ოქსფორდში გამოცემულ წიგნში ქეთევან წამებულზე დღემდე უცნობი დეტალი აღმოაჩინეს
ირლანდიის ბიბლიოთეკამ თბილისის ხელოვნების სასახლეს ოქსფორდში გამოცემული წიგნი გადასცა, რომელშიც დეტალურად არის მოთხრობილი ქეთევან დედოფლის წამება... წიგნის ძირითადი ნაწილი 1626 წელსაა დაწერილი, ნაწილი - 1633 წელს... "ამ წიგნის შესახებ პირველად თქვენ გიამბობთ", - გვითხრა ხელოვნების სასახლის დირექტორმა გიორგი კალანდიამ და ახალ აღმოჩენაზე გვესაუბრა:
- მარინა ცინციბაძე პროფესიით ისტორიკოსი გახლავთ, რომელიც ქეთევან წამებულის ცხოვრებასა და მოღვაწეობას კარგად იცნობს. მან დედოფლის შესახებ წიგნი დაწერა, სადაც აღნიშნულია: "1633 წელს ინგლისში გამოქვეყნდა წიგნი ქეთევან დედოფალზე. იგი არის ქეთევან დედოფალზე შექმნილ ნაწარმოებთა გამოცემის პირველი ნიმუში". წიგნის სათაურია: "ქართველთა მეფე თეიმურაზის დედის ქეთევან დედოფლის მარტვილობასთან დაკავშირებული წერილი, და იეზუიტთა ცნობილი წარმოდგენა დედოფლის წამებაზე. გაგზავნილი ანტიოქიის პატრიარქის წარმომადგენლის მღვდელ გრეგორის მიერ მის უწმინდესსა და უნეტარესთან პატრიარქ სოპრონიუსთან. თავდაპირველად დაწერილი ბერძნულ ენაზე, ხოლო შემდგომ გადათარგმნილი ინგლისურ ენაზე". დიდი იმედი გვაქვს, რომ რუსთაველის ეროვნული სამეცნიერო ფონდის დახმარებით, ეს წიგნი ქართულ ენაზე გადაითარგმნება.
- წიგნიდან რაიმეს განსხვავებულს ვიგებთ, ვიდრე დღემდე ვიცოდით?
- ბრიტანეთის მუზეუმმა გამოსცა წიგნი - "შუა საუკუნეების ხელოვნების დიდოსტატები", რომელშიც შევიდა რელიკვარიუმი. ყველაზე საყურადღებოა ის, რომ რელიკვარიუმს აწერია – "წმინდა ქეთევან დედოფლის ნაწილი, ძელი ჭეშმარიტი"... ეს წმინდა რელიკვარიუმი თავის დროზე ექვთიმე თაყაიშვილმა გამოიკვლია და წერდა: "ეს სანაწილე, პატარა ხატი შეუძენია ბრიტანეთის მუზეუმს. სანაწილეს წინა პირი წარმოადგენს ლამაზ მედალიონს, რომელზეც გამოსახულია ბიზანტიური მინანქრით წმინდა გიორგი. უკანა პირზე მხედრული ასოებით აწერია წმინდა ქეთევან დედოფლის ნაწილი"... წმინდა რელიკვარიუმი შემდეგ შეისწავლა გრიგოლ ფერაძემ. იგი აღნიშნავს, რომ ბრიტანეთის მუზეუმში ინახება მინანქრიანი სანაწილე, რომელშიც ქართველი მეფის – დემეტრე თავდადებულის სურათია მოთავსებული. "ეს ნივთი შუა საუკუნეების სამინანქრო ხელოვნების შესანიშნავი ნიმუშია, მაგრამ ქართველებისთვის უმთავრესად იმით არის ძვირფასი, რომ ჩვენი წამებული დედოფალი ქეთევანი მას მოუშორებლად ატარებდა. იმედი უნდა ვიქონიოთ, რომ ნივთი ოდესმე რაიმე ფორმით საქართველოს დაუბრუნდება"...
ჩემი თვალით მაქვს ნანახი ნივთი, რომელიც ბრიტანეთის მუზეუმის მეექვსე სართულზეა გამოფენილი. რამდენიმე წლის წინ ეს ნივთი ნახა ქეთევან წამებულის ავჭალის ტაძრის წინამძღვარმა - გიორგი რაზმაძემ: მართლმადიდებლური სიძველეების განყოფილების უფროსმა, კრის ვუდმა ნივთი საგანგებოდ მისთვის ამოიღო ვიტრინიდან და მიაწოდა მამა გიორგის, კარგად რომ დაეთვალიერებინა.
მიუხედავად იმისა, რომ ნივთი ექვთიმე თაყაიშვილმა და გრიგოლ ფერაძემ შეისწავლეს, მათ აღწერილობებში უზუსტობები მაინც გაიპარა. ბევრ სიახლეს ახლა ვიგებთ: ნივთზე დემეტრე თავდადებული კი არ არის დახატული, არამედ - წმინდა დემეტრე. მისი წმინდა ნაწილები იდო ნივთში, რომელსაც ქეთევან წამებული მუდამ გულით ატარებდა, ანუ - პატივს მიაგებდა წმინდა დემეტრეს. ოქსფორდში გამოცემულ წიგნში წერია: "საყურადღებოა, რომ საკიდი თავდაპირველად დამზადდა წმ. დემეტრეს ნაწილების აღსაბეჭდად. დაკარგული გარეკანი სავარაუდოდ გადმოსცემდა მეომარი წმინდანის გამოსახულებას, ხოლო ნამუშევარი შესრულებული იყო ცლოისონნე (კლუასონე) ტექნიკით. რელიკვარიუმის თავსაფარზე გამოსახული ფიგურის ქვეშ მოთავსებულია სანაწილე. მისი სახელი ხმალზე ბერძნულად არის დაწერილი..."
ქართველი ჟურნალისტის და ამერიკელი დიპლომატის ქორწილი ვაშინგტონში - "ძალიან ბედნიერები ვართ, რომ ვიპოვეთ ერთმანეთი"
უზენაესი სასამართლოს მოსამართლეობის ყოფილი კანდიდატი თამთა თოდაძეზე - "რა ბრიჯიტ ბარდო ესა მყავს, რა აბია ასეთი ნეტავ"
