ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარებით გამოწვეული დაავადებებიდან, საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებები მეორე ადგილზე დგას

ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციის მონაცემების მიხედვით, 3 მილიონ ადამიანზე მეტი დაიღუპა 2016 წელს ალკოჰოლის გადაჭარბებული მიღების გამო. ეს, ფაქტობრივად ნიშნავს, რომ 20-დან 1 ადამიანი ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარების გამო კვდება. ამ ციფრის მესამედ ნაწილს მამაკაცები შეადგენენ.

ალკოჰოლის ჭარბ მოხმარებასთან დაკავშირებული სიკვდილიანობის 28% ტრამვების შედეგია (ავარიები, თვითდაზიანება, ძალადობა), მეორე ადგილზე კი ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარებით გამოწვეული საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებებია (21%), მხოლოდ ამის შემდეგ მოდის გულსისხლძარღვთა დაავადებები - 19%.

როგორც ქვემოთ მოცემულ რუკაზე ხედავთ, საქართველოში ალკოჰოლის ჭარბი მოხმარების გამო გამოწვეული საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებების გამო გარდაცვლილთა რიცხვი საკმაოდ მაღალია და ეს პრობლემა ჩვენს ქვეყანაში მძაფრად დგას.

რატომ არის საყურადღებო საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებები?

საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებებიდან ყველაზე მეტად გავრცელებულია: პირის ღრუს სანერწყვე ჯირკვლებისა და ყბების დაავადებები, საყლაპავის, კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის დაავადებები და ნაღვლის ბუშტის სანაღვლე გზებისა და პანკრეასის ავადმყოფობები. დაავადებათა ქვეჯგუფებიდან მაღალი პრვალენტობით გამოირჩევა ქოლეცისტიტი და ქოლელითიაზი (1119,4), გასტრიტი და დუოდენიტი (996,8) და კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლული (455,4). საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებებიდან მაღალი ლეტალობით გამოირჩევა ღვიძლის ავადმყოფობები, პერიტონიუმის ავადმყოფობები და კუჭისა და თორმეტგოჯა ნაწლავის წყლულოვანი დაავადებები.

ვინაიდან საქართველოში საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებებიდან მაღალი გავრცელებით ქოლეცისტიტი, გასტრიტი და კუჭის წყლულოვანი დაავადებები გამოირჩევა, ამიტომ მოკლედ მიმოვიხილავთ ამ დაავადებების განვითარების რისკის ფაქტორებს.

გასტრიტი კუჭის ლორწოვანი გარსის ანთებაა. განასხვავებენ ალიმენტურ, ალკოჰოლურ, ალერგიულ, ანაციდურ, ანტრალურ, კატარალურ, კოროზიულ, მწვავე, ზედაპირულ, პოლიპოზურ, ქრონიკულ, ეროზიულ, წყლულოვან და სხვა ტიპის გასტრიტებს. კუჭის ლორწოვანი დამცავი გარსის დასუსტებას და დაზიანებას მრავალი ფაქტორი იწვევს. ესენია: თამბაქო, ზოგიერთი მედიკამენტი, ვირუსული და ბაქტერიული ინფექციები, სტრესი, კაუსტიკური ნივთიერებები, ალკოჰოლის ჭარბი მიღება, თამბაქოს წევა, ასპირინი და ანთების საწინააღმდეგო სხვა საშუალებები.კუჭის წყლულის განვითარებაში გადამწყვეტი მნიშვნელობა Helycobacter pylori-სა და მედიკამენტურ ფაქტორს ენიჭება. ერთ-ერთი მეტად მნიშვნელოვანი ფაქტორია თამბაქოს წევის მავნე ჩვევა. რიგ შემთხვევაში წყლულის მიზეზად კუჭის წვენის გაძლიერებული სეკრეცია გვევლინება. სხვა ფაქტორებია: სხვადასხვა მუკოტროპული ვირუსით (ჰერპესვირუსები, ციტომეგალოვირუსი) ლორწოვანის ინფიცირება, ფსიქოლოგიური სტრესი, კვების არასწორი რეჟიმი და რაციონი, გენეტიკური მიდრეკილება და სხვა.

საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებებიდან ასევე გავრცელებულია ინფექციური ბუნების დიარეული დაავადებები.

ალბათ გაგიჩნდათ კითხვა: რისი გაკეთება შემიძლია საჭმლის მომნელებელი სისტემის დაავადებების თავიდან ასაცილებლად ან რისკის მინიმუმამდე შესამცირებლად?

• თუ ხართ ჭარბი წონის, დაიკელით წონაში თანდათანობით. წონის სწრაფმა დაკლებამ შესაძლებელია გაზარდოს ნაღვლ-კენჭოვან დაავადების განვითარების რისკი. სწორება აიღეთ კვირაში ნახევარი კილოგრამის დაკლებაზე
• შეინარჩუნეთ ოპტიმალური წონა. ჭარბი წონა და სიმსუქნე ზრდის კენჭების წარმოქმნის რისკს. ჭარბი წონის და სიმსუქნის შემთხვევაში შეამცირეთ მიღებული კალორიების რაოდენობა და გაზარდეთ ფიზიკური აქტივობა.
• იკვებეთ ჯანსაღად, რეგულარულად. ჭარბი რაოდენობით ცხიმის შემცველი საკვები და უჯრედისის დეფიციტის მქონე დიეტა ზრდის ნაღვლ-კენჭოვან დაავადების განვითარების რისკს. აირჩიეთ ისეთი საკვები, რომელიც შეიცავს ბოსტნეულს, ხილს, არარაფინირებულ მარცვლოვნებს.

მეტი ინფორმაცია ჯანსაღი კვებისა და ფიზიკური აქტივობის შესახებ შეგიძლიათ იხილოთ http://www.ncdc.ge/index.php?do=fullmod&mid=154წყარო: https://www.ncdc.ge/Pages/User/LetterContent.aspx?ID=04c99570-07c5-4cde-9113-259b2c69fd65