გამომცემლობებს სახელმძღვანელოებს ჩამოართმევენ?!

გამომცემლობებს შესაძლოა ინტელექტუალური საკუთრება - სასკოლო სახელმძღვანელოების გამოცემის უფლება ჩამოართვან. განათლების სამინისტრო სახელმძღვანელოს გრიფირების წესში იმ მუხლის ამოქმედებას გეგმავს, რომელიც გამომცემლობებთან დადებულ ხელშეკრულებაში დიმიტრი შაშკინის მინისტრობისას ჩაიდო, თუმცა არ ამოქმედებულა. გრიფირების წესი იმპერატიულად აძლევს სახელმწიფო დაწესებულებას უფლებას, გახდეს სახელმძღვანელოს საავტორო უფლებების მფლობელი.

იმის შესახებ, რომ ყოფილი ხელისუფლების პირობებში, განათლების სამინისტრო უხეშად ერეოდა გამომცემლების საქმიანობაში, ჩვენ არაერთხელ ვწერდით. ჯერ იყო და გამომცემლობები, მათი ნების წინააღმდეგ, აიძულეს სახელმძღვანელოების ბეჭდვა ერთი კონკრეტული ორგანიზაციისთვის, სტამბა "24 საათისთვის" შეეკვეთათ, რომელსაც იმ დროს ამის ტექნიკური რესურსი არ ჰქონდა და ფაქტობრივად შუამავლის როლი ითამაშა გამომცემლებსა და უცხოურ სტამბებს შორის. შედეგად, გამომცემლობებს წიგნის დაბეჭდვა უფრო ძვირი დაუჯდათ, სახელმძღვანელოების ხარისხმა დაიკლო და გაჩნდა საფუძვლიანი ეჭვი, რომ შუამავალმა სამინისტროს მიერ მინიჭებული ამ ექსკლუზიური უფლებით კარგად იხეირა. თუმცა, გამომცემლობებს არც ეს აკმარეს და მეორე წელს მათივე ავტორობით გამოცემული სახელმძღვანელოების დისტრიბუციისა და რეალიზაციის უფლება ჩამოართვეს. შესაძლოა, ლოგიკურად, მთელი ეს ხელოვნური რეგულაციების ჯაჭვი შემდგომში ზემოთ აღნიშნული, მტაცებლური მუხლის ამოქმედებასაც გულისხმობდა, თუმცა ფაქტია, რომ ის ყოფილ ხელისუფლებას არ აუმოქმედებია.

გამომცემლები აღნიშნავენ, რომ წინა ხელისუფლების პირობებში, განათლების სამინისტროს სურდა სრული მონოპოლისტი გამხდარიყო ამ ბიზნესში და მათი დაწყებული საქმე ახლა, შესაძლოა, მოქმედმა ხელისუფლებამ დააგვირგვინოს.

მეორე მხრივ, ხელისუფლების მხრიდან მაღალი სოციალური პასუხისმგებლობის გამოვლენა, რომელიც მოსწავლეებისთვის სასკოლო სახელმძღვანელოების უფასოდ დარიგებას უკავშირდება, რა თქმა უნდა, მისასალმებელია, მაგრამ ეს არ უნდა ხდებოდეს სხვისთვის, ამავე სოციუმის, საზოგადოების წევრების ქონების წართმევის ხარჯზე. აქვე მინდა აღვნიშნო, რომ გამომცემლობა "პალიტრა L"-ი არც ერთი სასკოლო სახელმძღვანელოს ავტორი არ არის და შესაბამისად, ამ მუხლის ამოქმედება ჩვენ პირდაპირ არ გვეხება, თუმცა ობიექტურობა მოითხოვს, ყოველთვის სიმართლის მხარეს ვიდგეთ.

ნინო ნაკუდაშვილი, გამომცემლობა "სწავლანის" დირექტორი: "ეს მუხლი გულისხმობს იმას, რომ სამინისტროს შეუძლია ჩვენი ინტელექტუალური პროდუქტი გადასცეს მესამე პირს გამოყენების უფლებით. წარმოიდგინეთ, ტენდერს ატარებს სახელმწიფო, შენ იხდი ფულს მასში მონაწილეობისთვის და შემდეგ, რომ გაიმარჯვებ, გეუბნება: ახლა როცა მინდა, მაშინ წაგართმევ შენს ინტელექტუალურ საკუთრებასო.

ხელისუფლება ამბობს, რომ ამ მუხლის ამოქმედების მიზანი სახელმძღვანელოების გაიაფებაა, მაგრამ რის ხარჯზე უნდა გააიაფონ? ინტელექტუალური შრომის ხარჯზე? პარადოქსია, რომ განათლების სისტემა ინტელექტუალური შრომის იგნორირებას ცდილობს.

იხილეთ სტატიის სრული ვერსია