რას პასუხობს ზვიად ქორიძე საკუთარ კოლეგებს

წინა კვირას შვიდი ჟურნალისტის შეხვედრას შს მინისტრთან, პირველ რიგში, თავად მათი კოლეგებისგან მოჰყვა კრიტიკა და უნდობლობა. მამუკა ღლონტმა მედიასაშუალებებს ახალი გაერთიანების ჩამოყალიბებისკენ მოუწოდა, წინააღმდეგ შემთხვევაში, მისი თქმით, ორიოდე წელიწადში საქართველოში ის რამდენიმე თავისუფალი მედიასაშუალებაც აღარ დარჩება, რაც ახლა არის. შალვა რამიშვილმა კი მინისტრთან შეხვედრაზე გამოცხადებული ჟურნალისტების სანდოობა დააყენა ეჭვქვეშ და იკითხა, იცნობს თუ არა მათ საზოგადოება.

ზვიად ქორიძე ერთ-ერთია მათგან, ვინც ვანო მერაბიშვილს პირადად შეხვდა. ჩვენთან ინტერვიუში ის შეხვედრის შესახებაც საუბრობს და კოლეგებსაც პასუხობს.

-  ამ შეხვედრის შესახებ მოგვიყევით. თქვენ რომ გამოხვედით, ასე თქვეს, რაც შეიტანეს, ისევე ის გამოიტანესო...

-  შვიდკაციანი ჯგუფის თითოეული წევრი მინისტრთან შეხვედრამდე აცხადებდა, რომ ჩვენი მიზანი იყო, გამოძიების პროცესი რაც შეიძლება საჯარო გახდეს, ადვოკატებს მეტ ინფორმაციაზე მიუწვდებოდეთ ხელი და საზოგადოებაც იყოს ინფორმირებული ამ საქმესთან დაკავშირებით. შეხვედრამდე რამდენიმე ხნით ადრე გაჩნდა კიდევ ერთი მოთხოვნა, დაკავებული ფოტორეპორტიორების თავდებით გათავისუფლება. ამას ვასაბუთებდით იმით, რომ მათი ჯანმრთელობის მდგომარეობა მძიმეა, ისინი არ დაემალებიან გამოძიებას და არც ამ პროცესს შეუქმნიან საფრთხეს. ყველა ეს მოთხოვნა პეტიციაში იყო ჩამოყალიბებული, რომელიც მინისტრს შეხვედრამდე გავუგზავნეთ. მინისტრმა კი, საზოგადოებრივი ინტერესიდან გამომდინარე, ჩვენთან შეხვედრის სურვილი გამოთქვა. ჩვენც დავთანხმდით, მართალი გითხრათ, ამაზე ბევრი არ გვიმსჯელია. მესმის, რომ თავიდანვე იყო მწვავე რეაქცია. მამუკა ღლონტმა `კავკასიის” ეთერში გვკითხა, რატომ ვხვდებოდით მინისტრს არასაჯაროდ. მას იქვე ვუპასუხე, რომ ჩვენ არ გვქონდა ამ შეხვედრის დიდი მოლოდინი და მისი გამოყენება საკითხის კიდევ ერთხელ დასასმელად შეიძლებოდა. თუ ვინმეს უკეთესად შეუძლია, მანაც უნდა გამოიყენოს ეს მეთოდი და იმოქმედოს. ამასთანავე, ისიც ვთქვი, რომ შინაგან საქმეთა მინისტრთან შეხვედრა ვერ იქნებოდა დახურული, რადგან მას ესწრებოდა ერთი მხრიდან სამი და მეორე მხრიდან შვიდი ადამიანი. ჩვენ ეს შეხვედრაზეც ვუთხარით მინისტრსა და მის მოადგილეებს, რომ არანაირი დათქმა არ გვქონდა და რასაც გვეტყოდნენ, ყველაფერს გავიტანდით საზოგადოებასთან.

-  როგორი იყო თავად მინისტრის დამოკიდებულება. ცნობილია, რომ ის ქართველ ჟურნალისტებს, პრაქტიკულად, არ ხვდება.

-  ამიტომაც მედიის წარმომადგენლების მოთხოვნა იყო, რომ მან ხშირად გამართოს პრესკონფერენციები და შეხვდეს მედიას. მან თავი შეიკავა ამაზე პასუხისგან, მარტო ის თქვა, ეს საქმე დამთავრდეს და მერე მოგცემთ ინტერვიუსო, თუმცა ეს პერსონალურად არავისთვის უთქვამს.

შეხვედრაზე დიდხანს ვარკვევდით იმას, ადევს თუ არა საქმეს გრიფი "საიდუმლო”, მინისტრმა გვკითხა, ეს საიდან მოიტანეთო. ჩვენ ვუმტკიცებდით, რომ ადვოკატები საქმეზე ღიად სწორედ ამის გამო ვერ ლაპარაკობენ. ჩვენს მოთხოვნებთან დაკავშირებით ის ბევრი დეტალის დაზუსტებას ეკა ზღულაძესა და შოთა უტიაშვილთან ცდილობდა. ბოლოს თქვა, რომ მხარს უჭერს პროკურატურის განცხადებას, რომ სასამართლო ღია იქნება მხოლოდ იმ ნაწილში, რომელიც არ შეეხება სახელმწიფო საიდუმლოებას. მან თქვა, რომ მათ ინტერესებში შედის, საქმე დროულად გადასცენ სასამართლოს, თუმცა არ დაუზუსტებია, რატომ შედის მათ ინტერესებში სასამართლოს სწრაფად გამართვა. მან ასევე თქვა, რომ მათთვის მნიშვნელოვანია ჯაშუშური ქსელის დეტალების გამოვლენა და შემდგომ პრევენცია. 

თავდებით გამოშვებაზე თავიდანვე კატეგორიული უარი მივიღეთ, მაგრამ საუბრისას ჩვენ კიდევ სამჯერ შევუბრუნეთ ეს მოთხოვნა და მაინც ვერ მივიღეთ თანხმობა, თუმცა ერთგან მინისტრმა თქვა, შესაძლოა, ნახევარ საათში გავუშვათ თავდებით, შესაძლოა, სასამართლოს დასრულებამდე არ გავუშვათო. ვერ გეტყვით, რას გულისხმობდა ამაში. ისიც და შოთა უტიაშვილიც საუბრობდნენ იმაზე, რომ ფოტორეპორტიორებმა შესაძლოა, გარეთ ყოფნისას სამხილების მოსპობა მოახერხონ.

ვიკითხეთ, რამდენად უკავშირდებოდა საქმეს ფოტოგრაფებს შორის ის სატელეფონო საუბარი, რომელიც შინაგან საქმეთა სამინისტრომ გაავრცელა, მინისტრმა დაადასტურა, რომ ეს ჩანაწერი ჯაშუშური საქმიანობის გამო გასამრჯელოს მიღებას არ უკავშირდება, ამით ჩვენ საზოგადოებას ვაჩვენეთ, რომ ეს პირები ერთმანეთს იცნობდნენო. მერაბიშვილმა ასევე ორჯერ გაუსვა ხაზი იმას, რომ როცა ისინი საუბრობდნენ უცხო ქვეყნის სპეცსამსახურის საფარქვეშ არსებულ ორგანიზაციაზე, "ეპას” არ გულისხმობდნენ. რა თქმა უნდა, ვკითხეთ, აბა, ვის გულისხმობდნენ, - ეკა ზღულაძის თქმით, რუსეთის თავდაცვის სამინისტროს მთავარ სადაზვერვო სამსახურს. ჩვენც იქვე განვუმარტეთ, რომ ეს არის თავად სპეციალური ორგანიზაცია და არა ვიღაცის საფარქვეშ არსებული. 

-  ამ შეხვედრას ბევრი თქვენი კოლეგა სკეპტიკურად უყურებდა. მამუკა ღლონტმა განაცხადა, რომ ჟურნალისტები არ უნდა ეახლონ მინისტრს, რომელსაც წინა დღეს ლანძღავენ.

-  არ ვიცი, სად ნახა მამუკა ღლონტმა ჩემი რომელიმე ლანძღვის შემცველი კომენტარი. როდესაც მე ვსვამ საკითხს, ეს ჩემი სამოქალაქო მიდგომაა და ამის გამოსახატად არავის დავეკითხები. მაქვს ეჭვის საფუძველი ამ საქმის დეტალებზე და ისიც მეეჭვება, რამდენად არის ამ საქმეში ჯაშუშობა. ამიტომაც მიმაჩნდა აუცილებლად, რომ ეს საქმე ყოფილიყო ღია. ადვოკატებთან ერთად მედიასაც უფრო მეტად უნდა მიუწვდებოდეს ხელი საქმის მასალებზე. ის, რომ მინისტრი ვერ დავარწმუნეთ, რამდენად საჭიროა ამ საქმის გასაჯაროება, არ ნიშნავს იმას, რომ ხელი უნდა ჩავიქნიოთ და არ უნდა მოვითხოვოთ მეტი დეტალის გახსნა. მინისტრმა გვითხრა, რომ "გრუ”-ს აგენტებსა და ქურციკიძეს კავშირი ჰქონდათ და რაღაც ტელეფონის ნომრიდან მეორე ტელეფონზე ელაპარაკებოდნენ ერთმანეთს, თუმცა არ არის დადასტურებული, კონკრეტულად ვის რა ნომერი ეკუთვნოდა და არანაირი აუდიოჩანაწერი არ არსებობს. ეს კითხვები იქ დავსვით და არა მხოლოდ გამოძიების, არამედ ჟურნალისტური გამოძიების საქმეც არის. მიხარია, რომ არსებობს რამდენიმე ჟურნალისტი, რომელთაც შეუძლიათ ამ საქმის დამოუკიდებლად გამოძიება. სწორედ ამ ჟურნალისტურმა გამოძიებებმა და ცალკეულმა განცხადებებმა მიიყვანა ვანო მერაბიშვილი იქამდე, რომ ეთქვა, "ეპა” ჯაშუშობასთან არანაირად არ არის დაკავშირებულიო. ბრძოლა არ უნდა გავმართოთ ერთმანეთთან იმაზე, ვინ შევიდა ვანო მერაბიშვილთან და ვინ - არა. მიმაჩნია, რომ სასჯელაღსრულების მინისტრთანაც უნდა მოეწყოს შეხვედრა, შესაძლოა, მე არ შევხვდე, მაგრამ შევიდეს სხვა და მოითხოვოს კომისიის შექმნა, რომლის წევრებიც შევლენ ფოტორეპორტიორებთან და მათ მდგომარეობას გაეცნობიან. 

ჩვენ გამოვიჩინეთ აქტივობა და პირველი აქცია მოვაწყვეთ. ჟურნალისტური ეთიკის ქარტია ერთ-ერთი ორგანიზაციაა, რომელიც ამ პროცესში მონაწილეობს. ჩვენ მოვითხოვეთ ვანო მერაბიშვილთან შეხვედრა და შევხვდით. მოითხოვოს შეხვედრა შალვა რამიშვილმაც. თუ მიაღწევს, შეხვდეს, თუ ვერა, ნუ დამაბრალებს, რომ მინისტრის მიმართ ლოიალური ვარ.

-  სამინისტროდან თავად შეარჩიეს, რომელ ჟურნალისტებს შეხვდებოდნენ?

-  თავად დაგვირეკეს სამინისტროდან იმ შვიდ ადამიანს, რომლებიც მოგვიანებით მინისტრს შევხვდით.

-  შალვა რამიშვილმა გამოთქვა მოსაზრება, რომ არც ერთი თქვენგანი აქტიური ჟურნალისტიკით არ არის დაკავებული...

-  არ ვიცი, ვისში შეიძლება ეჭვი შეეპაროს რამიშვილს. ლაშა ტუღუში ერთ-ერთი საუკეთესო ყოველდღიური გაზეთის მთავარი რედაქტორია. როგორ შეიძლება ითქვას ია ანთაძესა თუ ნინო ზურიაშვილზე, რომ ისინი არ არიან აქტიური ჟურნალისტები. ნინო დანელია შეხვედრაზე იყო, როგორც მედიამკვლევარი. წაუკითხავს შალვა რამიშვილს მისი გამოკვლევები ქართული მედიის შესახებ? საკუთარ თავზე როგორ ვისაუბრო?! კვირაში ერთხელ ვამზადებ ტელედისკუსიებს, რომლებსაც აჩვენებს არხი, სადაც შალვა რამიშვილი მუშაობს, ასევე აჩვენებს 27 სატელევიზიო სადგური საქართველოს მასშტაბით. ვარ დოკუმენტური ფილმების სცენარის ავტორი, პროდიუსერი. მე უნდა ვამტკიცო, ვარ თუ არა ჟურნალისტი?! იმიტომ არ შევდივარ ვანო მერაბიშვილთან შეხვედრაზე, რომ საზოგადოება მიცნობს. მე, როგორც ერთმა მოქალაქემ, მოვითხოვე შეხვედრა და თუკი ამას მივაღწიე და შენ ფიქრობ, რომ მე შევეკარი მერაბიშვილს და ამიტომ მოვხვდი მასთან, ეს შენი პრობლემაა. თუნდაც იმიტომ იყო კარგი ეს შეხვედრა, რომ ორი ინფორმაციით მეტი გამოვიტანე იქიდან. წავიდნენ სხვა ჟურნალისტები და არკვიონ, რა სატელეფონო საუბრებზე ლაპარაკობენ შინაგან საქმეთა სამინისტროში. არც ერთი თემა არ დაგვიმალავს.

-  რამდენად დამაჯერებელი იყო თქვენთვის მინისტრის საუბარი?

-  რა ინფორმაციაც გამოვიტანეთ, ამ ყველაფერმა ჩვენი ეჭვები კიდევ უფრო გაამყარა. რომ გამოვდიოდით, მინისტრს ვუთხარით, რომ მან ვერ დაგვარწმუნა. მერაბიშვილმა გვიპასუხა, თქვენ ვერც დაგარწმუნებთო. დამთავრდება საქმე და მე თქვენთვის თვალის გასწორება არ გამიჭირდებაო. ღმერთმა ქნას, სამართლიანი გამოძიება ჩატარდეს, მაგრამ ჯაშუშობა ძალიან მკაცრი ბრალდებაა და ამ საქმეში უფრო მეტი მტკიცებულება უნდა იყოს, ვიდრე ჩვეულებრივ საქმეში. ის მტკიცებულებები, რაც საზოგადოებას დაარწმუნებს, ჯერჯერობით არ არსებობს, ამიტომაც ჩვენ უფრო მეტად უნდა ვიაქტიუროთ. არ ვარ ის ადამიანი, რომელიც კონკურენციას გამოუცხადებს სამოქალაქო აქტივობაში შალვა რამიშვილს. გამოიჩინოს მანაც ინიციატივა, თუმცა არ შეუქმნას საფრთხე პროცესს და არ იკითხოს, ვინ არის თამარ კორძაია. მაშინ ხომ იცნობდა, როცა მას იცავდა კორძაია? ასეთ უხერხულ კითხვებს ნუ დასვამს, რომ თავად არ შეასრულოს სხვისი დაკვეთა, შეუგნებლად...

-  ლალი მოროშკინამ განაცხადა, რომ თქვენმა ქარტიამ პროცესის მონოპოლიზება მოახდინა, რადგან როცა ის დაუპატიჟებლად აქციაზე გამოცხადდა, თქვენ მისი დანახვისას უსიამოვნო სახე მიიღეთ.

-  მე არავის დანახვაზე არანაირ სახეს არ ვიღებ და არც ანთროპოლოგიური შიში არ მახასიათებს. მართლა უცნაურია მისი ასეთი მოსაზრება და მეუხერხულება ამაზე პასუხის გაცემა. რაც შეეხება პროცესს, დემოკრატიულ სივრცეში არაფრის მონოპოლიზება არ შეიძლება მოხდეს. ფოტორეპორტიორები ხუთშაბათს დააკავეს და სანამ ქარტია არ შეიკრიბა და ორშაბათს აქცია არ დაგეგმა, მანამდე არანაირი სამოქალაქო აქტივობა არ შემინიშნავს. ლალი ამ აქციაზე იყო. რატომ არ მოეჩვენა იგივე ალეკო ელისაშვილს ან ნინო ჯანგირაშვილს? რატომ უნდა ვიმართლო თავი?! გამოიჩინოს ლალიმ ინიციატივა და გააკეთოს აქცია, მე ამ აქციაზე მივალ. რა გავლენა მაქვს ვანო მერაბიშვილზე, რომ მას რაღაცის გაკეთება ვაიძულო? თუმცა, თუ თანმიმდევრულები ვიქნებით, ყველა ერთად ვაიძულებთ მას. როცა სამოქალაქო აქტივობაზე ვსაუბრობთ, უტაქტო შეფასებაა სახის დამანჭვაზე ლაპარაკი. მე და ლალის იმ აქციაზე მცირე საუბარი გვქონდა, მან თქვა, რომ `პრაიმ-ტაიმის” მიმართ პროტესტი უნდა გამოგვეთქვა, ვუპასუხე, რომ იმ აქციაზე ამის ადგილი არ იყო.

მამუკა ღლონტი გამოვიდა ინიციატივით, რომ ახალი ჟურნალისტური გაერთიანება უნდა შეიქმნას. კი ბატონო, შექმნას. მას ჰქონდა ასეთი ორგანიზაცია, რომლის გამგეობის წევრი მეც გახლდით. გაგვცეს მამუკამ პასუხი, რატომ ვერ იმუშავა იმ ორგანიზაციამ და ვინ დაუდო მას ფეხი?

-  ლალი მოროშკინამ ისიც თქვა, რომ უმეტესობა თქვენგანი, ვინც მერაბიშვილთან შეხვედრაზე მოხვდით, საერთაშორისო გრანტებით იკვებებით და გინდოდათ გეჩვენებინათ უცხოელი დონორებისთვის, რომ შს მინისტრთან შეხვედრის პრობლემა არ გაქვთ.

-  საერთაშორისო ორგანიზაციების მიმართ ამგვარი დამოკიდებულება პუტინმა დაამკვიდრა თავის დროზე და რუსეთიდან თითქმის ყველა ამგვარი ორგანიზაცია გააქცია. ეს პუტინის გზაა. ჩემი კვლევითი ორგანიზაცია შევქმენი მცირე ხნის წინ, თუმცა ჯერ არც ერთი გრანტი არ მაქვს მიღებული და დიდხანს ვერც მივიღებ, რადგან პროექტის დასაწერად ვერ ვიცლი. დაასაბუთოს, რას ვაკეთებთ ან მე, ან ლაშა ტუღუში გრანტების ხათრით. ნინო ზურიაშვილი რომ საგამომძიებლო ფილმებს ამზადებს გრანტებით, ამით არ ასაბუთებს საკუთარ სიძლიერეს? ფონდ "ღია საზოგადოება - საქართველოს” აღმასრულებელი საბჭოს წევრი ვარ და ასეთი გამჭვირვალე ფონდი არ მინახავს. ადამიანის უფლებათა დამცველ ორგანიზაციებს რა გადაარჩენდა, რომ არა საგრანტო დახმარებები მთელ მსოფლიოში? 

თუ საერთაშორისო დონორულ ორგანიზაციებს ბრძოლას გამოვუცხადებთ, სხვა ეფექტს მივიღებთ და შედეგი დაემთხვევა საქართველოს ხელისუფლებისა და იმავდროულად რუსეთის ინტერესებსაც. თუ საქართველოში სუსტი სამოქალაქო საზოგადოება იქნება, ამით რუსეთი ძალიან გაიხარებს. მე ვერ დავუჭერ მხარს, რომ სამოქალაქო აქტივობა მოკვდეს საქართველოში.

ნინო მურღულია

ჟურნალი "რეიტინგი"

(გამოდის ორშაბათობით)