ევროპა საზღვრებზე კონტროლს ამკაცრებს - დასახელდა "უსაფრთხო ქვეყნების" სია: შედის თუ არა ამ სიაში საქართველო
ევროპის კონტინენტზე ლტოლვილთა ნაკადის შეზღუდვის მიზნით, ევროპამ ამ კვირაში ორი მნიშვნელოვანი ნაბიჯი გადადგა. ეს პოლიტიკური ნაბიჯები მიზნად ისახავს მოსახლეობის დამშვიდებას და მიგრაციის თემით მანიპულირების შესაძლებლობის წართმევას ულტრამემარჯვენე პარტიებისა და პოპულისტებისგან, როგორიცაა დონალდ ტრამპი.
- ევროკავშირის 27-მა ქვეყანამ დაძლია ბოლო მასშტაბური ბარიერი მიგრაციული რეფორმის გზაზე, ხოლო ევროპის საბჭოს ქვეყნებმა დაიწყეს დისკუსია ადამიანის უფლებათა ევროპული კონვენციის გადახედვის შესახებ. კონვენცია მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ ევროპაში თავშესაფრის ფუნდამენტური დოკუმენტი იყო.
ევროპელები მიიჩნევენ, რომ ძველი ეპოქის სისტემა მოძველდა და დღევანდელ კრიზისებთან (მასობრივი გადაადგილება) საბრძოლველად ახალი ინსტრუმენტებია საჭირო. რეფორმის ეფექტურობა 2026 წელს გაირკვევა: ევროკავშირის მიგრაციული რეფორმა ძალაში შედის ივნისში, ხოლო მაისში კიშინიოვის სამიტზე განიხილავენ კონვენციის გადახედვის საკითხს. დანიის და ბრიტანეთის პრემიერებმა, მეტე ფრედერიკსენმა და კიირ სტარმერმა, განაცხადეს: "თავშესაფრის ამჟამინდელი სისტემა სხვა ეპოქისთვის შეიქმნა... ძველი რეცეპტები არ მუშაობს".
ლტოლვილთა დღევანდელი ტალღა ევროპის გარედან მოდის: სირიიდან, ვენესუელიდან, აფრიკის ნაწილიდან, ასევე ავღანეთიდან. ბევრ ამ ქვეყანაში რუსეთის მხარდაჭერილი რეჟიმები იმყოფებიან. ევროკავშირი ეჭვობს, რომ რუსეთი ლტოლვილებს ჰიბრიდულ ომში იყენებს. 2022 წელს რუსეთის უკრაინაში შეჭრამ სიტუაცია კიდევ უფრო გაამწვავა.
პუტინი, როგორც რეფორმის დამაჩქარებელი
სირიის კამპანიამდე ევროკავშირს წელიწადში 200-300 ათასი უცხოელი მიმართავდა თავშესაფრისთვის, 2015-2016 წლებში კი - წელიწადში 1.2 მილიონი. 2016 წელს შემოთავაზებული მიგრაციული რეფორმა კოვიდისა და შეთანხმების არარსებობის გამო შეჩერდა.
ავღანეთში თალიბების დაბრუნებამ (2021) და რუსეთის სრულმასშტაბიანმა ომმა (2022) კვლავ მილიონზე მეტი ლტოლვილი გამოიწვია წელიწადში (უკრაინელები, რომლებსაც დროებითი დაცვის სტატუსი აქვთ, ამ სტატისტიკაში თითქმის არ ითვლებიან). ამ ახალმა კრიზისმა რეფორმა გააცოცხლა და 2024 წლის ივნისში დამტკიცდა პაქტი მიგრაციისა და თავშესაფრის შესახებ.
ევროკავშირის შეთანხმების დეტალები
ამ კვირაში ევროკავშირის შინაგან საქმეთა მინისტრებმა შეათანხმეს მიგრანტების გაძევების დეტალები და "უსაფრთხო" ქვეყნების სია.
მოქმედებს პრინციპი„ "მიიღე ან გადაიხადე". ქვეყნებმა, რომლებიც ნაკლებ ლტოლვილს იღებენ, 2026 წელს უნდა მიიღონ 21 ათასი მიგრანტი კრიზისის წინა ხაზზე მყოფი ქვეყნებიდან (მაგ. იტალია, საბერძნეთი), ან გადაიხადონ 20 ათასი ევრო ყოველი მიუღებელი ადამიანისთვის.
გამონაკლისი დაუწესდათ მათ, ვინც ბოლო წლებში ლტოლვილთა დიდი ნაკადი მიიღო (მაგ. პოლონეთი, ავსტრია).
რაც შეეხება "უსაფრთხო ქვეყნებს", "უსაფრთხო ქვეყნების“ კონცეფცია საშუალებას იძლევა, რომ ამ ქვეყნებიდან თავშესაფრის მაძიებლების მოთხოვნები განიხილონ, დათანხმდნენ ან უარი უთხრან მათ, ვინც ევროპაში ჩავიდა. ანუ პირდაპირ უარის თქმა ამ ქვეყნებიდან ჩამოსული მიგრანტებისთვის არ იქნება შესაძლებელი.
"უსაფრთხო ქვეყნების“ სიაში შევიდნენ: ეგვიპტე, მაროკო, ტუნისი, კოსოვო, ინდოეთი, ბანგლადეში და კოლუმბია (მეოთხე ყველაზე მრავალრიცხოვანი ჯგუფი თავშესაფრის მთხოვნელებს შორის).
"უსაფრთხოდ" აღიარებულია ევროკავშირში გაწევრიანების კანდიდატებიც, მათ შორის საქართველო, მოლდოვა, თურქეთი და უკრაინა. უკრაინას ომის გამო გამონაკლისი აქვს.
"არაადამიანური ზომები"
უფლებადამცველები, მათ შორის Amnesty International, აკრიტიკებენ რეფორმას. Amnesty International-მა შეთანხმებულ პოლიტიკას უწოდა „სასჯელაღმსრულებითი ზომები“, რაც, მათი თქმით, გამოიწვევს "სამოქალაქო უფლებების უპრეცედენტო ჩამორთმევას".
პრემიერ-მინისტრები ფრედერიკსენი და სტარმერი ამბობენ, რომ მოძველებული სისტემა გამოიწვევს "პოპულისტების გამარჯვებას" და პოლიტიკური მოწყობის კრახს. მათი აზრით, პრობლემა პროგრესული პოლიტიკით უნდა გადაიჭრას, რადგან "ხალხს სურს, რომ ჩვენ ვაკონტროლოთ, ვინ ჩამოდის ქვეყანაში“.
ტრამპის და პოპულისტების წნეხი
ლტოლვილთა ნაკადი სტარმერისთვის დიდი პრობლემაა. ბრიტანეთში ყველაზე პოპულარული პარტია ახლა არის ანტიმიგრანტული Reform UK ნაიჯელ ფარაჯის ხელმძღვანელობით.
დონალდ ტრამპმა ევროპის მიგრაციული პოლიტიკა გააკრიტიკა, განაცხადა რა, რომ ის "ევროპულ ცივილიზაციას გაქრობით“ ემუქრება. მან პირობა დადო, რომ პირადად შეუწყობს ხელს ევროპულ ქვეყნებში ხელისუფლების შეცვლას და მხარს დაუჭერს ისეთ კანდიდატებს, როგორიცაა უნგრეთის ვიქტორ ორბანი.
პოპულისტების გამარჯვების თავიდან ასაცილებლად, სტარმერი კონვენციის რეფორმირებას ითხოვს. ის გვთავაზობს მე-3 მუხლის (ღირსების დამამცირებელი მოპყრობა) და მე-8 მუხლის (ოჯახური ცხოვრების უფლება) გადახედვას, რაც მიგრანტებს ოჯახების ჩამოყვანის საშუალებას აძლევს.
კონვენციის გადახედვის პროცესი კონსენსუსზე იქნება დამოკიდებული, რაც მომავალ წელს გაირკვევა.