რატომ ჭამენ მარილიან კვერს სუბსარქისობაზე?
სუბსარქისობა ახალგაზრდების, შეყვარებულების დღესასწაულია. ხალხური ტრადიციით, ამ დღეს კვერებს ჭამენ და სიზმარში მომავალ საბედოსთან შეხვედრას ელიან. საიდან იღებს სათავეს ეს ჩვეულება? ამის შესახებ არმენოლოგი, ბონდო არველაძე გვესაუბრება:
- ეს ახალგაზრდებისა და შეყვარებულების დღესასწაულია. სომხური რელიგიური დღესასწაული სუბსარქისობა, რომელიც 10-დან 15 თებერვლამდე გრძელდება, დღესაც პოპულარულია საქართველოში. მისი მთავარი ატრიბუტი მარილიანი კვერია. ხალხური ტრადიციით, ამ დღესასწაულის წინადღეს კვერის გარდა არაფერს ჭამენ, ღამით კი, მოწყურებულს, წყალს საბედო აწვდის. ვინც დაგესიზმრება, მასზე დაინიშნები. მის შესახებ ცნობებს იოსებ გრიშაშვილი გვაწვდის: "თბილისში, ხარფუხში მდებარე სუბსარქისის ეკლესიის დღეობა თებერვალშია, გასათხოვარი ქალები მარხულობენ, მარილიან კვერს აცხობენ და ჭამენ, სიზმარში საბედო რომ ნახონ. თუ ვაჟმა ქალს თიხის ჯამით მიაწოდა წყალი, არ ვარგა, სიღარიბეში ეყოლება, ხოლო თუ ვერცხლის თასით, მაშინ ცოლს კარგად შეინახავს".
მას უკავშირდება სუბსარქისის ქარიც. თქმულების მიხედვით, სუბსარქისი გაბრაზებულია და ამიტომ ქრის ქარი. დღესასწაული შორეულ წარსულში იღებს სათავეს, სამეცნიერო ლიტერატურაშიც არსებობს ცნობები მის შესახებ და მის წარმოშობაზე დღემდე აზრთა სხვადასხვაობაა.
სუბსარქისობა წმინდა სერგის, სარქისის დღეობაა. სომხური ეკლესია ამ მარხვას წინასწარს - არაჯავორს უწოდებს, რადგან ის წინ უსწრებს დიდმარხვას. ისტორიკოს ზენობ გლაკის ცნობით, მარხვა გრიგოლ განმანათლებელმა შემოიღო ორმოში მისი 15-წლიანი პატიმრობისგან თავის დაღწევის აღსანიშნავად, - სომეხთა მეფე თრდატმა გრიგოლი ორმოში ჩააგდო, საიდანაც ღვთის ნებით ამოიყვანეს ღორადქცეულმა თრდატმა და მისმა ეშმაკეულმა მსახურებმა, შემდეგ კი ისინი ისევ წმინდა გრიგოლმა განკურნა და ადამიანებად აქცია.
ნინო კვიტაშვილი
(გამოდის ხუთშაბათობით)