რა მნიშვნელობა აქვს სანთლის წინაშე ლოცვას?
საერთოდ, სინათლე მართლმადიდებლური სწავლებით ზეციურ, ღვთაებრივ ნათელს გამოხატავს, უპირველეს ყოვლისა კი იესო ქრისტეს, როგორც მარადიულ ნათელს, რომელიც სააქაოს ეფინება. ქრისტეს ერთ-ერთი საღვთისმეტყველო ეპითეტი ხომ სწორედ სინათლეა. ამის შესახებ თავად უფალი ბრძანებს: "მე ვარ ნათელი სოფლისა; რომელი შემომიდგეს მე, არა ვიდოდეს ბნელსა, არამედ აქუნდეს ნათელი ცხოვრებისა". ამდენად, სანთელი უპირველესად ძე ღვთისას - იესო ქრისტეს სიმბოლოდ წარმოჩნდება: "იგი იყო სანთელი ანთებული და საჩინო", ბრძანებენ ქრისტეს შესახებ წმინდა მამები. როგორც სანთელია წყარო სინათლისა, ასევეა წყარო მარადიული ნათლისა ქრისტე, რადგან სწორედ მისგან მოგვემადლა ნათელი ცხოვრებისა. ამიტომაც განასახიერებს ანთებული სანთელი ღვთიურ მადლს, მარადიულ სულიერ ნათელს...
- რა მნიშვნელობა აქვს სანთლის ანთებას და საიდან მომდინარეობს ეს ტრადიცია?
არქიმანდრიტი მაკარი
(აბესაძე):
- სანთლის დანთებას არ აქვს დოგმატური მნიშვნელობა. ეს არის მხოლოდ ტრადიცია, რაც ჯერ კიდევ ძველი აღთქმის პერიოდიდან მომდინარეობს. წმინდა წერილი მიანიშნებს, რომ სანთლის ანთება ღვთისმსახურებისა და ლოცვის დროს, თვით უფლის მიერაა დაწესებული და ღვთის უშუალო მითითებით ხდებოდა. ძველი აღთქმის პირველსავე მოძრავ ტაძარში, უფლის კურთხევის თანახმად, ღვთისმსახურება სანთლებით უნდა აღსრულებულიყო. უფალმა სანთლის დანთების წესი ჯერ კიდევ ძველი აღთქმის პერიოდშივე სამარადისო წესად განაჩინა... წმინდა სანთლები ახალი აღთქმის ეკლესიის ღვთისმსახურების კუთვნილებადაც იქცა. როდესაც ახალი აღთქმა პავლე მოციქულის ერთ-ერთი ქადაგების შესახებ მოგვითხრობს, იქ აღნიშნულია, რომ უამრავი სანთელი იყო ანთებული. ასევე წმინდა წერილი გვაუწყებს, რომ იოანე ღვთისმეტყველს უფალი გამოეცხადა შვიდ სასანთლესთან და შვიდ კანდელთან ერთად.
როგორც ვთქვით, სანთელს აქვს სიმბოლური მნიშვნელობა. სანთლის დანთებით განვადიდებთ უფალს. ძველი აღთქმის პერიოდში ადამიანები ღმერთს შესწირავდნენ სისხლიან მსხვერპლს. რა თქმა უნდა, ღმერთს ჩვენი მსხვერპლი არ სჭირდებოდა, მაგრამ ადამიანები ამით გამოხატავდნენ თავიანთ თაყვანისცემას ღვთისადმი. ახალი აღთქმის პერიოდში სისხლიანი მსხვერპლი საერთოდ არ არსებობს, მაგრამ იმავე საკმევლის კმევით, სანთლის ანთებით, შესაწირის გაღებით... ჩვენც მიგვაქვს უსისხლო მსხვერპლი უფალთან მადლიერების გამოსახატავად. რა თქმა უნდა, ერთადერთი ჭეშმარიტი მსხვერპლი, ეს არის ქრისტეს სისხლი და ხორცი - როდესაც წირვის დროს პური და ღვინო გადაიქცევა ქრისტეს სისხლად და ხორცად, - რომლის გარეშეც ცხონება არ არსებობს, მაგრამ ადამიანმა ღვთისადმი თაყვანისცემა და სიყვარული შეიძლება გამოხატოს სანთლის შეძენითა და დანთებით, საკმევლის კმევით. კიდევ ვიმეორებ, სანთელს აქვს მხოლოდ ტრადიციული მნიშვნელობა და არა - დოგმატური, რაც იმას ნიშნავს, რომ დოგმატურად არ არის დაწესებული - სანთელი აუცილებლად უნდა ავანთოთ ან - არა, მაგრამ თუ ვინმე იტყვის, რომ არ უნდა ავანთოთ, ის უკვე უფალს სცილდება და მწვალებლობაში ვარდება. ასევე, თუ ვინმე იტყვის, თუ სანთელი არ ავანთეთ, ვერ ვცხონდებითო, ისიც მწვალებელია, რადგან სანთლის ანთების ტრადიცია თავად უფლის მიერაა დადგენილი.
- სანთლის წინაშე ლოცვა ხელს უწყობს ლოცვით კონცენტრაციას...
- დავუკვირდეთ ასეთ რაღაცას: როდესაც ღამით ვლოცულობთ, ჩავაქროთ შუქი და მხოლოდ ანთებული სანთლის წინაშე წარმოვთქვათ ლოცვა. შემდეგ შუქი ავანთოთ, ისე, რომ სანთელიც გვენთოს და ისე ვილოცოთ. ვნახავთ, რომ ჩვენი გონება გაცილებით მობილიზებულია მხოლოდ სანთლის შუქზე ლოცვისას. აქ რაიმე მისტიკური კავშირი არ არის, მაგრამ ამ დროს ხდება ადამიანის უფრო მეტი მობილიზება სწორედ იმის გამო, რომ სანთლის ანთება, საკმევლის კმევა ღვთისგანაა დაწესებული. სათნო ეყოფა უფალს არა იმისათვის, რომ ეს ღმერთს სჭირდება, არამედ ისევ ჩვენთვისაა საჭირო. ჩვენ არ ვართ სულიერად იმდენად ძლიერები, რომ ლოცვის დროს მხოლოდ ღმერთზე ვფიქრობდეთ. როდესაც ლოცვას ვუმატებთ ღვთის მიერ დაწესებულ მიწიერ გამოხატულებას - სანთლის ანთებას, საკმევლის კმევას, უფრო მობილიზებული, უფრო ყურადღებიანი ვხდებით და ჩვენი ლოცვაც გაცილებით ქმედითია.
მოამზადა შორენა მერკვილაძემ
(გამოდის ხუთშაბათობით)
ქართველი ჟურნალისტის და ამერიკელი დიპლომატის ქორწილი ვაშინგტონში - "ძალიან ბედნიერები ვართ, რომ ვიპოვეთ ერთმანეთი"
უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეობის ყოფილი კანდიდატი თამთა თოდაძეზე - "რა ბრიჯიტ ბარდო ესა მყავს, რა აბია ასეთი ნეტავ"
