არჩევნების შედეგად ვინ რა ოდენობის საბიუჯეტო დაფინანსებას მიიღებს და აპირებენ თუ არა ის პარტიები ამაზე უარის თქმას, რომლებიც პარლამენტში შესვლაზე უარს ამბობენ?

2020-ის 31 ოქტომბრის არჩევნების შედეგების თანახმად, დაწესებული 1%-იანი ბარიერი 9 პარტიამ გადალახა, თუმცა რვა მათგანი, გარდა მმართველი პარტიისა, პარლამენტში შესვლაზე უარს ამბობს. კანონმდებლობის თანახმად, პარლამენტში შემავალ პარტიებს სახელმწიფო ბიუჯეტი აფინანსებს. ოპოზიციურ პარტიებს, რომლებიც პარლამენტს ბოიკოტს უცხადებენ და მანდატებზე უარს ამბობენ, ხელისუფლება საბიუჯეტო დაფინანსების შეწყვეტით ემუქრება. ირაკლი კობახიძის მუქარის სისრულეში მოსაყვანად, "ოცნებას” სავარაუდოდ, საკანონმდებლო ცვლილება დასჭირდება. ოპოზიციური პარტიები კობახიძის განცხადებას შანტაჟად აღიქვამენ.

როგორც ცნობილია, 2 ივლისს საქართველოს პარლამენტმა მესამე მოსმენით მხარი დაუჭირა საარჩევნო კანონმდებლობაში ცვლილებების შეტანას, რომლის თანახმადაც, მცირდება სახელმწიფო დაფინანსების მისაღებად დაწესებული ბარიერი, ხოლო დაფინანსების ოდენობის განსაზღვრის ფორმულა გამარტივდა:

დაფინანსებას მიიღებს პარტია, რომელმაც პარლამენტის ბოლო არჩევნებში ამომრჩეველთა ხმების 1% (ნაცვლად 3%-სა), ან მეტი მიიღო; პირველ 50 000 მიღებული ხმისთვის თითოეულზე - 15 ლარი; 50 000-ის შემდეგ მიღებულ თითოეულ ხმაზე კი - 5 ლარი დაწესდა. ამასთანავე, პარტია საბიუჯეტო დაფინანსებას მიიღებს მხოლოდ წინასწარი წერილობითი თანხმობის საფუძველზე, რომელიც უნდა წარედგინოს საქართველოს ცენტრალურ საარჩევნო კომისიას ყოველწლიურად, არაუგვიანეს 25 ნოემბრისა. თუ პარტიამ კანონით დადგენილ ვადაში არ წარადგინა წერილობითი თანხმობა მომავალი წლის საბიუჯეტო დაფინანსების მიღების თაობაზე, ამ ვადის გასვლიდან მეორე დღეს, საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისია წერილობით აცნობებს პარტიას ამის შესახებ. პარტიას უფლება აქვს, საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის წერილობითი გაფრთხილების მიღებიდან 3 დღის ვადაში წარადგინოს შესაბამისი თანხმობა. თუ პარტიამ საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისიის მიერ დადგენილ ვადაში კვლავ არ წარადგინა შესაბამისი თანხმობა, იგი კარგავს მომავალი წლის საბიუჯეტო დაფინანსების მიღების უფლებას, რის შესახებაც მას საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისია წერილობით აცნობებს.

საქართველოს ცენტრალური საარჩევნო კომისია ვალდებულია, პარტიის მიერ მომავალი წლის საბიუჯეტო დაფინანსების მიღების უფლების დაკარგვიდან 5 დღეში აღნიშნული თანხა დააბრუნოს საქართველოს სახელმწიფო ბიუჯეტში.

"საერთასორისო გამჭვირვალობა-საქართველოს” საარჩევნო პროგრამის ხელმძღვანელი ლევან ნატროშვილი გვიხსნის, ახალი კანონმდებლობით, რა სქემით დაფინანსდებიან პარლამენტში შემავალი პარტიები:

"ბარიერგადალახული პარტიები განცხადებით თუ არ მიმართავენ ცესკო-ს, ავტომატურად არ დაფინანსდებიან. დაფინანსება დამოკიდებულია ხმების რაოდენობაზე, მაგალითად, პირველი 50 000 ხმა 15 ლარით ფასდება. დავუშვათ, ვიღაცამ მიიღო 100 000 ხმა, ის პირველი 50 ათასისთვის მიიღებს (50 000X15) 750 000 ლარს, დანარჩენი 50 ათასი თითო ხმა 5 ლარით ფასდება (50 000X5=250 000-ს), ჯამში ის მიიღებს 1 მილიონ ლარს. 2 ივლისის "მოქალაქეთა პოლიტიკური გაერთიანების შესახებ კანონში” ეს იყო ერთ-ერთი ცვლილება. ჯერ საბოლოო შედეგები არაა დადგენილი, როცა დადგინდება, შედგება შემაჯამებელი ოქმები, ოფიციალურად გაფორმდება, ვინ რამდენი ხმა მიიღო და 1%-იან ბარიერგადალახულ პარტიებს ამის შემდეგ აქვთ უფლება, განცხადებით მიმართონ ცესკოს სახელმწიფო დაფინანსების შესახებ. ეს გახლავთ წლიური დაფინანსება და პარტიები თანხას ყოველთვიურად მიიღებენ. ძლიერი პარტიები რამდენიმე მილიონზე ავლენ, მათ ისედაც ჰქონდათ ამდენი პირდაპირი და არაპირდაპირი დაფინანსების მეშვეობით - მათ ხარჯებს უნაზღაურებდნენ, ტელევიზიებში ჰქონდათ უფასო სარეკლამო დრო და ა.შ. ახლა, უბრალოდ გამარტივდა ეს ყველაფერი. განსხვავება ის არის, რომ ბიუჯეტიდან დაფინანსება რომ მიეღოთ, ადრე 3% უნდა გადაელახათ, ახლა 1%-იანი ბარიერის გადალახვის შემთხვევაში ხდება.”

ვინიადან ჯერ არჩვენების საბოლოო შედგები არ გამოცხადებულა, ambebi.ge-მ წინასაწარი მონაცემების თანახამად, გამოთვალა, დაახლოებით რა ოდენობის თანხით დაფინანსდება. ბარიერგადალახული 9 პარტიის ყოველწლიური შემოსავალი ასე გამოიყურება:

• "ქართული ოცნება - დემოკრატიული საქართველო” (928.835 ხმა) - 5.144.175 ლარი.
• "ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა” (523.646 ხმა) - 3.118.230 ლარი.
• "ევროპული საქართველო-მოძრაობა თავისუფლებისთვის” (72.938 ხმა) - 864.690 ლარი.
• "ლელო - მამუკა ხაზარაძე” (60.785 ხმა) - 803.925 ლარი.
• "გიორგი ვაშაძე - სტრატეგია აღმაშენებელი” (60.645 ხმა) - 803.225 ლარი.
• "საქართველოს პატრიოტთა ალიანსი” (60.457 ხმა) - 802.205 ლარი.
• "გირჩი” (55.655 ხმა) - 778.275 ლარი.
• "ალეკო ელისაშვილი-მოქალაქეები” (25.592 ხმა) - 383.880 ლარი.
• "საქართველოს ლეიბორისტული პარტია” (19. 297 ხმა) - 289.445 ლარი.

ამის შემდეგ შევეცადეთ დაგვედგინა, ბოიკოტის მიუხედავად, გაერთიანებული ოპოზიციის პარტიებიდან რომელი დათანხმდება სახელმწიფო დაფინანსებას და რომელი - არა. როგორც გაირკვა, რამდენიმე მათგანს აქვს ჩამოყალიბებული პოზიცია და დაფინანსებაზე უარს იტყვის, რამდენიმეს კი ჯერ არ გადაუწყვეტია და ამბობს, რომ ამ ეტაპზე ეს საკითხი პრიორიტეტების რიგში არ დგას.

ლევან ბეჟაშვილი, "ნაციონალური მოძრაობა":

"პირველი, რაც "ქართულმა ოცნებამ” არჩევნებთან დაკავშირებით შეცვალა და პარტიების დაფინანსების კანონმდებლობაში ცვლილებები შეიტანა, გახლავთ ის, რომ ადრე თუ პარტიების დაფინანსება დამოკიდებული იყო მანდატების რაოდენობაზე, ახლა ის პირდაპირპროპორციულია მიღებულ ხმებთან. ჩვენ სწორედ იმას ვაპროტესტებთ, რომ "ოცნებამ” მოიპარა ამომრჩევლის ხმები. კანონმდებლობით, ავტომატურ რეჟიმში ხდება ამ საკითხების გადაწყვეტა, უბრალოდ ჩვენთვის ეს საკითხი ამ ეტაპზე არ არის პრიორიტეტების რიგში და მთავარი ახლა არის არჩევნების შედეგების ობიექტურობის დადგენა. ცესკო ავტომატურად გადმორიცხავს თანხას და ჩვენ მივიღებთ ამას თუ საქველმოქმედო ფონდში გავუშვებთ, ეს ჩვენი საქმეა. ამ საკითხზე ჯერ არ გვიმსჯელია, დაფინანსება ამ ეტაპზე მეასეხარისხოვანია”.

იაგო ხვიჩია, "გირჩი”:

"ჩვენ ისედაც არ ვაპირებდით ბიუჯეტიდან ფულის აღებას. გვინდოდა ამ ფულით გვეყიდა ტესლები და ლატარიის პრინციპით გაგვეთამაშებინა ჩვეულებრივ ადამიანებზე, გადასახადის გადამხდელებზე, რადგან მათგან წართმეული ფულის ბიუჯეტში დაბრუნება აბსურდი გვგონია. ახლაც თუ მოგვცემენ, ავიღებთ და ტესლებს გავათამაშებთ, თუ არ მოგვცემენ, არც ამის გამო მოვიკლავთ თავს, ამის გამო "გირჩი” არანაირ შანტაჟს არ დაექვემდებარება."

გიორგი გუგავა, ”ლეიბორისტული პარტია”:

"რა სისულელეზე ვსაუბრობთ, ეს არის სახელისუფლებო ექსპერტების, ტროლების და ბოტების აწეული პიარი. ახლა ჩვენი მთავარი მიზანია, უარი ვთქვათ ოლიგარქიაზე და ივანიშვილი გავაგდოთ ხელისუფლებიდან, ამაზე ვართ პრინციპულები, შეუვალები და ამას გავაკეთებთ. ეს არის დღეს მთავარი ამოცანა ქვეყანაში? ეს არის სახელისუფლებო პიარის გაგრძელება”.

გოჩა თევდორაძე, "პატრიოტთა ალიანსი”:

"ამ არჩევნების შედეგიდან გამომდინარე, ცესკოში არანაირ განაცხადს არ შევიტანთ. ჩვენ ვითხოვთ არჩევნების შედეგების ბათილად ცნობას, განმეორებით არჩევნებს და ამის შემდეგ რაც მოგვენიჭება სახელმწიფოსგან, მოვითხოვთ და მივიღებთ იმას”.

ალექსანდრე ელისაშვილი, "მოქალაქეები:

"ჯერ არაფერზე არსად მიგვიმართავს, პარლამენტში თუ არ შევალთ, არც ფულს ავიღებთ, რა თქმა უნდა”.

თაკო ჩარკვიანი, "სტრატეგია-აღმაშენებელი”:

"გაყალბებული არჩევნების პირობებში, ამათი არაფერი მჭირდება. მე ჩემი ხალხის ხმები მინდა, რომელიც მომპარეს. შედეგებს თუ არ ვაღიარებთ, დაფინანსება რატომ უნდა ვაღიაროთ? მიცნობთ, რაზე ვარ წამსვლელი, ეს პრინციპულად მნიშვნელოვანია ჩემთვის. პარლამენტში იმიტომ შევდიოდი, რომ რეფორმები ჩამეტარებინა და ხალხს მოვმსახურებოდი, არა - ბიძინა ივანიშვილს. შესაბამისად, რატომ უნდა შევიდე პარლამენტში და თუ არ შევდივარ, რატომ უნდა მოვითხოვო დაფინანსება, რა ლოგიკაა?”

ანა ნაცვლიშვილი, "ლელო”:

"ამაზე ოფიციალური პასუხი არ გვაქვს ჯერ, მაგრამ ახლა იმდენად მძიმე კრიზისშია ქვეყანა, პირადად ჩემთვის, ეს მეშვიდეხარისხოვანი საკითხია. რა დროს პარტიების დაფინანსების თემაა. ამაზე არც კი ვფიქრობთ, უმძიმეს პოლიტიკურ კრიზისში ვართ, რომელსაც აუცილელად მოჰყვება უმძიმესი ეკონომიკური კრიზისი, ასევე კრიზისი სამედიცინო ჯანდაცვის სექტორში. სამარცხვინოა, ეს თემა რომ შემოიტანეს, ეს კობახიძის ჟანრია - ქვეყანა როცა იქცევა, ამ დროს ის ლაპარაკობს იმაზე, რომ პარტიების დაფინანსების კანონს შეცვლის. კობახიძემ იფიქროს მაგაზე, ჩვენ უფრო მწვავე გლობალური საკითხები გვაქვს გადასაჭრელი”.