"თუ რუსეთი მთიანი ყარაბაღის კონფლიქტში ჩარევას გადაწყვეტს, ერთადერთი სახმელეთო გზა საქართველოს ტერიტორიაზე გადის" - რას წერს ბრიტანული გამოცემა

ბრიტანულ ჟურნალ "სფექთეითორში" («The Spactator») გამოქვეყნდა სტატია, სათაურით: "ვინ დგას სომხეთსა და აზერბაიჯანს შორის მიმდინარე კონფლიქტის უკან?", რომელშიც სამხრეთკავკასიურ სახელმწიფოებს შორის დაწყებული სამხედრო შეტაკების მამოძრავებელი ძალებისა და "შუამავლების" ინტერესებია განხილული.

გთავაზობთ სტატიას შემოკლებით:

• თურქეთისა და რუსეთის ინტერესები

"ევროკავშირმა და ნატომ, როგორც ჩანს, კონფლიქტის გამწვავების გამო მხოლოდ შეშფოთება გამოხატეს და ამით "ხელები დაიბანეს". ყველაზე უფრო აქტიურად რეგიონის მეზობლები - რუსეთი და თურქეთი გამოდიან.

თურქეთის მიერ აზერბაიჯანისადმი გამოხატული სოლიდარობა არამარტო პოლიტიკური ამბიციების შედეგია, არამედ განპირობებულია ღრმა ისტორიული კულტურული ტრადიციებით. აზერბაიჯანელები თურქული ეთნიკური ოჯახის წარმომადგენლები არიან, თურქული და ზერბაიჯანული ენა თითქმის ერთმანეთის იდენტურია. ანკარა ხშირად აცხადებს, რომ თურქეთი და აზერბაიჯანი "ერთი ხალხის ორ სახელმწიფოს" წარმოადგენს. ორივე მტრულადაა განწყობილი სომხეთის მიმართ და ბუნებრივია, ისინი "სომეხთა გენოციდს" უარყოფენ.

რუსეთი, თავის მხრივ, ისტორიულად სომეხი ხალხის სოლიდარულია და მათ მხარეზე გამოდის. თანამედროვე რუსეთს და სომხეთს ერთმანეთთან სამოკავშირეო ურთიერთობები აქვთ. სომხეთში რუსეთის სამხედრო ბაზაა დისლოცირებული. საზოგადოების ნაწილს ბაზის არსებობა არ მოსწონს, მაგრამ ისინი აცნობიერებენ, რომ თურქული და აზერბაიჯანული აგრესიული ამბიციების ფონზე რუსული ჯარების ბაზა გარკვეულწილად უზრუნველყოფს ქვეყნის უსაფრთხოებას. დღეს სწორედ სომეხი ხალხის პრორუსული რწმენის გამოცდა ხდება - რამდენად დაეხმარება ერევანს მოსკოვი ბაქოს აგრესიის წინააღმდეგ?

• საქართველოს ხმა: მოდით, შერიგდით!

როცა საქმე გვაქვს ისეთ რეაქციულ და შეუბრალებელ პოლიტიკოსებთან, როგორებიცაა ილჰამ ალიევი, ვლადიმირ პუტინი და რეჯეფ ერდოღანი, არაფრის გამორიცხვა არ შეიძლება. საერთაშორისო საზოგადოების შეშფოთება სრულიად გამართლებულია, მაგრამ რეალურად საქმეს არავინ აკეთებს. მეზობელი საქართველოს ხმა ყველაზე უფრო გასაგონად ისმის - თბილისი მეზობლებს ცეცხლის დაუყონებლივი შეწყვეტისა და შერიგებისაკენ მოუწოდებს. ვინ-ვინ და ქართველებმა ყველაზე უკეთ იციან, თუ რა შედეგები შეიძლება მოჰყვეს კრემლის რისხვას, როცა მას ვინმე არ მოსწონს. 2008 წელს საქართველო რუსეთის სამხედრო ჩარევისაგან დაზარალდა, საკუთარი სეპარატისტულად განწყობილი რეგიონების - აფხაზეთისა და ე.წ. სამხრეთ ოსეთის გამო. თუ რუსეთი მთიანი ყარაბაღის გამო მიმდინარე კონფლიქტშიც ჩარევასა და სომხეთში არსებული თავისი სამხედრო ბაზის გაძლიერებას გადაწყვეტს, ერთადერთი სახმელეთო გზა ამ განზრახვის რეალიზებისათვის საქართველოს ტერიტორიაზე გადის, რომელთანაც, სხვათა შორის, რუსეთს დიპლომატიური ურთიერთობა გაწყვეტილი აქვს.

• კრემლი და და ნიკოლ ფაშინიანის დასავლური გადახრები

სომხეთ-რუსეთის ურთიერთდამოკიდებულებაში 2018 წლიდან გარკვეული ტენდენცია შეიმჩნევა - კრემლი ნიკოლ ფაშინიანისა და მისი მთავრობის მიმართ, რომელიც ხელისუფლებაში "რევოლუციის" გზით მოვიდა, შედარებით ცივადაა განწყობილი. ეს იმით არის განპირობებული, რომ ნიკოლ ფაშინიანი სკეპტიკურად უყურებს რუსეთის როლს ქვეყნის უსაფრთხოების უზრუნველყოფაში და იგი უფრო დასავლეთს უმზერს. მიუხედავად იმისა, რომ დღევანდელი სომხეთი ისე ძლიერ არ არის პროდასავლურად განწყობილი, როგორც, ვთქვათ, მისი მეზობელი საქართველო, მაინც აშკარაა, რომ ქვეყნის ამჟამინდელი მთავრობის მოქმედება წინააღმდეგობაშია იმ კონსტრუქციასთან, რომელიც პრეზიდენტმა სერჟ სარგსიანმა რუსეთთან მიმართებით ჩამოაყალიბა და განახორციელა - კრემლთან დაახლოების მიზნით.

ნიკოლ ფაშინიანმა მოსკოვის რისხვა მაშინაც გამოიწვია, როცა იგი ივნისში ევროკავშირის მაღალჩინოსნებს შეხვდა და პროდასავლური განცხადებები გააკეთა. თუ ამ ომში სომხეთი დამარცხდება, ეს ნიშნავს, რომ ნიკოლ ფაშინიანის ხელისუფლებაც დაემხობა, ქვეყნის სათავეში კრემლისადმი ლოიალურად განწყობილი მთავრობა მოვა და აღდგება ერევან-მოსკოვის უფრო მტკიცე კავშირებიც.

• ანკარა და ბაქო-ერევნის მდგომარეობა

რას გააკეთებს თურქეთი? სავარაუდოდ, რეჯებ ერდოღანი სიტყვით კი აგრესიულია, მაგრამ რეალურად იგი გაითვალისწინებს, როგორც ვლადიმირ პუტინის ხასიათს, მასთან პირად დამოკიდებულებას, ასევე რუსეთ-სომხეთის ურთიერთობის მომენტებს, მოსკოვის ინტერესებს და რაიმე რადიკალურ ნაბიჯს არ გადადგამს, ანუ თავის არმიას სომხეთის წინააღმდეგ საბრძოლველად არ გაგზავნის. და თუ მაინც გაგზავნის, დიდი რისკია მოსკოვთან ურთიერთობა გაიფუჭოს.

რაც შეეხება აზერბაიჯანს, ილჰამ ალიევი ნამდვილად არ გარისკავდა ომის დაწყებას, რომ არა თურქეთის დახმარება და გარანტიები. მაგრამ სიტყვა ერთია და საქმე მეორე: აბა, შევხედოთ - თავდაპირველი აგრესიული განცხადებების მიუხედავად, თურქეთმა ხმელთაშუა ზღვის აღმოსავლეთ ნაწილში ჩუმად უკან დაიხია, როცა დაინახა, რომ ზღვის სანაპირო ქვეყნებმა - ისრაელმა, ეგვიპტემ, იორდანიამ და სხვებმა (მათ შორის არაბთა საემიროებმაც) მხარი საბერძნეთს დაუჭირეს.

საბერძნეთისაგან განსხვავებით, სომხეთი ნატოს წევრი არ არის და მას ძლიერი მოკავშირეების იმედი არ აქვს. სხვათა შორის, რუსეთმა, რომელიც სომხეთის ტრადიციული მფარველია საბჭოთა კავშირის დაშლის შემდეგაც, დაპირისპირებულ მხარეებს ცეცხლის შეწყვეტისაკენ კი მოუწოდა, მაგრამ არანაირი ნიშანი არ გამოუმჟღავნებია იმისა, რომ კრემლი ერევნის მხარეს გამოდის.

შესაძლოა, დიპლომატიის ერთადერთი გამოსავალი თურქეთზე ზეწოლა იყოს. მხოლოდ თურქეთს აქვს ის ძალა და გავლენა, რომელსაც შეუძლია კონფლიქტის მყისიერად შეწყვეტა, მაგრამ საქმე ისაა, რომ თურქეთი არაფერს კარგავს კონფლიქტის გაგრძელებით. სომხეთმა და აზერბაიჯანმა რომ ბრძოლა შეწყვიტონ, რაღაც უფრო მეტია საჭირო, ვიდრე "ღრმა შეშფოთების" გამოხატვა. ორივეს კარგად ესმის, რომ დასავლეთს ჩარევისათვის ძალა კი აქვს, მაგრამ გამბედაობა არ ჰყოფნის. წყარო

ავტორი: სიმონ კილაძე