენდებული ჩამონათვალი; • სადეზინფექციო ხსნარების გამოყენების დროს ზუსტად დაიცავით რეკომენდებული დოზა;

• ხსნარის გაზავების დროს გამოიყენეთ ოთახის ტემპერატურის წყალი (თუ არ აქვს განსაკუთრებული მითითება ეტიკეტზე);

• არ შეურიოთ რამდენიმე ქიმიური ნივთიერება ერთმანეთს;

• შეამოწმეთ ეტიკეტზე მითითებული ხსნარის ვადა, აქტიური ნივთიერება და მისი პროცენტობა;

• ზუსტად დაიცავით მითითებული დრო, თუ რამდენ ხანს უნდა დატოვოთ ხსნარი ზედაპირზე, რათა იყოს ეფექტური კორონავირუსთან საბრძოლველად;

• ქიმიური ხსნარები შეინახეთ ბავშვისგან და შინაური ცხოველებისგან მიუწვდომელ ადგილას;

• დასუფთავება/დეზინფექციის დროს ოთახში არ უნდა იყოს ასთმის მქონე ადამიანი, რადგან ხსნარის სუნს შეუძლია, ასთმის შეტევის გამწვავება;

ყველაზე იაფი, ადვილად ხელმისაწვდომია ქლორის შემცველი სადეზინფექციო საშუალებები თხევადი ფორმით, ნატრიუმის ჰიპოქლორიტი (NaOCl, Sodium Hypochlorite) შედის საყოფაცხოვრებო მათეთრებლის შემადგენლობაში. მიზანშეწონილია 0,1%-ი ნატრიუმის ჰიპოქლორიტის გამოყენება (განზავება 1:50 თუ გამოყენებულია საყოფაცხოვრებო მათეთრებელი - საწყისი 5%-იანი კონცენტრაციით, ე.ი. 20 მლ უნდა განვაზაოთ დაახლოებით 1 ლიტრ წყალში). აღნიშნული ხსნარი უნდა გამოიყენოთ გაზავებიდან 24 საათის ფარგლებში და დატოვოთ ზედაპირზე დაახლოებით 5-10 წუთი. გასათვალისწინებელია, რომ აზიანებს მეტალს, ალაქავებს ტანსაცმელს, შეიძლება, გამოიწვიოს ლორწოვანი გარსების, კანის, თვალებისა და სასუნთქი გზების გაღიზიანება, განსაკუთრებით, თუ ხშირად გამოიყენება ცუდად განიავებულ სივრცეში.

- იმ ზედაპირებისთვის, რომლებიც შეიძლება დაზიანდეს ნატრიუმის ჰიპოქლორიტის შედეგად, როგორ მოვიქცეთ?

- ასეთ დროს შესაძლოა, 70% კონცენტრაციის ეთანოლის (სამედიცინი სპირტი) ან სხვა პრეპარატის გამოყენება, ნეიტრალური სარეცხი საშუალებით გაწმენდის შემდეგ. გასათვაისწინებელია, რომ ეთანოლი სწრაფად ორთქლდება, აალებადია, აზიანებს სილიკონს, პლასტმასს და რეზინას. განსაკუთრებით კარგად უნდა გაიწმინდოს ისეთი ზედაპირები, რომლებთანაც ხშირად ხდება შეხება (კედლები, კარები, სახელურები, ფანჯრები, უნიტაზი, აბაზანის ზედაპირები, ტექნიკა). ყველა ქსოვილი (მაგალითად, თეთრეული, ფარდები და ა.შ.) უნდა გაირეცხოს მაქსიმალურად მაღალ ტემპერატურაზე, თუ შესაძლებელია 90°C-ზე და დაემატოს სარეცხი საშუალება. უნდა ეცადოთ, არ დაბერტყოთ თეთრეული, ეს იმისთვის, რომ მინიმალური იყოს ვირუსის ჰაერში მოხვედრის რისკი.

- დასუფთავების შემდეგ დამცავი საშუალებების მოცილებისას პირველად რისგან უნდა გავთავისუფლდეთ?

- გაიხადეთ მეტად დაბინძურებული კომპონენტი - ხალათი და ხელთათმანები!

• ხალათის გახდისას მინიმალურად შეეხეთ სამაჯეებს და ხალათის წინა ზედაპირს; ხალათი გაიხადეთ „ამობრუნების“ პრინციპით - შიგნითა სუფთა ზედაპირი მოაქციეთ გარეთ, ისე, რომ ხალათის გახდასთან ერთად, ხელთათმანებიც „ამობრუნების“ პრინციპით გაიხადოთ. შეეხეთ მხოლოდ შიგნითა სუფთა ზედაპირს. შიგნითა სუფთა ზედაპირი მოაქციეთ გარეთ. ხალათი და ხელთათმანები მოათავსეთ ბიოლოგიურად საშიში ნარჩენების კონტეინერში;

• ხელები დაიბანეთ საპნითა და გამდინარე წყლით ან/და დაიმუშავეთ დეზინფექტანტით;

• სათვალე ან სახის ფარი მოიხსენით ისე, რომ არ შეეხოთ წინა ზედაპირს. ერთჯერადი მოხმარების სათვალე და სახის ფარი უნდა მოთავსდეს ბიოლოგიურად საშიში ნარჩენების კონტეინერში. მრავალჯერადი გამოყენებისას სათვალე და სახის ფარი დაამუშავეთ მწარმოებელი ფირმის მიერ რეკომენდებული დეზინფექტანტით;

• ნიღაბი/რესპირატორი - არ შეეხოთ ნიღბის ან რესპირატორის წინა ზედაპირებს, (სავარაუდოდ ისინი დაბინძურებულია) ჯერ მოიძრეთ თასმებით. მოათავსეთ ბიოლოგიურად საშიში ნარჩენების კონტეინერში;

• ხელები დაიბანეთ საპნითა და გამდინარე წყლით 20 წამის განმავლობაშ ან/და დაიმუშავეთ დეზინფექტანტით.