საინტერესო და ნაკლებად ცნობილი ფაქტები აკაკი წერეთლის ცხოვრებიდან

ისტორიამ ბევრი საინტერესო ცნობი შემოგვინახა თავისუფლებისმოყვარულ მწერალზე, რომელიც რუსეთის ჟანდარმერიის მუდმივი მეთვალყურეობის ქვეშ იყო და მის ნაწარმოებებსა და წერილებზე მკაცრი ცენზურა ვრცელდებოდა.

გთავაზობთ საინტერესო ფაქტებს კლასიკოსი ქართველი მწერლის, აკაკი წერეთლის ცხოვრებისა და შემოქმედების შესახებ.

ფაქტი #1. ზოგადად, ცნობილია რომ მწერალი 1840 წელს დაიბადა, მაგრამ იმერეთის სასინოდო კანტორის მეტრიკული ჩანაწერებიდან ირკვევა, რომ აკაკი წერეთელი 1841 წლის 9 ივნისს დაბადებულა.

ფაქტი #2. მწერალი ბევრს უყვარდა, მაგრამ პირად ცხოვრებაში საკმაოდ უიღბლო იყო. აკაკის პირადი ცხოვრების ირგვლივ ბევრი ჭორი ტრიალებდა. ერთ-ერთი ყველაზე განხილვადი თემა მისი და ნატალია ბაზილევსკაიას ქორწინება იყო. ნატალია ოქროს მადნების რუსი მაგნატის, პეტრე ბაზილევსკის ქალიშვილი გახლდათ, მაგრამ მამის სიკვდილის შემდეგ ქონება მისმა ბიძამ დაისაკუთრა. როგორც ამბობენ, ნატალიას აკაკი გაცნობისთანავე შეჰყვარებია. თავად პოეტი წერდა: „უფროს ქალს შევუყვარდი. მაშინ მე ქალის სიყვარულს დიდ ყურადღებას არ ვაქცევდი, საზოგადოდ, მაგრამ, როდესაც დიდად შეწუხებულმა ქალმა შემომჩივლა თავისი აღსარება, მაშინ კი გული მეტკინა, მეც ავდექი და მეორე დღეს ის ქალი ვითხოვე“. საზოგადოებაში იმასაც განიხილავდნენ, რომ აკაკიმ ნატალია მამის ქონების გამო შეირთოო, მაგრამ ფაქტი ფაქტად რჩება, მის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე ეს ქორწინება სასიკეთოდ არ ასახულა.

ფაქტი #3. წერეთლის შემოქმედებამ უდიდესი კვალი დატოვა ქართველი ხალხის სულიერი კულტურის ისტორიაში. მან შექმნა ახალი ეტაპი ქართული მხატვრული სიტყვის განვითარებაში, რამაც მას კანონიერად დაუმკვიდრა ახალი ქართული ლიტერატურის ერთ-ერთი ფუძემდებლისა და თანამედროვე ქართული სალიტერატურო ენის რეფორმატორის სახელი.

ფაქტი #4. აკაკი ახალგაზრდობაშივე იქცევდა საზოგადოების ყურადღებას თავისი მახვილი ენის, იუმორის და სიტყვა-პასუხის წყალობით. ერთხელ აკაკის ერთმა ქალმა ლამაზად მოქარგული ბალიში აჩუქა, შესაფერისი წარწერით. მწერალს ძალიან ესიამოვნა საჩუქარი და ქალს ღიმილით უთხრა: „ჰეი-ჰეი, ბექირ-ბეი! სანამ ახალგაზრდა ვიყავი, „მაღვიძარა“ საათებს მიგზავნიდნენ, ახლა კი ბალიშებს მიგზავნიან - დაწექ და დაიძინეო!“

ფაქტი #5. აკაკის ნატალიასგან ერთადერთი ვაჟი - ალექსი შეეძინა, რომელმაც ქართული არ იცოდა. ალექსი საოპერო დასში ანტრეპრენიორად წარმატებით მოღვაწეობდა, მაგრამ გამუდმებით ვალებში იყო, რომლის გადახდაც მთელი ცხოვრების განმავლობაში აკაკის უწევდა.

ფაქტი #6. აკაკის მეუღლე საქართველოში ძალიან იშვიათად ჩამოდიოდა. ცოლ-ქმარი ერთმანეთს იშვიათად ნახულობდა, მაგრამ მიუხედავად ამისა მათ სიცოცხლის ბოლომდე ჰქონდათ ურთიერთობა.

ფაქტი #7. აკაკი ოცი წლის გაუმხელელი სიყვარულით იტანჯებოდა ტასო მაჩაბლის მიმართ. ლიტერატურის მუზეუმის ფონდებში დღემდე ინახება მისი ტასო მაჩაბლისადმი გაგზავნილი წერილები. ცალმხრივი სიყვარულის გამო მწერალი თავს უბედურად გრძნობდა.

ფაქტი #8. აკაკი მუდამ სხვის ოჯახებში ცხოვრობდა და საკუთარ კერაზე ოცნებობდა. როგორც თავად ამბობდა: „სახლი მაქვს - არა მაქვს, ცოლი მყავს – არა მყავს, პენსია მაქვს – არა მაქვს.“

ფაქტი #9. სიცოცხლის ბოლოს, როდესაც აკაკი ავადმყოფობდა, მისმა ცოლმა გამოთქვა სურვილი, საქართველოში ჩამოსულიყო და ქმრისთვის მოევლო. აკაკი წერეთელი გარდაიცვალა 74 წლის ასაკში. დაკრძალულია თბილისში, საზოგადო მოღვაწეთა მთაწმინდის პანთეონში.

ფაქტი #10. მწერალმა ანდერძით შორაპნის მაზრის სოფელ სხვიტორში, საზოგადოებას დაუტოვა სამოსახლო ადგილი შენობებით, რათა მამულში პოეტის სახელობის ქალთა სკოლა დაეარსებინათ ზემოხსენებული მამულის სახლში. „ეს სამოსახლო ადგილი ნაწილია მთლიან მამულისა, რომლის მეორე ნაწილი /ვენახი/ განსვენებულმა აკაკი წერეთელმა უანდერძა ქართულ საისტორიო-საეთნოგრაფიო საზოგადოებას”. მნიშვნელოვანია ცნობა, რომლის მიხედვითაც საზოგადოებამ მგოსნის ანდერძის ერთი ნაწილი დაარღვია: არ დაკრძალა მისი ნეშტი სხვიტორის ეკლესიაში, თუმცა ეს ნება კატეგორიულად იყო „გამოცხადებული ანდერძში“.

გამომცემლობა „პალიტრა L“ 8 აგვისტოდან აკაკი წერეთლის ოთხ ტომეულის გამოცემას იწყებს. ტომეულში თავმოყრილი იქნება პროზა, პოეზია, დრამატურგია და წერილები.

წიგნები თვეში ერთხელ გაზეთ „კვირის პალიტრასთან“ ერთად გამოვა. წიგნის სპეციალური ფასი - 13.50 ლარი იქნება, გაზეთთან ერთად კი - 15.50 ლარი. პირველი ტომის შეძენა შესაძლებელი იქნება 8 აგვისტოდან პრესის გავრცელების წერტილებში, ბიბლუსის მაღაზიათა ქსელში მთელი საქართველოს მასშტაბით. ასევე, წიგნები ხელმისაწვდომი იქნება საიტზე - www.palitral.ge