4 რადიოაქტიური ცხოველი დედამიწაზე - "ბუნება არაფერს ივიწყებს"

მიუხედავად იმისა, რომ კაცობრიობის ისტორია ხშირად ფურცლებზე იწერება, რათა მომავალმა თაობებმა გაიგონ, ხშირად ბუნება მას უფრო მეტი სიზუსტით ინახავს, ვიდრე ისტორიკოსი.

ამის მკაფიო მაგალითია ოთხი ცხოველი დედამიწაზე, რომლებიც რადიოაქტიურები არიან. იაპონიის მთებიდან გერმანიის ტყეებამდე, ეს ცხოველები აჩვენებენ ბირთვული ტესტირებისა და კატასტროფების ხანგრძლივ გავლენას ფლორასა და ფაუნაზე.

• ენევეტაკის ატოლის ზღვის კუები

ავსტრალიასა და ჰავაის შორის, ენევეტაკის ატოლის გარშემო, ზღვის კუები ცხოვრობენ. თითქოს ერთი შეხედვით არაფერი განსაკუთრებული, მაგრამ ისინი რადიოაქტიურები არიან. მეორე მსოფლიო ომის დროს ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა დაიპყრო ატოლი (მარჯნის კუნძული) და ამის შემდეგ მათ იქ 43-ჯერ გამოსცადეს ბირთვული იარაღი. რადიოაქტიური ნარჩენები დამარხული იყო ბეტონის სამარხში, მაგრამ, სამწუხაროდ, მან მალევე დაიწყო გაჟონვა.

მეცნიერებმა ბირთვული ნარჩენები კუების ბაქანში აღმოაჩინეს.

სამწუხაროდ, ზღვის კუ ერთადერთი ცხოველი არ არის, რომელიც რადიაციის მანკიერი კვალის გაგრძელებაა. არსებობს კიდევ სამი ცხოველი: ბავარიული გარეული ღორი, ნორვეგიული ირემი და იაპონური მაკაკა.

ვენის ტექნოლოგიური უნივერსიტეტის რადიოქიმიკოსმა, გეორგ სტეინჰაუზერმა განაცხადა, რომ ეს ყველაფერი გამაფრთხილებელი ამბავია, რადგან "ბუნება არაფერს ივიწყებს".

მკვლევარები მიიჩნევენ, რომ კუებმა ან პირდაპირ ბირთვული ნარჩენები გადაყლაპეს ან რადიაცია ზღვის წყალმცენარეებისგან მიიღეს, რომლითაც ისინი იკვებებიან.

მრავალი მოხსენება აჩვენებს, რომ ზღვის კუს ბაქანზე ნადირობის შედეგად, ბოლო ათწლეულების განმავლობაში ეს სახეობა მკვეთრად შემცირდა. შედეგად, რამდენიმე ქვეყნის მთავრობა გააქტიურდა, რათა ზღვის კუთი ვაჭრობა უკანონოდ გამოეცხადებინათ. გადაშენების პირას მყოფი ზღვის კუების დაცვის აქტს 143-მა სახელმწიფომ მოაწერა ხელი.

70-იან წლებში ქვეყნების უმრავლესობა შეთანხმებას შეუერთდა.

• ბავარიული გარეული ღორი

გარეული ღორები, რომლებიც გერმანიის ტყეებში ბინადრობენ, იმდენად რადიოაქტიურები არიან, რომ ქვეყანამ მათი ხორცის მიღება სახიფათოდ მიიჩნია და აკრძალა.

გარემოსდაცვითი მეცნიერებისა და ტექნოლოგიების დღეს ჩატარებულ ახალ კვლევაში მეცნიერები აცხადებენ, რომ მათ სხეულში არსებული რადიოაქტიური ელემენტების ნაწილი მაინც, 60 წელზე მეტი ხნისაა და ის ატმოსფეროში აფეთქებული ატომური ბომბების შედეგს წარმოადგენს.

ბავარიული ღორების გრძელვადიანი რადიოაქტიურობის მიზეზი, 1986 წელს ჩერნობილის ატომური ელექტროენერგიის რეაქტორის დნობას უკავშირდება, რაც დაახლოებით 1300 კილომეტრის დაშორებით მოხდა. კატასტროფის შემდეგ, რადიოაქტიური ნაკადი მომენტალურად გავრცელდა გარემოზესი, რის გამოც ტყის ცხოველები ბავარიაში და არამარტო ბავარიაში, რადიოაქტიური ცეზიუმით დასხივდნენ.

რადიოაქტიურობის დონე მომდევნო წლების განმავლობაში შემცირდა, მაგრამ არა ბავარიული ღორებისთვის. მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ ეს გამოწვეულია მათი ტრუფელის სოკოსადმი სიყვარულის გამო. როდესაც მოსული ნალექი რადიოაქტიურ ნაწილაკებს ნიადაგში ატარებს, ისინი სწორედ ამ სოკოებში გროვდება, რომლებსაც საბოლოოდ მშიერი ღორების სამიზნე ხდება.

• ნორვეგიული ირემი

ჩერნობილის ეფექტი აშკარად შეინიშნება ევროპის ბევრ სხვა ქვეყანაშიც, მათ შორის არის ნორვეგიაც, სადაც ტრაგედიამ რადიოაქტიური კვალი დატოვა - იქ დღემდე რადიაციული ირმები ბინადრობენ.

ჩერნობილის ავარიის შემდეგ, ზოგიერთი ირმის ხორცს რადიაციის დონე კილოგრამზე 100 000 ბეკერელზე მეტი ჰქონდა.

მეცნიერები გვაიმედებენ, რომ დღესდღეობით ნორვეგიული ირმის უმეტესობაში რადიოაქტიურობა უსაფრთხოების ევროპულ სტანდარტებზე დაბალია.

• იაპონიის მაკაკები

იაპონიაში მსგავსი პრობლემები წითელსახიან მაკაკებს აწუხებთ. 2011 წელს, ფუკუშიმას ატომური ელექტროსადგურის კატასტროფული დნობის შემდეგ, ცეზიუმის კონცენტრაცია ახლომდებარე იაპონურ მაკაკებში კილოგრამზე 13 500 ბეკერელამდე გაიზარდა.

კვლევის მიხედვით, რომელიც ძირითადად ფოკუსირებული იყო მაკაკის უკანა ფეხების ქსოვილის ნიმუშებზე, ისინი რადიოაქტიურები, სავარაუდოდ, ადგილობრივი ხეების კვირტებისა და ქერქის ჭამით გახდნენ. ასევე ისეთი საკვებიდან, როგორიცაა სოკო და ბამბუკის ყლორტები.

ცეზიუმის მაღალმა კონცენტრაციამ, რომელიც ბოლო ათწლეულის განმავლობაში შემცირდა, აიძულა მეცნიერები გამოეტანათ დასკვნა, რომ უბედური შემთხვევის შემდეგ დაბადებულ მაიმუნებს შესაძლოა, ზრდაში ჩამორჩენა და შედარებით პატარა ზომის თავები განუვითარდეთ.

• საშიშია თუ არა ეს ცხოველები?

მეცნიერები, რომლებიც რადიოაქტიურ ცხოველებს სწავლობენ, ხაზს უსვამენ, რომ ნაკლებად სავარაუდოა, რომ მათში შემავალი რადიაცია ოდესმე საფრთხეს შეუქმნის კაცობრიობას, მითუმეტეს, რომ ზოგიერთ მათგანს ადამიანები არც ჭამენ, მაგალითად, მაკაკებს.

ზღვის კუები, რომელთა ბაქანისგან სამკაულებს ამზადებენ, იმდენად მცირე რადიაციას შეიცავს, რომ ადამიანებისთვის საფრთხეს არც ისინი წარმოადგენენ.

რაც შეეხება ბავარიულ ღორსა და ნორვეგიულ ირემს, ისინი მუდმივ მონიტორინგს ექვემდებარებიან, რათა მომხმარებლამდე უვნებელი ხორცი მივიდეს.

წლების განმავლობაში, ამა თუ იმ ადგილში მომხდარი უბედური შემთხვევები, რომლებიც თითქოს ჩვენს ახლოს არ მომხდარა, გვარწმუნებს, რომ ის შეიძლება იყოს ჩვენთან იმაზე ახლოს, ვიდრე წარმოგვიდგენია და გვეხებოდეს იმაზე მეტად, ვიდრე გვგონია... წყარო

• მომაზადა: ეკა დარჩიაშვილი