"საზმაუს" სარედაქციო პოლიტიკა ვერ პასუხებს საზოგადოების მოთხოვნებს... აქ პასუხისმგებლობა ეკისრება საზოგადოებასაც, ასევე პოლიტიკურ სპექტრს და ვასილ მაღლაფერიძეს" - ინტერვიუ ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანთან

"მოამბის“ წამყვანი, ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი მიიჩნევს, რომ "პირველი არხის“ ახალი და მიმდინარე ამბების ბლოკის სარედაქციო პოლიტიკა ვერ პასუხობს საზოგადოების დღევანდელ მოთხოვნას. ეს მან პირველად 30 ნოემბერს, "მოამბის“ პირდაპირ ეთერში განაცხადა. მან ასევე პირდაპირ ეთერში სოლიდარობა გამოუცხადა დაპატიმრებულ ჟურნალისტ მზია ამაღლობელს.

ზოგადად რას ფიქრობს ჟურნალისტი ვასილ ივანოვ-ჩიქოვანი ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებზე, რამ გამოწვია პოლიტიკური კრიზისი და რას მიიჩნევს შექმნილი კრიზისიდან გამოსავლად, ამაზე მისი ინტერვიუდან შეიტყობთ.

- როგორ აფასებთ იმ მოვლენებს, რაც ჩვენს ქვეყანაში 28 ნოემბრის შემდეგ ხდება?

- 28 ნოემბრის შემდგომ განვითარებული მოვლენები რომ შევაფასოთ, ვფიქრობ, ჯერ ის მოვლენები უნდა შეფასდეს, რაც 28 ნოემბერს უძღოდა... მგონი, ყველაფერი იქიდან იწყება, როდესაც პოლიტიკურმა სპექტრმა გადაწყვიტა, პოლარიზაცია პოლიტიკური მიზნების მისაღწევად გამოეყენებინა. დასრულდა საუბარი და დარჩა მხოლოდ განცხადებები, გინდა ერთი მხრიდან, გინდა - მეორე მხრიდან… ამან 28 ნოემბრამდე მიგვიყვანა და იქამდე, რომ თურმე ვიღაცამ რაღაც ვერ გაიგო... ისინი რაღაცას გვეუბნებიან, მაგრამ ჩვენ არ გვესმის. საზოგადოებას ეუბნებიან, - გინდა თუ არა, ეს ასეა, - თქვენ კი არაფერი იცითო. ასევე, - არ იფიქროთ, არ განსაჯოთ, არ შეხვიდეთ დისკუსიაში, არ დასვათ კითხვები, ყველაფერი მოცემულობად მიიღეთო...

28 ნოემბერს გამოცხადდა გადაწყვეტილება და ისევ იგივე ვითარებაა, ღრმა პოლარიზაცია და იგივე განწყობა - "ჩვენ ვიცით“... არადა, საზოგადოებას აქვს კითხვები, რაზეც პასუხებს ვერ იღებს, "ჩვენ ვიცით“ პასუხად ვერ ჩაითვლება... გამოთქმა რომ მოვიშველიოთ, "ამღვრეულ წყალში ვიღაც ცდილობს თევზის დაჭერას,“ - ეს ვითარებაა. სამწუხაროდ, ისევ იმ ყულფში ვყოფთ თავს და გვაყოფინებენ, რაშიც არაერთხელ აღმოვჩენილვართ. ამ დაპირისპირებით და წყლის ამღვრევით ვიღაც მართლაც ცდილობს თევზის დაჭერას...

- 28 ნოემბერს 26 ოქტომბერს ჩატარებული არჩევნებიც უძღოდა...

- არჩევნებიც ამ პოლარიზებულ გარემოში ჩატარდა... წინასაარჩევნო პერიოდში არავინ ლაპარაკობდა ტექნიკურ საკითხებზე, როგორ გაუმჯობესდებოდა მოქალაქის ცხოვრება კონკრეტული მიმართულებით. პოლიტიკოსების მხრიდან იყო რაღაც დაპირებები, განცხადებები, მაგრამ ისევ ემოციურ ამომრჩეველზე გათვლილი... ყველაფერი მიდიოდა იქით, რომ ამომრჩეველს იმპულსურად და ემოციურად მიეღო გადაწყვეტილება. ემოციურ ნიადაგზე მიღებული გადაწყვეტილებას, პრაქტიკა აჩვენებს, რომ კარგი არაფერი მოაქვს... იყო მაღალი პოლარიზაცია, დახშული მედიაგარემო, ოპონენტები ერთმანეთის პირისპირ არ სხდებოდნენ და არ მიდიოდა ჯანსაღი დისკუსია. უნდობლობა არჩევნების ჩატარების ხარისხზე კითხვის ნიშნებს აჩენს, - შედეგები რამდენად შეესაბამება საზოგადოების განწყობას, რომელიც არჩევნების შემდეგ მივიღეთ. პასუხებს სცემენ ისევ და ისევ მაღალი პოლარიზაციის მდგომარეობაში... იმასაც ვხედავთ, რომ ჩატარებული არჩევები არ არის წარმომადგენლობითი. საარჩევნო საკითხებთან დაკავშირებით გვაქვს საერთაშორისო ორგანიზაციების რეკომენდაციები, მაგრამ მასზე არ მიმდინარეობს მსჯელობა, მათი გათვალისწინება... ყველაფერი კითხვებთან ერთად უსამართლობის განცდასაც აჩენს. ერთადერთი, რაც გვჭირდება, სამართლიანი არჩევნებია... ამ ყველაფერს მაღალი პასუხისმგებლობით უნდა მოეკიდოს ხელისუფალი, რომ არჩევნების შემდეგ არ იყოს დაძაბულობა...

- როგორია ემოციურად ამ თემებსა და ამ პერიოდში საინფორმაციო გამოშვების ეთერში ჯდომა და საზოგადოების ინფორმირება?

- ემოციურად რთულია... ის, რომ საკითხებზე პასუხი გაცემული არ არის, ჩემში კიდევ ბევრ კითხვას აჩენს... ამ დროს მიჩნდება სურვილი, არ ვიყო წამყვანი, არამედ ვიყო ჟურნალისტი და, ველზე მიკროფონით ვმუშაობდე. კითხვები, რაც მებადება, თავად დავუსვა იმ პოლიტიკოსს, ვინც რაღაც პოზიციას გამოხატავს... რთულია ამ ყველაფერთან გამკლავება. მერე ეს ემოცია ხშირად სახლშიც მომყვება... შესაბამისად, არ არის ერთი წუთი და წამი, რომ დაისვენო... საბედნიეროდ, ძაღლი მყავს და მისი გასეირნება მიწევს და ხშირად, მე და ჩემი ძაღლი ბუნებაში ერთად დავდივარ.

- "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" საინფორმაციო პოლიტიკის მიმართ აზრი საჯაროდ, "მაუწყებლისვე“ ეთერში გამოთქვით...

- იგივე პოზიციაზე ვარ საზოგადოებრივი მაუწყებლის ახალი და მიმდინარე ამბების ბლოკის მიმართ. სარედაქციო პოლიტიკა ვერ პასუხებს საზოგადოების მოთხოვნებს. ამ ყველაფრის თავი და თავი ისაა, რომ "საზოგადოებრივ მაუწყებელზე" პოლიტიკური წარსულის მქონე ადამიანი დაინიშნა ჯერ დირექტორად, შემდეგ ეს ადამიანი გარკვეული არგუმენტებით ტელევიზიიდან წავიდა და მმართველ პარტიაში თავმჯდომარის მოადგილის თანამდებობაზე მივიდა... მოგვიანებით პარტია ჯანმრთელობის მდგომარეობის არგუმენტით დატოვა არა იმიტომ, რომ შეუთანხმებლობა ჰქონდა პარტიასთან. შემდეგ კი სამეურვეო საბჭოს წევრობის კანდიდატი გახდა. საბჭოში მოხვედრის შემდეგ სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარედ პარლამენტმა აირჩია. მას ევალება კონტროლი როგორ ასრულებს მაუწყებელი იმ პრიორიტეტებს, რომელიც მის წინაშეა და თეორიულად უნდა დავიჯეროთ, რომ არანაირად აღარ ატარებს იმ პოლიტიკურ იდეებს და ინტერესებს, რომელიც ერთ კონკრეტულ ძალას აქვს?! აქ შეიძლება იოტისოდენა ალბათობა არსებობდეს, რომ ადამიანმა არ აურიოს ერთმანეთში პოლიტიკა და "საზოგადოებრივი მაუწყებლის" საკითხები?! აქ შანსი ძალიან მინიმალურია... ეს ყველაფერი კი უკვე აისახა კიდეც "საზოგადოებრივ მაუწყებელზე".

- "საზოგადოებრივი მაუწყებელი" ახალ შენობაში გადადის. ამაზე რა გვეტყვით?

- მენეჯმენტი ამბობს, რომ "საუკუნის პროექტს“ ახორციელებს, ეს პროექტი "მაუწყებელს“ 100 მლნ ლარზე მეტი უჯდება. საერთოდ ცალკე საკითხია, რამდენად აუცილებელი იყო ამხელა პროექტის განხორციელება ასე, როდესაც ქალაქის ცენტრში "მაუწყებელს“ 33 000 კვადრატული ტერიტორია აქვს. ასეთი შენობა რატომ უნდა გაყიდო და გადახვიდე სხვაგან მაშინ, როდესაც შეგიძლია იგივე ჰიბრიდული პროექტი ჩაატარო და ანალოგიურ ტერიტორიაზე დარჩე. განიხილო სხვადასხვა ვარიანტი, მით უფრო, რომ ეს საკითხი ასეც იყო დაყენებული, რომ ამ ტერიტორიაზე ახალი შენობის მოწყობა იგეგმებოდა... წინა საარჩევნო პერიოდში, ფეხბურთში ევროპის ჩემპიონატის დაწყების შემდეგ, ყველა გადაცემა დაიხურა. "მაუწყებელმა“ წინასაარჩევნო პერიოდი ტექნიკურად - მხოლოდ ერთი გადაცემით ჩაატარა, სადაც საარჩევნო სუბიექტებს 15-15 წუთი დაეთმოთ, ასევე "მოამბეში“ ჰქონდათ პირდაპირი ეთერის საშუალებები, მათი ღონისძიებები რომ გაშუქებულიყო და ორი ტექნიკური დებატი ჩატარდა. იმ ორ დებატში გავიარეთ ყველაფერი...

მიმაჩნია, რომ ამ ვითარებაში "საზოგადოებრივმა მაუწყებელმა“ ბევრად მეტი უნდა ილაპარაკოს. მეტი ინფორმაცია უნდა მიაწოდოს ამომრჩეველს და პოლიტიკოსებს არ უნდა მისცეს საშუალება, რომ გაატარონ საკუთარი მანიპულაციები. ბევრად ღრმად უნდა ჩახვიდე იმ საკითხებში, რომელიც ამომრჩევლისთვის არის მთავარი. ის მოჯადოებული წრე, რომელიც პოლიტიკოსებმა შეკრეს, სწორედ "მაუწყებლის“ ამოცანაა, რომ გაარღვიოს. არგუმენტი, რომ სხვა შენობაში გადავდივარ და ეს პერიოდი არ მაძლევს იმის საშუალებას, ეს ყველაფერი გავაკეთო, კრიტიკას ვერ უძლებს. ჩვენ ვალდებულებები უნდა შევასრულოთ... არადა, ამ ვალდებულებების შესრულება ქართული მედიასივრცის ფლაგმანად გაქცევს... ფაქტია, რომ შანსი ხელიდან გაშვებულია. აქ პასუხისმგებლობის ერთ-ერთი დიდი წილი იმ საზოგადოებასაც ეკისრება, რომელმაც მოადუნა "მაუწყებლის“ მიმართ ყურადღება, ასევე პოლიტიკურ სპექტრს და შემდეგ სამეურვეო საბჭოს თავმჯდომარეს, ვასილ მაღლაფერიძეს.

- საკუთარ პოზიციას მკაფიოდ და ხმამაღლა აფიქსირებთ. ხომ არ ყოფილა რაიმე მუქარა თქვენი მისამართით?

- ჩემი მისამართით არასდროს არაფერი მსგავსი არ ყოფილა, არავის არაფერი უთქვამს, მენეჯმენტსაც კი არ გასჩენია კითხვა, - ვასიკო, რატომ ფიქრობ და რატომ მიიჩნევ ასე? არადა, წესით უნდა გასჩენოდათ - იქნებ ვცდები შეფასებაში?! იქნებ ამით "მაუწყებელი“ დავაზიანე?! რა მაძლევს ამის თქმის საფუძველს? იქნებ ვიღაცამ იმოქმედა ჩემზე? დამარწმუნონ, რომ ვცდები ან იქნებ ბოდიში მაქვს მოსახდელი?!

- რით ხსნით ამას?

- იმით ვხსნი, რომ მართალი ვარ.

- საინფორმაციო გამოშვების დროს სოლიდარობა გამოუცხადეთ დაპატიმრებულ ჟურნალისტ მზია ამაღლობელს... ამის გამო ბევრი ადამიანის პატივისცემა დაიმსახურეთ...

- ის, რომ მზია ამაღლობელს პატიმრობა შეუფარდეს, არანაირ ჩარჩოში არ ჯდება. ასეთ მკაცრ სასჯელს და მკაცრ მუხლს არ იმსახურებს. მერე პროკურატურამ თქვა, რომ მასთან დაკავშირებით არსებობს რაღაც საფრთხეები... რა საფრთხეებზე ვსაუბრობთ? მერე იყო მოსამართლის გადაწყვეტილება... ამ ყველაფრის აწონ-დაწონის შემდეგ როგორც ჟურნალისტში, ადამიანში გაჩნდა დიდი პროტესტი. მივხვდი, რომ ამაზე ჩემი პოზიცია ხმამაღლა უნდა დამეფიქსირებინა. ჩავთვალე, ერთხელ ამის გაკეთება, საკმარისი არ იქნებოდა იმ ვითარებაში, რა ვითარებაშიც ყველანი ვართ და რა ვითარებაშიც არის ქალბატონი მზია. ბუნებრივად გამოვიდა ასე, რომ ყოველი ახალი ამბების წინ, გამოშვებაში, სოლიდარობას ვუცხადებდი ქალბატონ მზიას და ვითხოვდი მის განთავისუფლებას. ეს თავისთავად დაიბადა ჩემში და არ იყო წინასწარ გათვლილი. გულმა რაც მიკარნახა და გონება რასაც მეუბნებოდა, ის გავაკეთე. ყველაფერი უსამართლობის გრძნობამ გადაწონა.

- "მოამბეში“ პირველად როდის მოხვედით?

- "პირველ არხზე“ 2004 წელს დავიწყე მუშობა. მაშინ "მოამბეში“ ახალგაზრდები პროფესიონალებმა მიგვიღეს. გარდა იმისა, რომ ყველაფერი ტექნიკურად აგვიხსნეს, გვასწავლეს ამ პროფესიაში ჟურნალისტს სად რა წყალქვეშა ქვები ხვდება. როგორია ჟურნალისტის მუშაობა პოლიტიკოსებთან, გარემოში, რა პრობლემებს აწყდება. როგორ უნდა შეძლო, რომ პროფესიას ემსახურო ისე, მაყურებლის თვალში ობიექტურობა არ დაკარგო და სწორად მიაწოდო შენ სათქმელი. არადა, "პირველ არხზე“ რომ მოვხვდი, არქეოლოგიის ფაკულტეტის სტუდენტი ვიყავი. მერე პოლიტიკით დავინტერესდი და საბუთები პოლიტოლოგიაზე გადავიტანე, საერთაშორისო ურთიერთობებმაც დამაინტერესა... ჯამში კი, ჟურნალისტიკაში ისევ არქეოლოგია მეხმარება. ორივეს დარგს საერთო ბევრი აქვს - რაღაცას რომ მოიკვლევ, სათუთად უნდა ამოთხარო, მერე დააფიქსირო, ჩახატო, ფოტო-ფიქსაცია გაუკეთო და კვლევა-ძიების ეტაპზე გადაინაცვლო. ბოლოს კონკრეტული მოხსენება მოამზადო, რომ საზოგადოებას წარუდგინო, რასთან გვაქვს საქმე. ვიდრე საზოგადოებას ეტყვი, ყველაფერი გადამოწმებული უნდა გქონდეს.

- დამსახურებული ჟურნალისტის, საკმაოდ აქტიური ქალბატონის დოდო შონავას შვილი ხართ. როგორია ჟურნალისტი დედა-შვილის ურთიერთობა ამ კონკრეტულ პერიოდში?

- მან ჩემ შესახებ ეს ყველაფერი არ იცოდა და ხალხი ურეკავდა. შემდეგ დამირეკა და მითხრა, - მადლობა, რომ ასეთი ხარ, ხალხი მირეკავს და შენზე მელაპარაკებაო... კონკრეტულად პროფესიულ ჭრილში განხილვა არ გვქონია. საერთოდ ის მიიჩნევს, რომ ჩემს გადაწყვეტილებებში არ უნდა ჩაერიოს და გავლენა არ უნდა მოახდინოს. ყოველთვის ასე იყო - მშობლები მაძლევდნენ თავისუფლებას, ჩემს ცხოვრებაში არასდროს ერეოდნენ, არაფერზე მიმითითებდნენ, ყოველთვის მიხსნიდნენ, რა როგორ იყო და შემდეგ არჩევანი მე უნდა გამეკეთებინა. დოდომ მომცა მაგალითი, რომ არასდროს უნდა შევუშინდე დაბრკოლებას და უნდა ვიფიქრო იმაზე, როგორ დავძლიო ის და შევძლო ცხოვრების მართებულად გაგრძელება. ასევე არანაკლები გავლენა იქონია მამაჩემის ფაქტორმა - დევი ივანოვ-ჩიქოვანმა.

ის კინოდრამატურგი იყო, მანამდე სხვადასხვა პროფესიას ეუფლებოდა. კარგი მოაზროვნე და კარგი მთხრობელი გახლდათ. მისი ცხოვრებისეული გზა, დამოკიდებულება, ის ფილმები, რომლებზეც მუშაობდა, იმ უკვდავ თემებზე იყო აგებული, ყოველთვის ჩვენი საზოგადოებიდან ამოდიოდა. კომუნისტურ პერიოდში გადაღებულია მხატვრული ფილმში "ორმო“, რომელშიც ადამიანის თავისუფალი ნების საკითხზეა ლაპარაკი... ფილმი "კირილეს ოდისეა,“ ქართველ ერზე, ჩვენს წარსულზე, აწმყოზე, მომავალზეა. "აბაშის ექსპერიმენტი“ გოგი ლევაშოვ-თუმანიშვილთან ერთად გააკეთა და თქვა ის, რომ მნიშვნელოვანია, ადამიანის გაწეული შრომა სათანადოდ იყოს დაფასებული... ფილმში "კოლხეთის მიწაზე“ 90-იან წლებში, დამოუკიდებელი საქართველოს ვითარებაა აღწერილი. ასე რომ, მამაჩემმა და დედაჩემმა ჩემს აღზრდაში დიდი როლი ითამაშეს და განაპირობეს ის, როგორ პიროვნებადაც ჩამოვყალიბდი. ყოველთვის იყო ჯანსაღი დისკუსია, მსჯელობა. მამაჩემმა და მისმა თაობამ წარუშლელი შთაბეჭდილება დატოვეს ჩემზე. დედაჩემის მოსაზრებების გამო, მის მიმართ 90-იან წლებში გასხვავებული დაოკიდებულება არსებობდა. ეს ჩემთვის ყოველთვის იყო ფიქრის მიზეზი... ასე რომ, მშობლების დიდი მადლობელი ვარ...

- რას ფიქრობთ, ქვეყნის პოლიტიკური კრიზისიდან გამოსავალი რა არის?

- ჩვენთან აქამდე ასეთი აქციები არ მახსენდება, ამდენი დღეა საზოგადოება ქუჩაშია გამოსული. ცუდია, რომ ადამიანებს გაუსწორდნენ და სამწუხაროდ, ამაზე პასუხი ჯერ არავის უგია. აუცილებელია სამართლიანობა... საჭიროა ხელახალი არჩევნების ჩატარება. პოლიტიკურ კრიზისს ეს განმუხტავს... ვფიქრობ, საზოგადოება იმაზე უნდა შევთანხმდეთ, როგორი პოლიტიკა გვინდა, როგორი დაკვეთას ვაძლევთ პოლიტიკოსებს, რომ იმ დაკვეთას მოერგონ. თუ საზოგადოება გათვითცნობიერებული არ ვიქნებით იმ კუთხით, რა გვინდა, როგორ გვინდა, შემდეგ ყოველთვის გამოჩნდება ვიღაც, ვინც იტყვის "მე ვიცი“ და თქვენ - არაო. ამიტომ, ამომრჩეველი უფრო ძლიერი და მეტად გათვითცნობიერებული უნდა გახდეს. ამისთვის დიდი ლაპარაკია საჭირო, რომელსაც საზოგადოების წარმომადგენლები უნდა წაუძღვნენ.