პოლ ოსტერი - "ნიუიორკული ტრილოგია" - წიგნი, რომელიც ქართველმა მკითხველმა, შეიძლება ითქვას, ვერ შეამჩნია

როდესაც საქმე თანამედროვე ამერიკულ ლიტერატურას ეხება, პოლ ოსტერის სახელი აუცილებლადაა ნახსენები ტოპ 5-ეულ მწერლებში. მისი წიგნი - "ნიუიორკული ტრილოგია" მე-20 საუკუნის ბოლო პერიოდის ერთ-ერთი ყველაზე გამორჩეული და საკულტო ლიტერატურული ნაწარმოებია. თუმცა, საქართველოში ეს წიგნი პრაქტიკულად შეუმჩნეველი დარჩა. ამ ყურადღების ნაკლებობის მიზეზი ძნელი ასახსნელია, მაგრამ შეგვიძლია ყურადღება რამდენიმე ფაქტორზე გავამახვილოთ:

უცნობი ტრადიცია

საქართველოს აქვს მდიდარი და გამორჩეული ლიტერატურული ტრადიცია, ღრმად ფესვგადგმული თავის ეროვნულ კულტურასა და ისტორიაში. მრავალსაუკუნოვანმა იზოლაციამ და განვითარების უნიკალურმა გზამ შექმნა ლიტერატურული ნარატივი, რომელიც ძალიან განსხვავდება დასავლურისგან. პოლ ოსტერი თავისი ექსპერიმენტული ფორმებითა და პოსტმოდერნული მიდგომით შესაძლოა ზედმეტად უცხოდ მოეჩვენოს ქართველ მკითხველს, რომელიც მიჩვეულია უფრო ტრადიციულ ნარატივებსა და ეროვნული მოტივებითა და თემებით გაჯერებულ სიუჟეტებს. ავტორის მიმართ ამგვარი უყურადღებობის მიზეზი ძნელი ამოსახსნელია, თუმცა ვინ იცის, იქნებ ეს იმის გამოც მოხდა, რომ საქართველო ძალიანაა მოწყვეტილი დასავლურ ტრადიციას და მჭიდროდაა ჩაკეტილი საკუთარში, რომელსაც ვერც იაზრებს და ვერც ინელებს.

დასავლური პოსტმოდერნიზმი vs. ქართული ლიტერატურა

"ნიუიორკული ტრილოგია" არ არის მხოლოდ დეტექტიური ისტორიების სერია. ეს არის რთული, მრავალშრიანი ტექსტი, რომელიც თამაშობს ჟანრული მოულოდნელობებითა და ლიტერატურული კანონებით. ოსტერი იკვლევს იდენტობის, შემთხვევითობისა და ადამიანის მნიშვნელობის ბუნებას პოსტმოდერნულ სამყაროში. საქართველოში კი ლიტერატურა ხშირად ამახვილებს ყურადღებას ეროვნულ იდენტობაზე, ისტორიულ მოვლენებსა და სოციალურ პრობლემებზე, რაც ოსტერის წიგნებს უჩვეულოს და შესაძლოა რთულად აღქმადს ხდის.

თარგმანისა და გავრცელების პრობლემები

კიდევ ერთი მნიშვნელოვანი ფაქტორია თარგმანისა და გავრცელების პრობლემა. მსოფლიო ლიტერატურის ყველა ნაწარმოები არ ითარგმნება ქართულად და თუ ითარგმნება, ყოველთვის ვერ პოულობს თავის აუდიტორიას. "ნიუიორკული ტრილოგია" მთარგმნელს აიძულებს ღრმად გაიაზროს ავტორის კულტურული კონტექსტი და სტილი, რათა შეინარჩუნოს ყველა ნიუანსი და სიტყვების თამაში, რაც ყოველთვის არ არის შესაძლებელი. ხარისხიანი თარგმანების ნაკლებობამ და დასავლურ ლიტერატურაზე შეზღუდულმა წვდომამ შესაძლოა ასევე ითამაშოს როლი იმაზე, თუ რატომ არ მიაქცია ყურადღება ქართველმა მკითხველმა ამ წიგნს.

საქართველოში პოლ ოსტერის "ნიუიორკული ტრილოგია" პირველად გამომცემლობა „პალიტრა L”-მა თარგმნა. წიგნი სერიის - „კიდევ 15 წიგნი, რომელიც უნდა წაიკითხო“ ფარგლებში გამოიცა. პოლ ოსტერის „ნიუიორკული ტრილოგია“ სერიის მეხუთე წიგნია.

კულტურული ბარიერები და მოწყვეტა

საქართველო, მიუხედავად მდიდარი კულტურისა და ევროპული ღირებულებებისადმი ლტოლვისა, კულტურულად და პოლიტიკურად მაინც იზოლირებულია დასავლეთისგან. ეს ასევე ეხება ლიტერატურულ გემოვნებას. იმ პირობებში, როდესაც მთავარი აქცენტი ეროვნული ლიტერატურაა, უცხოელი ავტორები ხშირად რჩებიან ყურადღების მიღმა. გარდა ამისა, საქართველოში წიგნების მარკეტინგისა და პოპულარიზაციის თავისებურებამ შესაძლოა გავლენა მოახდინოს გარკვეული ავტორების პოპულარობაზე.

შესაძლებლობები მომავლისთვის

მიუხედავად ამისა, ქართველ მკითხველს დიდი შანსი აქვს აღმოაჩინოს პოლ ოსტერი და მისი „ნიუიორკული ტრილოგია“. კულტურული ჰორიზონტის გაფართოება და ახალი ლიტერატურული ექსპერიმენტებისთვის გახსნილობა დაგეხმარებათ არსებული ბარიერების გადალახვაში. მნიშვნელოვანია გვახსოვდეს, რომ ლიტერატურა არის ხიდი კულტურებს შორის, რომელიც საშუალებას გვაძლევს უკეთ გავიგოთ სამყარო და საკუთარი თავი.

შესაძლოა, დროთა განმავლობაში ქართველმა მკითხველმა ყურადღება მიაქციოს პოლ ოსტერისა და სხვა დასავლელი ავტორების შემოქმედებას, დააფასოს მათი წვლილი მსოფლიო ლიტერატურაში. ამავდროულად, მათთვის, ვინც ეძებს ახალ ლიტერატურულ აღმოჩენებს, „ნიუიორკული ტრილოგია“ შეიძლება შესანიშნავი არჩევანი იყოს დასაწყებად.

R