"ავტობუსში პირბადე არ მეკეთა... ერთი გამომესარჩლა: რა საბუთი გინდა, ვერ ხედავ ხელები არ აქვსო?!" - რა პრობლემები შეუქმნა შშმ პირებს პანდემიამ

კორონავირუსის პანდემიის გამო შექმნილმა ახალმა რეალობამ განსაკუთრებული პრობლემები შშმ პირებს შეუქმნა. შეზღუდვების გამო, დროებით შეჩერდა ის სახელმწიფო პროგრამები, რომლებიც მათთვის სასიცოცხლოდ მნიშვნელოვანია - დაიხურა დღის ცენტრები, სადაც სხვადასხვა საჭიროების მქონე ბენეფიციარები მომსახურებას იღებდნენ.

გიორგი ხიზანიშვილს ზედა კიდურები არ აქვს. AMBEBI.GE-სთან საუბარში ამბობს, რომ პანდემიამ მისი ყოფა გააუარესა, მთავრობის მიერ დამტკიცებული რეგულაციით, მას უფლება აქვს არ ატაროს პირბადე, თუმცა "უფლებას არ აძლევს" საზოგადოება.

- ყველაზე მეტად იმას განვიცდი, რომ ჩემთვის საზოგადოებრივი ტრანსპორტით მგზავრობა ჯოჯოხეთს დაემსგავსა. ძალიან მწყდება გული ხალხის დამოკიდებულებაზე. როგორც იცით, კანონით განსაზღვრულია, რომ ჯანმრთელების პრობლემების მქონე პირები, ვისაც პირბადის ტარება უჭირთ, არ არიან ვალდებულნი ატარონ პირბადე, თუმცა, ჩანს, რომ ხალხმა ეს არ იცის.

ამასწინათ სამსახურში მივდიოდი, ავტობუსში ავედი ისე, რომ პირბადე არ მეკეთა. ავედი თუ არა, ატეხეს ყვირილი, რატომ არ გიკეთია, სასწრაფოდ გაიკეთეო. მთელი ავტობუსი ჩხუბობდა და შეურაცხყოფას მაყენებდა. კონტროლიორი მოვიდა და საბუთი მომთხოვა, პირბადეს რომ არ ატარებ მაგის უფლება თუ გაქვსო. ამ დროს ერთი გამომესარჩლა - რა საბუთი გინდა, ვერ ხედავ ხელები არ აქვსო?! ძალიან გავმწარდი და ღრიალი დავიწყე. ჩამოვედი ავტობუსიდან და სამსახურამდე ძლივს მივედი ფეხით..." - უყვება AMBEBI.GE-ს გიორგი ხიზანიშვილი.

შშმ ქალთა საინიციატივო ჯგუფის „პლატფორმა ახალი შესაძლებლობებისთვის“ თანადამფუძნებელი ესმა გუმბერიძე შშმ პირების სხვა პრობლემებზეც გვესაუბრა. მისი თქმით, პანდემიას ამ ადამიანების მხარდაჭერის კუთხით, სახელმწიფო მოუმზადებელი შეხვდა:

"პანდემიურმა გარემომ ძალიან ბევრი გამოწვევა გააჩინა. პირველ რიგში განათლების მიმართულებით - მხოლოდ ერთეულებმა შეძლეს განათლების მიღება დისტანციურად. წარმოიდგინეთ, ზოგი უსინათლოა, ზოგი ყრუ, ზოგიც აუტისტური სპექტრის. მათ სჭირდებოდათ შესაბამისი ადაპტირებული გარემო, როგორც საგანმანათლებლო დაწესებულებებში, ისე ონლაინ რეჟიმში.

დაიხურა დღის ცენტრები და ადრეული ჩარევის პროგრამები. აუტისტური სპექტრის ბავშვები დარჩნენ სახლებში, რაც მათთვის დიდი დარტყმაა. პროგრამები, რომლის ფარგლებშიც სახლში აკითხავდნენ ბენეფიციარებს და ამეცადინებდნენ ფსიქოლოგები თუ ოკუპაციური თერაპევტები, აღარ მოქმედებს. დარჩა მხოლოდ ონლაინ კომპონენტი, მაგრამ ზოგიერთ ბავშვს სჭირდება ქცევის კონტროლი ადგილზე და ფაქტობრივად, არ მუშაობს ეს სისტემა.

პირბადეების ტარების ვალდებულებამ დიდი პრობლემა შეუქმნა ყრუ პირებს, რადგან ისინი პირის მოძრაობით აღიქვამენ საუბარს. ბევრმა ქვეყანამ სათანადოდ უპასუხა ამ გამოწვევას. მაგალითად, სხვადასხვა ქვეყნებში გამოიგონეს გამჭვირვალე პირბადეები, ჩვენთან ეს ვერაფრით შემოვიდა.

სახელმწიფოს არ ჰქონდა იმის ხედვა, როგორ უნდა მოქცეულიყვნენ თუ შშმ პირი მოხვდებოდა საავადმყოფოში კორონავირუსის დიაგნოზით, რადგან ამ კუთხით მედპერსონალს არ უტარდებოდა ტრენინგები. იყო შემთხვევა, როდესაც ფსიქიკური პრობლემების მქონე პირი დაინფიცირდა და მან თავის მხრივ დააინფიცირა სამედიცინო პერსონალი. ისე მოხდა, რომ ამ პირს დაბრალდა ყველაფერი და მოხდა ფსიქიკური პრობლემების მქონეების სტიგმატიზაცია. საერთო ჯამში სახელმწიფო ამ კუთხით მოუმზადებელი შეხვდა გამოწვევას" - ამბობს ესმა გუმბერიძე.

ჯანდაცვის სამინისტროს სოციალური დაცვის პოლიტიკის სამმართველოს უფროსი თათია გვარამაძე AMBEBI.GE-სთან არ უარყოფს, რომ პანდემიამ სახელმწიფო შშმ პირების მხარდაჭერის კუთხით მნიშვნელოვანი გამოწვევების წინაშე დააყენა:

- შშმ პირებთან მიმართებაში პანდემიის პირველივე დღიდან დავდექით გამოწვევების წინაშე. იძულებული გავხდით შეგვეჩერებინა მათთვის განკუთვნილი მთელი რიგი პროგრამები. მუშაობა გააგრძელეს მხოლოდ 24-საათიანმა სერვისებმა, სადაც მთელი დღის განმავლობაში არიან შშმ პირები. თუმცა, აქაც მკაცრი კონტროლი დაწესდა მნახველთა შესვლა-გამოსვლაზე.

მას შემდეგ, რაც შეჩერდა მომსახურების ნაწილი, დავდექით ახალი გამოწვევის წინაშე - როგორ შეგვენარჩუნებინა სერვისის მიმწოდებელი ორგანიზაციები. თუ მათ დავხურავდით, როგორც კი დასრულდება პანდემიური შეზღუდვები და აღდგენა მოგვინდება, ეს მარტივად ვერ მოხერხდებოდა. ამიტომ ჩვენ ორგანიზაციებს შევუნარჩუნეთ დაფინანსება და გაეროს ბავშვთა ფონდის მხარდაჭერით დავიწყეთ პროგრამების მოდიფიცირება, დისტანციურ რეჟიმზე მორგება. ძალიან დიდ ნაწილმა შეძლო პროგრამაში ჩართვა.

მაგრამ, მაგალითად აუტიზმის მქონე ბავშვებისთვის ძნელი აღმოჩნდა. მათ შემთხვევაში ამ მოდელს, პრაქტიკულად აზრი არ ჰქონდა. ამიტომ ჯერ კიდევ მიმდინარეობს განხილვა, რამდენად გამართლებულია დისტანციური სერვისი ამ კონტინგეტისთვის და იგეგმება კვლევა ამ კუთხით.

ამ ეტაპზე შემიძლია გითხრათ, რომ ერთადერთი რასაც ვერ განვაახლებთ ეს არის დღის ცენტრები, რადგან იქ ბევრი ადამიანის კონცენტრირება ხდება და საკმაოდ რთულია რეკომენდაციების დაცვა. ახლა ვგეგმავთ, რომ დაველოდოთ დისტანციური პროგრამის შედეგებს, რა გამოიკვეთეება, რამდენად გამართლებულია მისი მუშაობა და შემდეგ ვისმჯელებთ ჰიბრიდულ პროგრამაზე, რა ნაწილი შეიძლება იყოს დისტანციური და რა უშუალო კონტაქტით" - ამბობს გვარამაძე.