რა­ტომ კითხ­უ­ლობ­და წიგ­ნებს უკუღ­მა ალე­კო ელი­საშ­ვი­ლი

ტე­ლე­კომ­პა­ნია "კავ­კა­სი­ის" ჟურ­ნა­ლისტ ალე­­კო ელი­საშ­ვილს გა­და­ცე­მის დაწყ­ე­ბამ­დე ვე­სა­უბ­რეთ. იმის მი­უ­ხე­და­ვად, რომ ჩვე­ნი რეს­პონ­დენ­ტი ძა­ლი­ან ჩქა­რობ­და, მა­ინც მო­ას­წრო და გუ­ლახ­დი­ლად გვი­ამ­ბო მის­თვის საყ­ვა­რე­ლი წიგ­ნე­ბი­სა და ავ­ტო­რე­ბის შე­სა­ხებ, რომ­ლებ­საც ბავ­შვო­ბი­დან მო­ყო­ლე­ბუ­ლი დღემ­დე დი­დი ინ­ტე­რე­სი­თა და სიყ­ვა­რუ­ლით კითხ­უ­ლობს.

- "ა­და­მი­ა­ნი, რო­მელ­საც ხელ­ში კარ­გი წიგ­ნი უჭი­რავს, მარ­ტო არა­სო­დეს იქ­ნე­ბა", - ამ­ბობ­და კარ­ლო გოლ­დო­ნი. ეთან­ხმე­ბით ამ სიტყ­ვებს?

- რა­საკ­ვირ­ვე­ლი­ა, ვე­თან­ხმე­ბი. ამას­თა­ნა­ვე ვფიქ­რობ, რომ მკითხ­ვე­ლის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა წიგ­ნთან ძა­ლი­ან ინ­ტი­მუ­რი, პერ­სო­ნა­ლუ­რი მოვ­ლე­ნა­ა. შე­იძ­ლე­ბა ერთ ადა­მი­ანს არ მოს­წონ­დეს ავ­ტო­რი, რო­მელ­ზეც სხვე­ბი გიჟ­დე­ბი­ან. მე ჩე­მი და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბა მაქვს ყვე­ლას მი­მართ და ამას არც ვმა­ლავ.

- ერ­თი სიტყ­ვით, თქვენ­თვის მი­უ­ღე­ბე­ლია ის, რომ გე­მოვ­ნე­ბა­ზე არ და­ო­ბენ?

- რო­გორ არ და­ო­ბენ? - გე­მოვ­ნე­ბა­ზეც ძა­ლი­ან ბევრს და­ო­ბენ, ხე­ლოვ­ნე­ბა­ზეც და ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ზეც.

- კარ­გი, მა­შინ თქვენს გე­მოვ­ნე­ბა­ზე ვი­სა­უბ­როთ. ვინ არის თქვე­ნი საყ­ვა­რე­ლი ავ­ტო­რი?

- გა­მორ­ჩე­უ­ლად მიყ­ვარს იო­სებ გრი­შაშ­ვი­ლი, გან­სა­კუთ­რე­ბით კი, მი­სი "ძვე­ლი თბი­ლი­სის ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი ბო­ჰე­მა", რო­მე­ლიც ად­რე­ულ ასაკ­ში წა­ვი­კითხე და რო­მელ­მაც და­უ­ვიწყ­ა­რი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა და­ტო­ვა ჩემ­ზე. სამ­წუ­ხა­რო იცით, რა არის? - გრი­შაშ­ვი­ლი იმ ეპო­ქა­ში არ უნ­და და­ბა­დე­ბუ­ლი­ყო, თა­ნა­მედ­რო­ვე სა­ქარ­თვე­ლო­ში რომ ეცხ­ოვ­რა და ყო­ველ­გვა­რი კო­ნი­უნ­ქტუ­რი­სა­გან თა­ვი­სუ­ფა­ლი ყო­ფი­ლი­ყო, დარ­წმუ­ნე­ბუ­ლი ვარ, გე­ნი­ა­ლურ რა­ღა­ცებს და­წერ­და თბი­ლის­ზე. იმ დრო­ში კი იძუ­ლე­ბუ­ლი იყო და­ე­წე­რა ის, რა­საც არ ფიქ­რობ­და, რაც მი­სი ბუ­ნე­ბი­სა და აზ­როვ­ნე­ბის სა­პირის­პი­რო იყო. ჩე­მი აზ­რით, ეს არის მი­სი მთა­ვა­რი პრობ­ლე­მა. ლექ­სი აქვს ასე­თი - "ბე­რი­ას მო­ე­და­ნი", სა­დაც უდი­დე­სი სიყ­ვა­რუ­ლით წერს თბი­ლის­ზე. ალ­ბათ იცით, რომ ად­რე თა­ვი­სუფ­ლე­ბის მო­ე­დანს ბე­რი­ას მო­ე­და­ნი ერ­ქვა, მხო­ლოდ 1950-ი­ან წლებ­ში და­ერ­ქვა ლე­ნი­ნის სა­ხე­ლი. იმ­დრო­ინ­დელ პო­ე­ტებ­სა და მწერ­ლებს იმის წე­რა უწევ­დათ, რა­საც ის წყო­ბა ავა­ლებ­და და გა­მო­ნაკ­ლი­სი ამ მხრივ არც გრი­შაშ­ვი­ლი იყო, ამი­ტომ, ტკი­ვილს, რო­მელ­საც ის გა­ნიც­დი­და, ზოგ­ჯერ შე­ფა­რუ­ლი, ალე­გო­რი­უ­ლი ფორ­მი­თაც გა­მო­ხა­ტავ­და, თუმ­ცა ლექ­სში, "გამოთხოვება ძველ თბი­ლის­თან", გრი­შაშ­ვი­ლი და­უ­ფა­რა­ვად გად­მოგ­ვცემს თა­ვის და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას დე­და­ქა­ლა­ქის მი­მართ.

- ესე იგი, გრი­შაშ­ვი­ლი თქვე­ნი რჩე­უ­ლი პო­ე­ტი­ა. კი­დევ ვის გა­მო­არ­ჩევ­დით რჩე­ულ­თა შო­რის?

- უდი­დე­სი სი­ა­მოვ­ნე­ბით, უფ­რო მე­ტიც, დი­დი ნე­ტა­რე­ბით ვკითხ­უ­ლობ აკა მორ­ჩი­ლა­ძის ქმნი­ლე­ბებს. ძა­ლი­ან მომ­წონს ორ­ჰან ფა­მუ­ქი. სწო­რედ ახ­ლა ვკითხ­უ­ლობ მის ცნო­ბილ ნა­წარ­მო­ებს, რო­მელ­საც "სტამ­ბო­ლი - მო­გო­ნე­ბე­ბი და ქა­ლა­ქი" ჰქვი­ა. აქ­ვე უნ­და გა­მო­გიტყ­დეთ, რომ ორ­ჰან ფა­მუ­ქი, ცო­ტა არ იყოს, უხ­ვსიტყ­ვა­ო­ბით გა­მო­ირ­ჩე­ვა, რაც ნამ­დვი­ლად არ მომ­წონს. აი, ჩვენს გრი­შაშ­ვილს კი, ერ­თი სიტყ­ვაც არა აქვს ზედ­მე­ტი არ­სად. ძა­ლი­ან მომ­წონს და­თო ტუ­რაშ­ვი­ლის "ჩა­ძი­რუ­ლი ქა­ლა­ქის ღა­მე".

- თქვე­ნი ბავ­შვო­ბის გა­ტა­ცე­ბებ­ზეც მოგ­ვი­ყე­ვით, რას კითხ­უ­ლობ­დით, რა უფ­რო მოგ­წონ­დათ?

- მახ­სოვს, ძა­ლი­ან პა­ტა­რა ვი­ყა­ვი - მე­სა­მე თუ მე­ოთხე კლას­ში, რო­ცა წა­ვი­კითხე "ბი­ჭე­ბი პა­ლის ქუ­ჩი­დან". უაღ­რე­სად სა­ინ­ტე­რე­სო სი­უ­ჟე­ტი ჰქონ­და, რო­მე­ლიც მე-19 სა­უ­კუ­ნის უნ­გრეთ­ში ვი­თარ­დე­ბო­და. დღემ­დე ვე­ძებ ამ წიგნს და ვერ­სად გა­და­ვაწყ­დი. მახ­სოვს, ჩემს თა­ნა­ტო­ლებს ძა­ლი­ან მოს­წონ­დათ მა­ინ რი­დის "უ­თა­ვო მხე­და­რი", მაგ­რამ მე რომ წა­ვი­კითხ­ე, სა­შინ­ლად არ მო­მე­წო­ნა. ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და სე­ი­ტონ ტომ­პსო­ნის მოთხ­რო­ბე­ბი. იმ­დე­ნად მიყ­ვარ­და, რომ ჭკუა მე­კე­ტე­ბო­და. ეს იყო ჩე­მი უსაყ­ვარ­ლე­სი წიგ­ნი. ასე­ვე სი­გი­ჟემ­დე მიყ­ვარ­და ჟი­ულ ვერ­ნის "80 ათა­სი კი­ლო­მეტ­რი წყალ­ქვეშ" და "სა­ი­დუმ­ლო კუნ­ძუ­ლი". ამ თხზუ­ლე­ბე­ბის წყა­ლო­ბით ძა­ლი­ან გა­ტა­ცე­ბუ­ლი ვი­ყა­ვი ინ­დი­ე­ლე­ბით, მა­თი ცხოვ­რე­ბით, მა­თი ჩაც­მუ­ლო­ბის ლა­მის ყვე­ლა შტრი­ხი და დე­ტა­ლი ვი­ცო­დი. მახ­სოვს, ბი­ძა­ჩემ­თან სამ­ტრე­დი­ა­ში რომ ჩავ­დი­ო­დი, გა­მუდ­მე­ბით ვკითხ­უ­ლობ­დი ამ ნა­წარ­მო­ე­ბებს, მე­რე კი ჩემ­ხე­ლა ბი­ჭებს ავი­ყო­ლი­ებ­დი და ჩე­მი და­ჟი­ნე­ბუ­ლი თხოვ­ნით ყვე­ლა­ნი ინ­დი­ე­ლე­ბი ვხდე­ბო­დით. მთე­ლი წე­ლი ვემ­ზა­დე­ბო­დი ზაფ­ხუ­ლი­სათ­ვის, რად­გან ზაფ­ხულს სამ­ტრე­დი­ა­ში ვა­ტა­რებ­დი, სა­დაც დი­დი მინ­დვრე­ბი იყო და ჩემს ფან­ტა­ზი­ას ფრთე­ბი ეს­ხმე­ბო­და, უფ­რო მე­ტი გა­სა­ქა­ნი ჰქონ­და.

- ერ­თი სიტყ­ვით, მდი­და­რი წარ­მო­სახ­ვა გქო­ნი­ათ. რა­ი­მე უც­ნა­უ­რო­ბაც ხომ არ გჭირ­დათ წიგ­ნის კითხ­ვის დროს?

- შე­მეძ­ლო ერ­თი წიგ­ნი ათას­ჯერ წა­მე­კითხ­ა, თუ მომ­წონ­და, მი­სი კითხ­ვაც არა­სო­დეს მბეზ­რდე­ბო­და. სხვა­თა შო­რის, არც კი მახ­სოვს, რამ­დენ­ჯერ წა­ვი­კითხე "ბი­ჭე­ბი პა­ლის ქუ­ჩი­დან", მაგ­რამ მი­სი ავ­ტო­რი არ მახ­სოვს - გა­ნა ეს უც­ნა­უ­რო­ბა არ არის? ერ­თხანს კი­დევ ერ­თი რამ და­მე­მარ­თა: წიგ­ნებს უკუღ­მა ვკითხ­უ­ლობ­დი, ბო­ლო გვერ­დე­ბი­დან ვიწყ­ებ­დი კითხ­ვას და პირ­ველ გვერ­დამ­დე მივ­დი­ო­დი. მე­რე გა­ვი­გე, რომ ფსი­ქო­ლო­გი­ა­ში ამ მოვ­ლე­ნას თა­ვი­სი სა­ხე­ლი ჰქვი­ა. მე­რე და მე­რე კი­დევ ერ­თი უც­ნა­უ­რო­ბა და­მე­მარ­თა, რაც დღე­საც ძა­ლი­ან მა­წუ­ხებს: მხატ­ვრუ­ლი ლი­ტე­რა­ტუ­რის კითხ­ვა ძა­ლი­ან მი­ჭირს, უფ­რო დი­დი სი­ა­მოვ­ნე­ბით ვკითხ­უ­ლობ დო­კუ­მენ­ტურ პრო­ზას, მე­მუ­ა­რებ­ს, ის­ტო­რი­ულ და ეთ­ნოგ­რა­ფი­ულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას. გა­ფა­ცი­ცე­ბუ­ლი ვარ, თუ სად­მე კარ­გი მე­მუ­ა­რე­ბი ან დო­კუ­მენ­ტუ­რი პრო­ზა ჩა­მი­ვარ­დე­ბა, აუ­ცი­ლებ­ლად ვკითხ­უ­ლობ. და­ახ­ლო­ე­ბით 5-6 წე­ლი­ა, რაც ამ მდგო­მა­რე­ო­ბა­ში ვარ. ვი­ცი, რომ ეს ცუ­დი­ა, მაგ­რამ სა­კუ­თარ თავს ვერ ვე­რე­ვი.

- და ბო­ლოს, დღეს ხში­რად საყ­ვე­დუ­რო­ბენ, რომ ქარ­თველ ჟურ­ნა­ლის­ტებს გა­ნათ­ლე­ბა და წიგ­ნი­ე­რე­ბა აკ­ლი­ათ. თქვე­ნი აზ­რით, რამ­დე­ნად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნია ჟურ­ნა­ლის­ტი­სათ­ვის წიგ­ნის სიყ­ვა­რუ­ლი, წიგ­ნთან სი­ახ­ლო­ვე?

- ჟურ­ნა­ლის­ტი­კას­თან და­კავ­ში­რე­ბით მე ჩე­მი მო­საზ­რე­ბა მაქვს: ჟურ­ნა­ლის­ტი შე­იძ­ლე­ბა გახ­დეს ყვე­ლა - ნე­ბის­მი­ერი ასა­კი­სა და პრო­ფე­სი­ის ადა­მი­ა­ნი, ამი­სათ­ვის სპე­ცი­ა­ლი­ზე­ბუ­ლი გა­ნათ­ლე­ბა სუ­ლაც არ არის სა­ჭი­რო და ამის წარ­მა­ტე­ბუ­ლი მა­გა­ლი­თე­ბი მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს მას­შტა­ბით გვაქვს. იმი­სათ­ვის, რომ ადა­მი­ა­ნი კარ­გი ჟურ­ნა­ლის­ტი გახ­დეს, ორ პი­რო­ბას უნ­და აკ­მა­ყო­ფი­ლებ­დეს: პირ­ვე­ლი - აუ­ცი­ლებ­ლად უნ­და იყო გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი და მე­ო­რე - სუფ­თა სინ­დი­სი უნ­და ჰქონ­დეს. რაც შე­ე­ხე­ბა ჟურ­ნა­ლის­ტურ ტექ­ნი­კას, მი­სი სწავ­ლა ნი­ჭი­ე­რი, გო­ნი­ე­რი ადა­მი­ა­ნი­სათ­ვ+ის არც ისე რთუ­ლი­ა. ყვე­ლამ ვი­ცით, რომ არ­სე­ბო­ბენ პრე­სის, რა­დი­ოს, ტე­ლე­ვი­ზი­ის ჟურ­ნა­ლის­ტე­ბი და ამ ყვე­ლა­ფერს თა­ვი­სი, სპე­ცი­ფი­კუ­რი ცოდ­ნა სჭირ­დე­ბა. მი­მაჩ­ნი­ა, რომ ამ ცოდ­ნის და­უფ­ლე­ბა საკ­მა­ოდ ად­ვი­ლი­ა, თუ ორი მთა­ვა­რი თვი­სე­ბა გაქვს - გა­ნათ­ლე­ბა და ნა­მუ­სი.

ხა­თუ­ნა ჩი­გო­გი­ძე

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)