„კოლხიდა“ იგივე „ცირკის ცხენი“, "შინმოუსვლელი" და „სპორტქარი“- როგორ იქმნებოდა "ქართული ავტოწარმოების“ ისტორია
"ქართული ავტოწარმოება" - ეს ფრაზა დღეს შეიძლება ზედმეტად ხმამაღლა ჟღერს, მაგრამ პირველი ქართული ავტომობილი ქუთაისის ავტოქარხნის კონვეიერიდან 1951 წლის 18 აგვისტოს გამოვიდა. თავის არსებობის განმავლობაში ქარხანამ 8 სახეობის სატვირთო გამოუშვა. სწორედ ქუთაისში, ქართველი კონსტრუქტორების მიერ, საბჭოეთში პირველად შეიქმნა უკაპოტო, კაბინიანი ავტომობილი (მძღოლის საძინებლით).
გავრცელებული ინფორმაციით, ქარხანა წელიწადში 20 000 ავტომობილს უშვებდა, სადაც დასაქმებული იყო 16 000 კაცი. საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგ ქარხნის მესვეურებმა ინვესტორების მოზიდვა სცადეს, იყო მოლაპარაკება გერმანელებთან, ინდოელებთან, თუმცა მათი მცდელობა უშედეგოდ დასრულდა.
პირველი ქართული სატვირთო მანქანა ხუმრობის თემადაც იქცა. როგორც ამბობენ, მანქანა თავის დანიშნულებას მაინც ასრულებდა. ქართულად მას "შინმოუსვლელი" უწოდეს, ალბათ, იმის გამო, რომ მასში მჯდომ ადამიანს შინ უსაფრთხოდ დაბრუნების გარანტია არ ჰქონდა. გარანტიის არარსებობას ხელი არ შეუშლია ავტომობილების მწარმოებლებისთვის, 8 მოდელის ავტომობილი და მისაბმელის სამი მოდელი გამოეშვათ. პირველი ქართული ავტომობილის მოდელად მოსკოვის სტალინის სახელობის ქარხნის მიერ გამოშვებული (ЗИС-ის) სატვირთო გამოიყენეს და პირველი ქართული КАЗ-150-ის შექმნამაც არ დააყოვნა. ქართული ავტოწარმოება აქ არ შეჩერებულა და მას მოჰყვა КАЗ 585 Б, ცემენტმზიდი КАЗ-601; თვითმცლელი КАЗ 600. როგორც ამბობენ, არც ერთი მათგანი მოსკოვური პროტოტიპის ასლი არ ყოფილა. იყო მათში რაღაც ქართულიც. დროთა განმავლობაში კი ეს მანქანები იხვეწებოდა.