ელიტარული უძრავი ქონება, ძვირადღირებული მოგზაურობები და მანქანები - დაკავებულია ყაზახი ქალი, რომელმაც ქველმოქმედებისთვის შეგროვილი ფული გაფლანგა
ყაზახეთში, პერიზატ კაირატს, რომელიც პალესტინელებისა და წყალდიდობით დაზარალებულთათვის აგროვებდა თანხას, 10 წლით თავისუფლების აღკვეთა მიესაჯა. ის და მისი დედა, ღანი ალაშბაევა, საქველმოქმედო სახსრების გაფლანგვაში დამნაშავედ ცნეს. გაფლანგული თანხა 3.5 მილიარდ ტენგედ (დაახლოებით 6.6 მილიონი დოლარი) შეფასდა. კაირატი ბრალს არ აღიარებს.
ასტანაში გამართულ სასამართლო პროცესზე ორივე ქალი თაღლითობასა და ფულის გათეთრებაში ცნეს დამნაშავედ. კაირატს 10 წლით თავისუფლების აღკვეთა ქონების კონფისკაციით შეეფარდა, დედას კი – შვიდი წელი. პროკურატურა მათთვის 10 და 8 წელს ითხოვდა.
გაფლანგული თანხის დიდი ნაწილი – 1.9 მილიარდი ტენგე (დაახლოებით 3.5 მილიონი დოლარი) – 2024 წლის გაზაფხულზე ყაზახეთში მომხდარი მასშტაბური წყალდიდობის შედეგად დაზარალებულთა დასახმარებლად შეგროვებული შემოწირულებები იყო. ეს სტიქია ქვეყნის ისტორიაში "უდიდეს სტიქიას" აღიარეს.
- პერიზატ კაირატმა პოპულარობა მოიპოვა სწორედ საზოგადოებრივი უკმაყოფილების ფონზე, როცა ინსტაგრამზე გააკრიტიკა ჩინოვნიკები და პრეზიდენტი ყასიმ-ჟომარტ ტოკაევი წყალდიდობისთვის მოუმზადებლობისა და კორუფციის გამო. მოგვიანებით მან პოსტი წაშალა და საკუთარი ფონდის, Biz Birgemiz Qazaqstan-ის მეშვეობით დაიწყო თანხის შეგროვება. კამპანიას მხარი დაუჭირეს ყაზახმა პოპულარულმა ბლოგერებმაც.
გამოძიების მტკიცებით, მითვისებული სახსრებით კაირატმა და მისმა დედამ შეიძინეს ელიტური უძრავი ქონება (სამი ბინა ასტანაში, სახლი კოტეჯურ ქალაქში), სამი პრემიუმ კლასის ავტომობილი, ასევე ძვირფასეულობა და ძვირადღირებული ტანსაცმელი. საერთო ჯამში, ამ ქონების ღირებულება ასეულობით მილიონ ტენგეს შეადგენს.
კავშირი მმართველ პარტია Amanat-თან
გამოძიების ცნობით, კაირატის ფონდი Biz Birgemiz Qazaqstan სავარაუდოდ, მმართველი პარტია Nur Otan-ის (ამჟამად Amanat) თავმჯდომარის მოადგილის, ბაუირჟან ბაიბეკის ინიციატივით შეიქმნა. პარტიის გეგმით, რეგიონებში მოხალისეთა ცენტრები უნდა გახსნილიყო. თუმცა, გამოძიება ამტკიცებს, რომ ფონდის შექმნისას დამფუძნებლების ხელმოწერები გაყალბდა, ხოლო თავად ფონდი PlayStation-კლუბის მისამართზე დარეგისტრირდა.
კაირატი ამტკიცებს, რომ ფონდი პირდაპირ კავშირშია ბაიბეკთან და პარტია Amanat-თან, და სასამართლოში მის გამოძახებას ითხოვდა ჩვენების მისაცემად. თუმცა, ბაიბეკი არ გამოძახებულა და არც არანაირი კომენტარი გაუკეთებია ამ კავშირზე. ბაიბეკი ყაზახეთში ცნობილი პოლიტიკური ფიგურაა, რომელიც ორჯერ იკავებდა მმართველი პარტიის თავმჯდომარის პირველი მოადგილის პოსტს.
საქველმოქმედო აქცია პალესტინელებისთვის
2022 წლიდან კაირატის ფონდმა რამდენიმე მსხვილი საქველმოქმედო კამპანია ჩაატარა, მათ შორის პალესტინელთა დასახმარებლად. ღაზას მცხოვრებლებისთვის შეგროვებული 566 მილიონი ტენგედან (დაახლოებით 1 მილიონი დოლარი) მხოლოდ მცირე ნაწილი (7.4 მილიონი ტენგე) გადაირიცხა დანიშნულებისამებრ. გამოძიების ვერსიით, დანარჩენი თანხით ძვირადღირებული ავტომობილი (Mercedes-Benz EQE) და ბინა შეიძინეს. კაირატი აცხადებს, რომ ფული ნაღდი სახით გაჰქონდა პალესტინის ტერიტორიებზე, რათა თავიდან აეცილებინა სამხედრო კონფლიქტის დაფინანსებაში დადანაშაულება.
კიდევ ერთი ეპიზოდია ყაზახეთში შეზღუდული შესაძლებლობების მქონე ბავშვებისთვის სარეაბილიტაციო ცენტრის მშენებლობისთვის შეგროვებული 21 მილიონი ტენგე (დაახლოებით 390 ათასი დოლარი). გამოძიების მტკიცებით, ამ თანხის მნიშვნელოვანი ნაწილი კაირატმა საკუთარ საჭიროებებზე დახარჯა, მაგალითად, დუბაიში მოგზაურობაზე და ძვირადღირებულ შენაძენებზე. სარეაბილიტაციო ცენტრი არ აშენებულა.
სასამართლო პროცესი და განაჩენი
სასამართლო პროცესი 9 ივლისს დაიწყო და 25 ივლისს დასრულდა. ის ნაწილობრივ დახურულ რეჟიმში მიმდინარეობდა კონფიდენციალური მასალების გამო. ჟურნალისტებს აეკრძალათ დასწრება და პროცესის გაშუქება. ბრალდებულებმა ბრალი არცერთ ეპიზოდში არ აღიარეს. სახელმწიფო ბრალდება კი ორივე ქალის ბრალეულობას დამტკიცებულად მიიჩნევს. ერთ-ერთი მტკიცებულება იყო კაირატის ტელეფონში ნაპოვნი ვიდეო, სადაც ჩემოდანი 20-ათასიანი ტენგეს კუპიურებითაა სავსე და ხმა ამბობს: „ყველაზე კარგი წელია. დიდება ალაჰს“.
კაირატის ადვოკატებმა განაცხადეს, რომ განაჩენს გაასაჩივრებენ.