სახელოსნოს მიღმა: რევაზ რევაზიშვილის სულიერი ფერები

თბილისის ძველ უბანში, სადაც დრო თითქოს შენელებულა, ერთ პატარა, თბილ სახელოსნოს მივაგენი. ეს არის სივრცე, სადაც შუა საუკუნეების სულიერება და თანამედროვე ოსტატობის ხედვა ერთმანეთს ერწყმის. აქ მუშაობს რევაზ რევაზიშვილი – ხელოვანი, რომლის სახელიც საქართველოში ტიხრული მინანქრის აღორძინებასთანაა დაკავშირებული.

ოსტატი მაჩვენებს თავისი ნაკეთობებს: მძიმე, დიდებული საპატრიარქო და დეკანოზის ჯვრები , რომელთა ბრწყინვალებაც ლიტურგიკულ სიმძიმეს გამოხატავს; დახვეწილი ბარძიმი, რომლის ოქროსფერ კორპუსზე წმინდანთა გამოსახულებები მინანქრითაა დატანილი, და მცირე ფორმის ხატები), რომლებიც ქრისტიანული ხელოვნების პატარა სასწაულებია.

ფესვები და რწმენის გზა

რევაზი ღიმილით იხსენებს: "ხელოვნების გზა ბავშვობიდან დაიწყო, მამის სახელოსნოში. მხატვრის გარემო იყო ჩემი პირველი სკოლა." თუმცა, მისი პროფესიული გზა თბილისის სამხატვრო აკადემიის დიზაინის ფაკულტეტზე გრძელდება (1998-2004 წწ.).

გადამწყვეტი კი მისი სადიპლომო ნამუშევარი აღმოჩნდა – ვერცხლის საწინამძღვრო ჯვარი ტიხრული მინანქრით. ეს იყო არა უბრალოდ ნამუშევარი, არამედ ღრმა ინტერესი საეკლესიო ხელოვნებისა და დავიწყების პირას მყოფი ტექნოლოგიის მიმართ. "მინანქარი, შუა საუკუნეების შემდეგ თითქმის დაიკარგა საქართველოში. მისი აღდგენის პროცესში, მე ბედმა მარგუნა, მესწავლა ანდრო გიორგაძისა და ავთანდილ სპარსიაშვილისგან," – აღნიშნავს ოსტატი, და ეს მემკვიდრეობით მიღებული ოსტატობა მისი შემოქმედების მთავარ ღერძად იქცა.

რელიგიური თემატიკის დომინირება მის ნამუშევრებში შემთხვევითი არ არის. "მუზეუმებში შემორჩენილი ძველი მინანქრის ხატები... მათ აქვთ უზარმაზარი ენერგია და შთაბეჭდილება," – ამბობს რევაზი, რითაც ხაზს უსვამს იმ სულიერ კავშირს, რომელიც მას ქრისტიანულ მემკვიდრეობასთან აკავშირებს.

ტიხრული მინანქარი, როგორც სულიერი ენა

რევაზ რევაზიშვილისთვის მინანქარი არ არის მხოლოდ მატერია; ეს არის კანონიკური ხატწერის ენა, სადაც თითოეულ ფერს, შტრიხსა და უჯრედს სიმბოლური დატვირთვა აქვს.

მისი შემოქმედების მთავარი ნაწილია საეკლესიო ნაკეთობები: საწინამძღვრო ჯვრები, წმინდა სანაწილეები (ლურჯ მონასტერში), ბარძიმი (ულუმბოს მონასტერში). მისი ოსტატობა საქართველოს საზღვრებს გასცდა, რაც დასტურდება ათონის მთის ვატოპედის მონასტერსა და იერუსალიმში დაცული დეკანოზის ჯვრებით.

თუმცა, სულიერი თემატიკის გარდა, რევაზი თავს უფლებას აძლევს, თანამედროვე დიზაინშიც სცადოს ბედი სამკაულების შექმნისას. "ფერები დამოკიდებულია განწყობაზე, მასალასა და დიზაინზე," – განმარტავს ის, რაც მის თანამედროვე ნაკეთობებს განსაკუთრებულ სიმსუბუქესა და თავისუფლებას სძენს.

საერთაშორისო ასპარეზი და სოციალური მისია

ოსტატის ნამუშევრები წლების განმავლობაში იყო წარმოდგენილი საქართველოს წამყვან გალერეებში. 2006 წელს, გალერეა "შარდენის" მინანქრის საერთაშორისო ბიენალეზე, მისი ნამუშევარი "სააღდგომო კვერცხი" საუკეთესო ექსპონატებს შორის დასახელდა.

სახელოსნოდან გლობალურ ასპარეზზე გატანის გზა გაიხსნა 2010 წელს, ბერლინში, გალერეა "გრუზინაკ"-ში გამართული გამოფენით. ამას მოჰყვა პერსონალური თუ ჯგუფური გამოფენები უკრაინასა (2016 წ.) და პოლონეთში (2022 წ.). ეს წარმატება მნიშვნელოვანია ქართული ტიხრული მინანქრის პოპულარიზაციისთვის მსოფლიო მასშტაბით.

ინტერვიუს ბოლოს, ოსტატი იხსენებს 2012 წელს სოფელ შინდისში, "ჯიპას" საქველმოქმედო სასწავლო პროექტში მონაწილეობას (იხ. ფოტო 10), სადაც 2008 წლის ომის შედეგად დაზარალებულებს ტიხრული მინანქრის ოსტატობას ასწავლიდა. ეს არის მაგალითი იმისა, თუ როგორ ერწყმის ხელოვნება და სოციალური პასუხისმგებლობა მის ცხოვრებაში.

რევაზ რევაზიშვილის სახელოსნო ტრადიციისა და ინოვაციის ცოცხალი ნიმუშია. ის არა მხოლოდ აღადგენს დავიწყებულ ქართულ ოსტატობას, არამედ ქმნის ნაკეთობებს, რომლებიც თანაბრად ემსახურება რწმენას და დახვეწილ თანამედროვე ესთეტიკას. ის ღირსეულად აგრძელებს დიდი ქართული მინანქრის სკოლის ისტორიას.