თვალები ახამხამეთ რაც შეიძლება ხშირად, ეკრანი არ უნდა კაშკაშებდეს - ოფთალმოლოგის რეკომენდაციები მოსწავლეებს და მათ, ვინც კომპიუტერთან მუშაობს

თანამედროვე ტექნიკასთან გამუდმებული ურთიერთობა თვალების გადაღლას იწვევს. ბოლო დროს ადამიანები სულ უფრო მეტ დროს ატარებენ კომპიუტერთან და სმარტფონებთან. ეს ურთიერთობა განსაკუთრებით გააქტიურდა გლობალური პანდემიის პერიოდში, როცა ახალგაზრდებს დისტანციურად უწევთ სწავლა, დისტანციურად მუშაობს არაერთი ოფისი თუ დაწესებულება, საზოგადოება ერთმანეთს ზოგადად დისტანციურად ეკონტაქტება. თუმცა პანდემიამდეც, პრაქტიკულად, ინტერნეტდამოკიდებულები ვიყავით. ეს ყველაფერი კი თვალს ძალიან ღლის და ძაბავს, რაც ამ ორგანოს სხვადასხვა დაავდებისა თუ მისგან გამოწვეული პრობლემის მიზეზი ხდება.

რა შეიძლება დაემართოს ასეთ პირობებში თვალს და როგორ დავიცვათ ის დაავადებისგან, ამაზე კლინიკა „ახალი მზერისა“ და „ღია გულის“ ოფთალმოლოგი ია ვარდანაშვილი გვესაუბრება:

- დღევანდელი პანდემიის პირობებში განსაკუთრებით აქტუალური გახდა ინერნეტსივრცე, ამის გამო უფრო მეტად დამოკიდებულები გავხდით სმარტფონებსა და გაჯეტებზე, რამაც კიდევ უფრო გაამწვავა მანამდეც არსებული თვალის პრობლემები. არაერთხელ მისაუბრია მშრალი თვალის სინდრომზე, თუმცა უკვე უფრო გლობალური გახდა ეს პრობლემა და ამას ოფთალმოლოგებმა ე.წ. „თვალის ზედაპირის დაავადებები“ უწოდეს, რომელიც გარდა მშრალი თვალის სინდრომისა, მოიცავს ბლეფარიტებს. ბლეფარიტი ეს არის ქუთუთოს კიდის ანთება იქ, სადაც წამწამები იზრდება. როგორც წესი ეს ორივე ქუთუთოზე ვრცელდება და იწვევს თვალის სიწითლეს და გაღიზიანებას. ბლეფარიტი ქრონიკული დაავადებაა და მისი განკურნება რთულია. სჭირდება სპეციალური აპარატურით და ქუთუთოს მასაჟებით მკურნალობა.

ასევე კომპიუტერთან მუშაობის დროს ადამიანი იძულებულია, აკომოდაციური აპარატი უფრო მეტად დაძაბოს. კერძოდ, მუდმივად უწევს მზერის გადატანა მონიტორიდან კლავიატურაზე და პირიქით. ამ დროს ხდება თვალში არსებული აკომოდაციური კუნთის გადაღლა და ყალიბდება ასთენოპიური ჩივილები, რაც ძირითადად მხედველობის დაბინდვით, თვალის და თავის ტკივილით გამოიხატება.

- როგორ უნდა დავიცვათ თვალი იმისგან, რომ ეს დაავადება არ დაგვემართოს?

- პირველ რიგში სწორად უნდა მოვაწყოთ სამუშაო ადგილი, კერძოდ:

• მონიტორი უნდა იყოს კარგი ხარისხის, ეკრანი არ უნდა ციმციმებდეს
• მონიტორი თვალიდან მოშორებული უნდა იყოს 70 (+-10) სანტიმეტრით
• მონიტორი უნდა შეირჩეს ისე, რომ შესაძლებელი იყოს მისი დახრა და მიტრიალება
• შეარჩიეთ ისეთი სკამი, რომლის სიმაღლესაც ადვილად დაარეგულირებთ
• ეკრანი უნდა იყოს თვალების დონიდან ოდნავ ქვემოთ მოთავსებული
• კლავიატურა და "მაუსი" არ უნდა ეწყოს მოუხერხებლად - მაღლა ან დაბლა, თორემ არამარტო თვალებს, არამედ ზურგს, კისერსა და ხერხემალსაც მიაყენებთ ზიანს
• დააყენეთ განათება ისე, რომ პირდაპირ არ ხვდებოდეს ეკრანს, უმჯობესია ის იყოს გვერდიდან
• ეკრანის განათება უნდა იყოს საშუალო, ის არ უნდა კაშკაშებდეს
• თუ ბეჭდავთ, საბეჭდი მასალა უნდა დადოთ ისე, რომ კისრის, მხრებისა და თვალების ხშირი მოძრაობა თავიდან აიცილოთ
• თვალები ახამხამეთ რაც შეიძლება ხშირად
• კონტაქტური ლინზის მომხმარებლებმა, თუ ეს შესაძლებელი იქნება, დროებით გამოიყენონ ოპტიკური სათვალე
• და, რა თქმა უნდა, დავიცვათ ჰიგიენა, ხშირად დავიბანოთ ხელები, ზედმეტად არ უნდა შევეხოთ თვალს, არ უნდა მოვისრისოთ. განსაკუთრებით ფრთხილად უნდა იყვნენ ის პაციენტები, რომელთაც უკვე დადასტურებული აქვთ „დემოდეკოზის“ დიაგნოზი, რომლის გამომწვევია (demodexfolliculoroum) წამწამის ტკიპა

- თუ დაგვემართა როგორ უნდა ვუმკურნალოთ და განვიკურნოთ მისგან?

- თუ შევამჩნიეთ ცრემლიანი და წითელი თვალები, ქუთუთოების ქავილი, თვალების წვა და უცხო სხეულის შეგრძნება, ქუთუთოს კიდეების სიწითლე და შეშუპება, გამონადენი ან ფუფხისმაგვარი წარმონაქმნი წამწამის ძირებში, გახშირებული ხამხამი, სინათლისადმი მომატებული მგრძნობელობა, წამწამების არასწორი მიმართულებით ზრდა და ცვენა ან რომელიმე მათგანი, უმჯობესია, თავი შევიკავოთ თვითმკურნალობისაგან და მივაკითხოთ სპეციალისტს.

- საპრევენციოდ, რა ღონისძიებების ჩატარებაა კარგი. რაიმე ვარჯიშები ხომ არ არსებობს იმისთვის, რომ თვალი განიტვირთოს, დაისვენოს და ეს დაძაბულობა მოეხსნას?

- ვინაიდან დღევანდელ რეალობაში განსაკუთრებით კი სკოლის მოსწავლეებსა და სტუდენტებს უფრო მეტად უწევთ კომპიუტერის მოხმარება, ონლაინ-გაკვეთილების გამო, თხოვნა მექნება მასწავლებლებისადმი, განსაკუთრებით კი დაწყებითი კლასის პედაგოგებს მინდა, ვთხოვო, რომ ონლაინ გაკვეთილის მიმდინარეობისას ყოველ 20 წუთში შეასვენეონ ბავშვები და ერთი წუთით მისცენ საშუალება მოადუნონ თვალი, მაგალითად, გაიხედონ შორ (6-7 მეტრის) მანძილზე, სივრცეში. ეს შეიძლება პატარა სახალისო თამაშობების სახით გამოხატონ. სტუდენტებმა კი ყოველ ერთ საათში 5 წუთით უნდა დაასვენონ თვალები. თუ ამ ყველაფერს დავუმატებთ დამატენიანებელი წვეთების ჩაწვეთებას, კიდევ უფრო დავიცავთ ჩვენს თვალებს.

- თვალის რა წვეთებია რეკომენდებული და რა პერიოდულობით?

- არსებობს აუარებელი ფირმის და სხვადასხვა შემადგენლობის დამატენიანებელი წვეთები, რა თქმა უნდა, ყველა მათგანს აქვს თავისი ჩაწვეთების რეჟიმი. ასევე გგეტყვით, რომ უმჯობესია, წვეთი იყოს უკონსერვანტო და დაცული იყოს შენახვის და ვარგისიანობის ვადები.

- თუ რეკომენდაციებს არ გავითვალისწინებთ, კომპიუტერის სიტემატური გამოყენება რით შეიძლება დასრულდეს?

- თუ პრევენციულ ზომებს არ მივიღებთ და უყურადღებოდ დავტოვებთ თვალთან დაკავშირებულ პრობლემებს ან ვეცდებით ისინი გადაღლილობით ან უძილობით ავხსნათ, თვალის მამოძრავებელი და ასევე აკომოდაციური კუნთი უფრო მეტად დაიჭიმება. განვითარდება აკომოდაციური სპაზმი, რომელიც შემდგომ ცრუ ახლომხედველობაში გადავა. ხოლო იმ შემთხვევაში, თუ სპაზმის მიზეზი დროულად არ გამოვლინდება, ან არასწორად დაისმევა დიაგნოზი, მაშინ არასწორად გამოწერილი სათვალე გაცილებით უფრო დიდ პრობლემას გამოიწვევს და ცრუ ახლომხედველობა ნამდვილ ახლომხედველობაში გადაიზრდება (ამას „სასკოლე მიოპიას“ უწოდებენ). რა თქმა უნდა, გაუფრთხილებლობის შემთხვევაში შედეგები შესაძლოა, გაცილებით უფრო სავალალო იყოს.