თბილისში გაზრდილი "აფხაზეთის გმირის" ისტორია - ვინ იყო ვლადიმირ არშბა

20 იანვარს აფხაზეთში, თბილისში დაბადებულ-გაზრდილი, ქართულ-აფხაზური მოვლენების აფხაზი "გმირი" ვლადიმირ არშბა დაკრძალეს... "აფხაზური არმიის ერთ-ერთი დამფუძნებელი, სახელმწიფო, პოლიტიკური და სამხედრო მოღვაწე, გენერალ-მაიორი, რომელიც დაჯილდოებულია ლეონ მეფის კავალერის ორდენით," - ასე მოიხსენიებს მას აფხაზური მედია. 59 წლის აფხაზი 16 იანვარს, სოხუმის საავადმყოფოში გარდაიცვალა, სადაც მწვავე ინფარქტის დიაგნოზით იყო მოთავსებული.

იმავე დღეს, ე.წ. პრეზიდენტმა რაულ ხაჯიმბამ ხელი მოაწერა ბრძანებას, რომლის თანხმადაც, "1992-1993 წლების ომში მონაწილეობისა და გმირობისთვის, სიკვდილის შემდეგ, "აფხაზეთის გმირის" წოდებით დააჯილდოვეს.

"საინტერესოა, რატომ სიკვდილის შემდეგ? - როგორც ჩანს, ჩვენმა პრეზიდენტმა გვიან დააფასა მისი ღვაწლი ქვეყნის მშენებლობაში. ეტყობა, მანამდე, სხვა საქმეებით იყო დაკავებული და ამისთვის არ ეცალა..."- წერს აფხაზური მედია.

ადგილობრივი ჟურნალისტების თქმით, "სხვა ეპოქაში დაბადებული" ვლადიმირ არშბა თბილისში, 1959 წელს, სამხედრო პირის ოჯახში დაიბადა, - მამა აფხაზი ჰყავდა, დედა - ქართველი...

"თბილისში, მოსახლეობის აღწერით, საბჭოთა წლებში, იგივე რაოდენობის აფხაზი ცხოვრობდა და ცხოვრობს, რაც აჭარაში. თუმცა, ისინი "ბათუმელი აფხაზებისგან" განსხვავებით, ნაკლებად ცნობილი არიან... შესაძლოა, იმიტომაც, რომ ისინი საქართველოს დედაქალაქში გაფანტულად ცხოვრობენ და ქართველებთან ბევრად ინტეგრირებული არიან. თუ როგორ მოხვდნენ ისინი ან მათი წინაპრები იქ, ამის შესახებ სხვადასხვა ინფორმაცია არსებობს...

ვლადიმირ არშბამ სკოლა თბილისში დაამთავრა. შემდეგ კი მამის კვალს გაჰყვა, - 26 კომისრის სახელობის, არტილერიის უმაღლესი სასწავლებელი დაამთავრა. მასში, ისევე როგორც მის დაში, არქიტექტორ მარინა არშბაში, აფხაზურმა ცნობიერებამ მოგვიანებით გაიღვიძა და გაიმარჯვა კიდეც...", - წერს აფხაზური მედია.

საბჭოთა ჯარში ყოფნისას, მას ავღანეთში მოუწია ყოფნა, სადაც ორჯერ დაიჭრა. 1989 წლიდან აფხაზეთის ავტონომიურ რესპუბლიკაში განაგრძო სამსახური... 1991 წელს ტყვარჩელის სამხედრო კომისარი იყო. შემდეგ კი მისი გვარი ქართულ-აფხაზურ მოვლენებში აქტიურად ფიგურირებს.

1992 წლიდან, "აფხაზეთის შეიარაღებული ძალების ცალკეული ბატალიონის მეთაური გახდა. იმავე წლიდან ენგურის დაცვაში მონაწილეობდა..." - წერს ekhokavkaza-ს აფხაზი ჟურნალისტი, რომლის თქმითაც, არშბა ომის პირველივე დღეებიდან გადაეშვა ქართულ-აფხაზურ სამხედრო მოქმედებებში და "ავღანეთში მიღებულ გამოცდილებას იყენებდა, რაც მაშინ ერთეულებს ჰქონდათ..."

აფხაზეთის ე.წ. თავდაცვის სამინისტროს კადრების განყოფილების უფროსი ილია გამისონია იგონებს, თუ როგორ გაიცნო არშბა ომის პირველ დღეებში, ტყვარჩელში... "ის გასცემდა ძალიან რთულ დავალებებს, გზებისა და ხიდების დაცვასთან დაკავშირებით და ამას აკეთებდა პროფესიონალიზმით... ამიტომაც, ის სრულიად დამსახურებულად ხელმძღვანელობდა აფხაზეთის შეიარაღებულ ძალებს. 1992 წლის 11 ოქტომბრიდან აფხაზეთის თავდაცვის მინისტრი გახდა, მაშინ სულ რაღაც 33 წლის იყო", - იგონებს აფხაზი ე.წ. მაღალჩნოსანი.

1992 წლის ბოლოს არშბა მძიმედ დაიჭრა. მომდევნო წლის აპრილში, "მინისტრის" თანამდებობიდან გათავისუფლდა და ე.წ. უმაღლესი საბჭოს სამხედრო მრჩევლად დაინიშნა. ის მაშინ სულთან სოსნალიევმა შეცვალა... ომის დამთავრების შემდეგ, ის აფხაზეთის ე.წ. შეიარაღებული ძალების გენერალურ შტაბს ხელმძღვანელობდა და "აფხაზური არმიის" ჩამოყალიბებაში დიდი წვლილი მიუძღვის...

მოგვიანებით, პოლიტიკაშიც მოსინჯა ძალა - 2004 წელს პრეზიდენტობის კანდიდატ სერგეი შამბას იდეების გამზიარებელი იყო - არშბას კანდიდატურა "ვიცე-პრეზიდენტის" პოსტსზე განიხილებოდა. მათ ერთმანეთი ომის დროს გაიცნეს და მრავალწლიანი მეგობრობა აკავშირებდათ. არშაბასა და შამბას "წყვილი" მაშინდელ ე.წ. საპრეზიდენტო არჩევნებში მესამე ადგილზე გავიდა.

არშბა წლების განმავლობაში "სამხედრო ვეტერანების" საქმის წინ წამოწევასა და მათი პრობლემების მოგვარებას პოლიტიკური გზით, ვეტერანების მოძრაობა "არუაას" საშუალებითაც ცდილობდა. თავდაპირველად ამბობდა, რომ მათ "ხელისუფლებასთან" ბრძოლა კი არა, ვეტერანების პრობლემების მოგვარება უნდოდათ, რომელიც წლების განმავლობაში ყოველდღიურად უარესდებოდა... არასათანადო ყურადღების, სამედიცინო მომსახურების არქონის, მთლიანობაში, მძიმე სოციალური ფონის გამო, ვეტერანების გარკვეული ნაწილი ალკოდამოკიდებული გახდა... აფხაზური მედია წუხს, რომ "ვეტერანების" რაოდენობა ყოველწლიურად მცირდება. ისინი შესაბამის მკურნალობას ვერ იღებენ, არ აქვთ სამსახური და არ არიან საზოგადოებაში ინტეგრირებული.

სწორედ ამაზე საუბრობდა თავად არშბა. დროთა განმავლობაში, "არუაას" პოზიცია უფრო ხისტი გახდა, თუმცა, თანამებრძოლებისთვის პრობლემების შემსუბუქება მაინც ვერ შეძლო... 2008-2009 წლებში, არშბა სამხედრო საკითხებში "პრეზიდენტის" მრჩეველი იყო. 2009-2015 წლების პერიოდში კი, "მიგრაციის სახელმწიფო სამსახურს" ხელმძღვანელობდა... 2016 წელს ის აფხაზეთის ე.წ. საზოგადოებრივი პალატის წევრი გახდა...

ცნობილია, რომ როგორც აფხაზეთის, ასევე ცხინვალის რეგიონის ბრძოლების დროს, ის მეომრები, ვინც საბჭოთა კავშირი დროს ავღანეთში მსახურობდა, ერთმანეთს ეხმარებოდნენ. ეს ეხება როგორც სამხედრო ტყვეების, ისე მშვიდობიანი მოქალაქეების გაცვლასაც. "ავღანელები" გარკვეული პირობების ნაცვლად ნებისმიერ ვითარებაში ეხმარებოდნენ ერთმანეთს. რამდენად აქტიურად მონაწილეობდა არშბა ამ პროცესებში, ამის შესახებ ინფორმაცია არ ვრცელდება...

ლალი პაპასკირი

AMBEBI.GE