ყინულის სამეფო, ლაგუნაში მოცურავე აისბერგები და ჯადოსნური ავრორა - ქართველი თამთას და ლიეტუველი ვალიკოს სიყვარული და ისლანდიური თავგადასავალი

ამ ცოტა ხნის წინ სოციალურ ქსელში ჩემი დიდი ხნის უნახავი და მონატრებული ადამიანის გვერდზე ულამაზესი ფოტოები ვნახე... ყინულების "სამეფოში“, ჩრდილოეთის ნათებით. თვალს არ ვუჯერებდი, მეგონა, რომელიღაც ამერიკული ფილმის კადრები იყო - ავრორა, ყინულები, ჩანჩქერები და... ორი შეყვარებული. ფოტოებზე ჩემი ახლობელი გოგონა ჩანდა და კიდევ - სიმპათიური ყმაწვილი. მოგვიანებით გავარკვიე, რომ ეს ლამაზი მოგზაურები ისლანდიაში იმყოფებოდნენ და ჩრდილოეთის ციალით ტკბებოდნენ. წყვილი, ზოგადად, ბევრს მოგზაურობს. მათ ისლანდიის შემდეგ ევერესტიც კი "დაიპყრეს“ - 5320 მეტრის სიმაღლეს აცდნენ კიდეც. ამჯერად მათი მოგზაურობის "მოლივლივე-მოციმციმე“ თავგადასავალზე გიამბობთ, საოცნებო ავრორასთან შეხვედრაზე და ყინულების სამეფოს საიდუმლოებებზე - ახლაც ხომ ჩრდილოეთის ციალის სეზონია და ვფიქრობ, ჩვენი მონათხრობი ზედგამოჭრილიც იქნება საახალწლოდ! ვფიქრობ, ლამაზი ფოტოებით მოიხიბლებით და ჩემსავით გაგიჩნდებათ იმედი, რომ ერთ მშვენიერ დღეს თქვენც "გამოგიცეკვებთ“ ულამაზესი ავრორა. სხვათა შორის, ჩემმა მოგზაურმა მეგობარმა - თამთა კირვალიძემ მითხრა, რომ ისლანდიაში მოხვედრა საკმაოდ იაფადაც შეიძლება, - მხოლოდ ცოტა შორი გზით სიარული მოგიწევს, ამიტომ ნამდვილად არ ღირს სურვილების ასრულების სამომავლოდ გადადება, ყოველთვის არსებობს გზა, რომელიც მიზნამდე უფრო ადრე მიგიყვანსო.

თამთამ თავისი სიყვარული, მეწყვილე, ლიეტუველი მოგზაური ევალდას მიკოლიუნასი 4 წლის წინ გაიცნო, როდესაც ევალდასი ველოტურით (ლიეტუვა- ტაილანდი) გზად საქართველოს სტუმრობდა. საქართველოში მისი სტუმრობა 3 წელზე დიდხანს გაგრძელებულა, თამთას თქმით, ცოტა ჩემი და უფრო მეტად - კოვიდის გამოო. ასე შეხვდნენ მონათესავე სულები და შეუყვარდათ კიდეც ერთმანეთი. ევალდასს, თურმე, ძალიან უნდოდა, ქართული სახელი ჰქონოდა, ამიტომ თამთამ სახელად ვალიკო შეურჩია. ფაქტია, ლიეტუველს სახელი მოეწონა, რადგან გოგონა დღემდე ასე მიმართავს და სტატიაშიც ვალიკოდ მოიხსენიებს.

• "ქართველი ყველგან ქართველია, თუნდაც - გაყინულ ისლანდიაში!"

თამთა:

- ჩრდილოეთის ციალის ნახვა ჩემი ბავშვობის ოცნება იყო. 2023 წლის თებერვალში მე და ვალიკომ ეს ოცნება რეალობად ვაქციეთ. ვიზიტის დროდ ზამთარი შევარჩიეთ, ავრორა და მასზე ნადირობა უპირველეს მიზნად დავისახეთ და ოპტიმალური მარშრუტიც შევიმუშავეთ. პირველი საოცრებაც მალე მოხდა - ისლანდიაში ჩასული ქართველ-ლიეტუველი წყვილი, შემთხვევით, ღამის გასათევად მაინცდამაინც დედით ლიეტუველ და მამით ქართველ დათოს მივადექით. ზოგადად, ამგვარი დამთხვევის შანსი 0-01%-ით თუ იქნებოდა. კარგი სანახავი იყო - მე და დათო ქართულად ვლაპარაკობდით, ევალდასი და დათო კი - ლიეტუვურად. დათომ ძალიან თბილად მიგვიღო, ზუსტად ისე, როგორც ქართველს შეეფერებოდა და ვალიკოც დაუღალავად იმეორებდა, - ქართველი ყველგან ქართველია, თუნდაც გაყინულ ისლანდიაშიო! თავდაპირველად ქალაქი და მისი შემოგარენი დავათვალიერეთ, 2️ დღის შემდეგ კი უკვე საოცნებო ზღაპრული ჩანჩქერების, გეიზერების, მყინვარების, თვალუწვდენელი შავი ქვიშის სანაპიროების და ხავსის უდაბნოების სანახავად გავეშურეთ, თან გამალებით ავრორას პროგნოზს ვადევნებდით თვალს. აქამდე ასე არსად და არასდროს შემიგრძნია სამყაროს სიდიადე, უკიდეგანობა და მრავალფეროვნება; არასდროს განმიცდია ემოცია, როდესაც შენი სხეულის თითოეული უჯრედით შეიგრძნობ, რომ შენც ამ სამყაროს ქმნილება და ამ ყველაფრის მიკრონაწილაკი ხარ!

ისლანდიაში მოგზაურობა ავტომობილით გადავწყვიტეთ, რადგან უფრო მოქნილი და მოსახერებელი იქნებოდა, ჩვენით გადაგვეწყვიტა მიმართულება, გაჩერების ადგილი და ხანგრძლივობა. ვიქირავეთ 2 კაცზე მოწყობილი კომპაქტული ფურგონი, სადაც საწოლთან ერთად გაზქურა და გათბობაც იყო, შესაბამისად, გემრიელად ძილი და თბილი ყავა გარანტირებული გვექნებოდა. ევალდასი საჭესთან არ ჯდება, შესაბამისად, ეს მისია და პასუხისმგებლობა სრულიად ჩემზე იყო მონდობილი. ასეთ კლიმატურ პირობებში მანქანის მართვა ახალი გამოწვევა აღმოჩნდა - უცებ მოვარდნილი ქარი, უკონტროლოდ მფრინავი ნივთები ან მოყინული და ბურუსში გახვეული გზები აქამდე არასდროს გამომიცდია, მაგრამ სწორედ ეს მიყვარს ჩემს ცხოვრებაში - ვიღებ გამოწვევებს და მათ გადალახვას ვცდილობ. არ დავმალავ და გასაღების აღებისას ხელი აშკარად მიკანკალებდა.

• დუეტი - მოცეკვავე ავრორა და ცისარტყელა

- პირველი გაჩერებად ოქროს წრე და გეიზერი სტროკიური ავარჩიეთ, რომელიც ყოველ 6-10 წუთში ერთხელ იფრქვევა და მისი ამოფრქვევის სიმაღლე 15-20 მეტრია, თუმცა ზოგჯერ 40 მეტრსაც აღწევს. საოცარი დღის ბოლოს კემპინგ-სასტუმროში დავბინავდით, სადაც ნამდვილი სიურპრიზი გველოდა - ღია ცისქვეშ თერმული წყლის ჯაკუზი და, რაც მთავარია, ავრორას იდეალური პროგნოზი... სულ რაღაც 1 საათში ავრორა ჩვენს თავზე ცეკვას დაიწყებდა. ამიტომ უცებ ვივახშმეთ და ჩემი ოცნების სანახავად მოვემზადეთ. ცოტა ხანში მკრთალი ხაზი შევნიშნე, რომელიც ნელ-ნელა მუქდებოდა, ფორმებს იცვლიდა და საცეკვაოდ ემზადებოდა.

გულის სიღმეში მეგონა, რომ ფოტოებში ნანახი რეალობისგან ძალიან გასხვავდებოდა, მაგრამ ეს ჯადოსნური მოვლენა ზუსტად ისეთი მისტიკური აღმოჩნდა, როგორსაც ველოდი, თანაც ყოველგვარი ფილტრის გარეშე. ენით აღუწერელი განცდაა, როდესაც ცას შესცქერი და იქ ჯადოსნური რამ ხდება, თითქოს გალაქტიკაში ხარ და უსაზღვრო ზომის კალეიდოსკოპში წარმოდგენას უყურებ, დიდხანს არ მჯეროდა რომ აქ ვიდექი და ამ მოვლენას საკუთარი თვალით ვუყურებდი. ავრორა კი უფრო და უფრო ძლიერდებოდა, ცეკვავდა, ფერებს იმატებდა და პრანჭია ქალბატონივით თავის მომხიბვლელობით თავს იწონებდა, მე კი ვიდექი, მისი სილამაზით მოჯადოებული და ბედნიერებისგან ცრემლებს აღარც ვიკავებდი...

ჩვენი დამუნჯებული სახეები არ იკმარა, კუდი მოიქნია და გამოწვევაშიც ჩაგვითრია. ყველაზე დიდი თავგადასავალიც მაშინ დაიწყო, უცებ მანქანაში ჩავხტით და მასთან ერთად შუაღამით გეიზერისკენ ავიღეთ გეზი. შემდეგი შოუ უკვე იქ უნდა მოეწყო, სადაც წითელი მოსასხამით შეიმოსა და ჰორიზონტალურად ისე დაეშვა ჩემკენ მეგონა ხელს შევახებდი. საბოლოოდ, გულფოსის ჩანჩქერამდე ვდიეთ, სადაც ჩემს ცხოვრებაში პირველად ცისარტყელა და ჩრდილოეთის ციალი ერთდროულად დავინახე.

• "ძალიან იღბლიანი ვარ!"

- წინა კვირას მთელ ქვეყანაში გზა დაკეტილი იყო, ქარბუქი და ყინვა გადაადგილების საშუალებას არ იძლეოდა და უცებ ყველაფერი შეიცვალა: ამინდი იდეალური, გზების სტატუსი - "მწვანე“, სულო და გულო, წადი, სადაც გაგიხარდება.

საოცარია, ასე გაგიმართლოს ადამიანს ქვეყანაში, სადაც ამინდი ყველაზე არაპროგნოზირებადია. დილით თერმული ჯაკუზის ცდუნებას ვერ გავუძელით და, შესაბამისად, კემპინგიც გვიან დავტოვეთ. ერთი ძალიან საინტერესო და უნიკალური ადგილი ჰქონდა ვალიკოს ჩემთვის შერჩეული - პომიდვრის სათბური, სადაც რესტორანიცაა და შენ თვალწინ დაკრეფილი პომიდვრებით გიმზადებენ უგემრიელეს კერძებს. ეს სათბური განსაკუთრებულია იმიტომ, რომ თავიდან ბოლომდე თერმული წყლებით თბება, შემუშავებულია ჭკვიანი კლიმატის კონტროლის სისტემა, სათბური სრულად მწვანე ენერგიით იმართება და, რაც მთავარია, არანაირი პესტიციდები არ გამოიყენება, ასევე, მთელი ისლანდიის ბაზრის 40% ამ სათბურიდან მარაგდება. საგანგებოდ ჰოლანდიიდან ხორციელდება "კარგი მწერების“ იმპორტი, რომელთა საშუალებითაც პომიდვრის შეწამვლა არ წარმოადგენს საჭიროებას. ასევე, აღსანიშნავია, რომ ისლანდიაში არ ბინადრობენ ფუტკრები, მაგრამ არც ეს წარმოადგენს აქაურობისთვის დაბრკოლებას, ამიტომ, დამტვერვის მიზნით, მათი იმპორტიც ჰოლანდიიდან ხორციელდება და ისინიც მთელი შემართებით დაფუსფუსებენ. ახლა წარმოიდგინეთ, სხედხართ ამ უნიკალურ სათბურში, პომიდვრის ზღაპრული არომატით გაჯერებულ რიგებში, თქვენ გვერდით ფუტკრები დაბზუილებენ, იქვე თანამშრომლები მწიფე პომიდვრებს კრეფენ და თქვენ კი უგემრიელეს წვნიანს და ცხელ პურზე გადასმულ ნივრიან კარაქს შეექცევით... სწორედ ამიტომ მიყვარს ვალიკოსთან ერთად მოგზაურობა, ყოველთვის იპოვის რაღაც ძალიან განსხვავებულს, უნიკალურს, ისეთს, რომ ჩემი ცნობისმოყვარე სული დააკმაყოფილოს.

ლანჩის შემდეგ ერთ-ერთი პოპულარული ტურისტული ადგილი - 60 მეტრის სიმაღლის ჩანჩქერი სელიალანდსფოსი მოვინახულეთ, საღამოს კი ჩანჩქერ სკოგაფოსისკენ გავეშურეთ და ჩვენი მანქანით ზუსტად მის წინ დავკემპინგდით და დილის საოცნებო ხედის მოლოდინში დავიძინეთ. მთელი ღამე მისი მრისხანე ხმა ჩამესმოდა ყურში, ერთი სული მქონდა ყავით ხელში ჩემი ფურგონის კარი შემეღო და მისი ყურებით დავმტკბარიყავი...

• რეინისფჯარას მისტიკა და ავრორას კუდის მოქნევა

- ჩანჩქერების შემდეგ რეინისფჯარას - ისლანდიის ყველაზე სახიფათო ქვიშის სანაპიროს ვესტუმრეთ. ყინულივით ცივი წყალი, უცებ მოვარდნილი ტალღა და ძლიერი დინება სიცოცხლისთვის უკიდურესად დიდ საფრთხეს წარმოადგენს. ტალღები მოულოდნელად მოვარდება და თუ გაგიტაცა, ფაქტობრივად, შეუძლებელია უკან, ნაპირზე გამოსვლა, ხოლო წყალი იმდენად ცივია, რომ წუთებში ადამიანი შოკში ვარდება და იღუპება. ეს ადგილი რამდენადაც საშიშია, იმდენად - მიმზიდველია. შავზე შავი უკიდეგანო სანაპირო და მრისხანე ჩრდილოეთის ყინულოვანი ოკეანე მისტიკურ ტანდემს წარმოადგენს, თითქოს ჰიპნოზის ქვეშ ხარ, უსასრულოდ შეგიძლია აქ იდგე და ჰორიზონტს უყურო.

ტურისტები აქაც სანაპიროს მხოლოდ ერთ მხარეს სტუმრობენ, მე კი მეორეც ვიპოვე... უფრო იდუმალი, ნაკლებად შელახული და კიდევ უფრო მაგიური. ბევრი ვისეირნე, ვირბინე, ვიცინე, ცოტაც ვიტირე და გადავწყვიტე ამ ხედზე, ტალღების ხმაზე, ამ ბრიზზე და მზის ჩასვლაზე ლამაზ ადგილს სავახშმოდ ვერ შევარჩევდი, თან პროგნოზიც ავრორას იუწყებოდა. ციალის ლოდინს განსაკუთრებული ხიბლი აქვს, ყოველ ორ წუთში ცას ასცქერი და თითოეული მკრთალი ხაზის უკან მის ამოცნობას ცდილობ. თუ სტატისტიკას გადავხედავთ, ძალიან ხშირად მოგზაურები ისლანდიას ავრორას უნახავად ტოვებენ, მე კი 4️ დღეში რამდენჯერმე ვნახე. ჯერ ისევ მყინვარისკენ მიმავალ გზაზე ვიყავი რომ დაგვეწია, ვიღას ახსოვდა გზა და მარშუტი! ფაქტობრივად, მოძრაობა გაჩერდა, ყველა გარეთ გამოვიდა და ამ ზღაპრული სანახაობისგან მიღებული ემოციები ერთმანეთს გავუზიარეთ. ამ გაზიარებამ გარშემო კიდევ უფრო ჯადოსნური გარემო შეგვიქმნა. ავრორა ამჯერად ძალიან მოძრავი და ინტენსიური იყო, ცაში აჭრილ უდიდეს ფრანს მოგაგონებდა, ნარნარებდა და ფერებს იცვლიდა. იმ ღამეს თითქმის დილამდე თავს დაგვყურებდა, მერე კი კუდი ძლიერად მოიქნია და ულამაზესი მყინვარის ფონზე დაგვემშვიდობა.

ისლანდიისა და ევროპის ყველაზე დიდი მყინვარი ვატნაიეკუდლი საოცრება იყო. ყინულის სამეფოში ცისფრად მოელვარე ბორცვები და ლაგუნაში მოცურავე უზარმაზარი აისბერგები თავს სხვა სამყაროში გაგრძნობინებენ... ოდესმე მოგისმენია ყინულის სუნთქვა ან გიგრძნია, რომ ყინული ცოცხალია? წარმოიდგინე, რომ იქ ყველაფერს მთელი არსებით იაზრებ. თითქმის 2️ საათს იქაურობას მდუმარედ "ვუსმენდით“, მის ცისფერში ასობით ელფერს შევყურებდით და ამ, თითქოს ერთფეროვანი გარემოს უკიდეგანო მრავალფეროვნება გვაოგნებდა.

შემდეგი იყო სტოკქსნესი - ეს არის სამოთხე დედამიწაზე. სიტყვებითაც ვერ გადმოგცემთ შეგრძნებას, რასაც ეს ადგილი ანიჭებს ადამიანს. თავიდან მეგონა, არ გამიმართლა, ნისლი და ღრუბლიანი ამინდი დამხვდა, მაგრამ... აქაურობას ზუსტად ამ ყველაფერმა შეჰმატა სხვა ღირებულება: ზემოდან ნისლში გახვეული, ლაგუნადან ციცაბოდ აზრდილი კალთებით შემკული მთა - ვესტრაჰორნი დაგვყურებდა, გარშემო კი, შავი ქვიშის სანაპიროზე, მრისხანე ტალღების მიერ გამორიყული ნიჟარები ციმციმებდა. ხავსის ბორცვები, სანაპიროზე არეკლილი მთის რელიეფი, ნისლი და უზარმაზარი ტალღები თითქოს იდეალურად დადგმულ ინსტალაციას უფრო ჰგავდა, ვიდრე რეალობას. იცი, რამ გამაოცა? ავრორამ დამშვიდობება გადაწყვიტა და კიდევ ერთხელ წამოგვეწია შუა გზაში. სასწრაფოდ აქტივობის რუკა მოვძებნეთ და ჩვენი მარშრუტიც მისას ავუწყეთ. ასე აღმოვჩნდით ულამაზესი ტბის პირას და კრისუვიკის გამაოგნებელ გეოთერმულ მხარეში. მოგზაურობის დასრულების ასეთ საუკეთესო სცენარს ვერასდროს წარმოვიდგენდი, თუმცა ასეა - ხანდახან გეგმასაც უნდა გადაუხვიო.

• ავტორი: ირმა ხარშილაძე