"რუსების ყველაზე დიდი მარცხია ხარკოვი, სადაც მათ საკუთარი ელიტური ნაწილები გაანადგურეს... ამ ეტაპზე უკრაინის მარცხი ლუგანსკია" - ომის 100 დღე და როგორი იქნება ომის მესამე ფაზა?
დღეს რუსეთ-უკრაინის ომის მე -100 დღეა და უკრაინის პრეზიდენტმა ვოლოდიმირ ზელენსკიმ ვიდეომიმართვა გაავრცელა.
"როგორც მოსალოდნელი იყო, ძალიან რთული სიტუაციაა. ოკუპანტები ცდილობენ, ომის მე-100 დღეს მაინც მიაღწიონ იმ მიზნებს, რისი იმედიც პირველ დღეებში ჰქონდათ, ამიტომ, მათ დონბასში მოახდინეს არტილერიის მაქსიმალური კონცენტრაცია, მაქსიმალური რეზერვები - არის სარაკეტო დარტყმები, ავიაცია, ყველაფერი... თუ დამპყრობლებს ჰგონიათ, რომ ლიმანი და სევეროდონეცკი მათი იქნება, ცდებიან. დონბასი უკრაინული იქნება, რადგან ეს ჩვენ ვართ, ეს არის ჩვენი არსი და მაშინაც კი, თუ რუსეთი ყველგან ნგრევას და ტანჯვას მოიტანს, ჩვენ მაინც აღვადგენთ ყველა ქალაქს და ყველა დასახლებას. იქ ჩვენი უკრაინული დროშების რეალური ალტერნატივა არ არსებობს და არ იქნება“, - განაცხადა პრეზიდენტმა.
რუსეთის უკრაინაში შეჭრიდან მე -100 დღეს, თავის სადაზვერვო ცნობარს დიდი ბრიტანეთის დაზვერვა რუსეთის სტრატეგიულ გეგმებსა და მისი შესრულების შეფასებას უძღვნის. უწყება აღნიშნავს, რომ რუსეთის ძალებმა ვერ შეძლეს თავდაპირველი მიზნების მიღწევა და კიევისა და უკრაინის სახელისუფლო ცენტრების დაკავება. "მას შემდეგ, რაც არასწორი გათვლებისა და ცუდი შესრულების გამო თავდაპირველი გეგმა ჩავარდა, რუსეთმა თავისი ოპერატიული ამოცანები შეცვალა და მიზანში დონბასი ამოიღო. რუსეთი ახლა ტაქტიკური წარმატების მიღწევას დონბასში ცდილობს“. - ვკითხულობთ ინფორმაციაში. უწყება აღნიშნავს იმასაც, რომ რუსეთის ძალები ლუგანსკში უპირატესობას ინარჩუნებენ. გაერთიანებული სამეფოს თავდაცვის ინფორმაციით, რუსეთი აკონტროლებს ლუგანსკის ოლქის 90 %-ს და, სავარაუდოდ, უახლოეს ორ კვირაში სრულ კონტროლსაც მოიპოვებს.
"მოსკოვმა ამ ტაქტიკურ წარმატებას მიაღწია დიდი მსხვერპლის ფასად, იმის ხარჯზე, რომ თავისი ძალები და შეტევა მთლიანად ერთ კონკრეტულ ტერიტორიაზე მიმართა“, - წერს დაზვერვა და უკვე 100-დღიანი ომის საერთო შედეგებს ასე აფასებს: "რუსეთმა ვერ შეძლო შეტევის გაგრძელება სხვა ფრონტებსა და მიმართულებებზე, დანარჩენ ადგილებში ის თავდაცვაზეა გადასული. თავდაპირველ გეგმასთან შედარებით, მან ვერცერთ სტრატეგიულ მიზანს ვერ მიაღწია. იმისთვის, რომ რუსეთმა რაიმე წარმატება მოიპოვოს, მას დასჭირდება მუდმივი და უზარმაზარი ინვესტიციები პირად შემადგენლობასა და აღჭურვილობაში, რაც მნიშვნელოვან დროს მოითხოვს“.
რუსეთ-უკრაინის 100 დღეს ambebi.ge -სთან "ჯიპას“ პროფესორი გიორგი კობერიძე აფასებს.
- რა გამოკვეთა ომის 100-მა დღემ
"ამ ომმა დაგვანახა, რომ რუსეთის სამხედრო ძალები ქაღალდზე სულ სხვაა, ხოლო ფრონტის ხაზზე - აბსოლუტურად სხვა. რუსეთს შესაძლებელია ქაღალდზე ჰყავდეს მრავალათასიანი, კარგად გაწვრთნილი და აღჭურვილი არმია, მაგრამ სინამდვილეში, არმია შეიძლება მოსახლეობის რაოდენობის დონით იყოს განსაზღვრული. ამ ციფრებს არავითარი კავშირი არ აქვს იმ რეალურ აღჭურვასა და მომზადებასთან, რაც ჯარისკაცს უნდა ჰქონდეს.
1. ერთ ჯარისკაცზე რამდენი დოლარი იხარჯება? - ეს არის ის საკვანძო კითხვა, რომელსაც ყოველთვის სვამენ სამხედრო ექსპერტები, რომლებსაც სურთ, ქვეყნის რეალური ძლიერება შეაფასონ. ჩვენ დავინახეთ, რომ თითოეულ სამხედროზე ძალიან ცოტა იხარჯება, ისინი განიცდიან პერმანენტულ დეფიციტს როგორც ტყვია-წამლის, ასევე საკვების, საწვავის, ანუ ყველა იმ მნიშვნელოვანი ინგრედიენტის და ცოდნისაც, რომელსაც ომის მოგება შეუძლია.
2. უმნიშვნელოვანესი იყო ტაქტიკები. ზოგადად, რუსეთი ისევ მეორე მსოფლიო ომის დროინდელი ტაქტიკით იბრძვის. ის ცდილობს დიდი სატანკო ნაწილებით აწარმოოს შეტევა ფართო სივრცეზე. ეს, რა თქმა უნდა, ძველი ტაქტიკაა. ასევე, ამ ომმა აღმოაჩინა, რომ თავად ტანკია მოძველებული - განა ის, რომ ტანკი ჩამოსაწერია, არა, ტანკია ერთ-ერთი კომპონენტი შეტევის პერიოდში და თუ კი მას ზურგს უმაგრებს ქვეითი ნაწილები (სატანკო და ქვეითი ნაწილები ერთად გადაადგილდებიან და ერთმანეთს იცავენ), ამ შემთხვევაში შესაძლებელია ვთქვათ, რომ ტანკი ფუნქციონირებს. მაგრამ ამ ომმა დაგვანახა, რომ რუსებს აქვთ სრულიად მოძველებული ტაქტიკა, როგორიც მე-20 საუკუნის პირველ ნახევარში იყო - ფართო სატანკო კოლონებით წავიდოდნენ, ყოველგვარი ქვეითების დახმარების გარეშე, თითქოს ასე მოიგებენ ომს.
3. უკრაინელებს აქვთ ტექნოლოგიური უპირატესობა, რითაც შეძლეს გაენეიტრალებინათ რუსების რაოდენობრივი უპირატესობა.
4. ხაზგასასმელია მოტივაცია - რუსებს მოტივაცია არ ჰქონდათ, არ აქვთ და მომავალში კიდევ უფრო დაბალი ექნებათ, ისინი სრულიად დემოტივირებულები არიან, რაც საშუალებას აძლევს უკრაინელებს, არა მხოლოდ მსოფლიოს დაანახონ, რომ მათი ბრძოლა სამართლიანია, არამედ ფრონტის ხაზზე შეცვალონ სიტუაცია და რუსები აიძულონ, უკან დაიხიონ. ეს არის უდიდესი მოვლენა, რუსეთს თუ კი რაიმე მოტივაცია შეიძლება ჰქონოდა, ეს არის ის, რომ მსოფლიოსთვის დაემტკიცებინა, რა მაგარი ჯარი ჰყავდა, მაგრამ ამ ყველაფერმა გაიარა სამ დღეში და მათი უძლეველობა პირველ რიგში, მათთვის აღმოჩნდა მითი. როდესაც შემტევ ოპერაციას ახორციელებ და ელოდები, რომ ზურგს გიმაგრებს მრავალათასიანი, კარგად აღჭურვილი არმია, რამდენიმე საათში უნდა აიღო ქალაქი (როგორც ეს ხარკოვში მოხდა) და ნაცვლად ამისა, მას საერთოდ ვერ იღებ და იქ გინადგურდება მთელი მძიმე აღჭურვილობა, ეს ფსიქოლოგიური მდგომარეობის სრულად დემორალიზებას იწვევს. აქედან გამომდინარე, უკრაინელებმა გათვალეს, რომ მათთვის აუცილებელი იყო დაეცვათ კონკრეტული ქალაქები და წერტილები და ამ შემთხვევაში შეძლებდნენ ომის მოგებას. ამასობაში უკრაინელებმა დაგვანახეს ტაქტიკა, რომ თუ კი რომელიმე ქალაქის დაცვა შეუძლებელი ხდება, ისინი ამ ქალაქისთვის თავს არ დებენ, უკან იხევენ იმიტომ, რომ მათ აქვთ სტრატეგიული სიღრმე“.
- რუსული არმიის შეცდომები
"ომის ასი დღის განმავლობაში გამოჩნდა, რომ რუსებმა უფრო მეტად გადაწყვიტეს ემოქმედათ ემოციურად, ვიდრე სამხედრო-სტრატეგიული თვალსაზრისით. ვგულისხმობ, მარიუპოლის ალყას, სადაც 6000 რუსი სამხედროს შეწირვა იყო რაღაცა ემოციური ფაქტი იმიტომ, რომ ალყაში მყოფი ჯარისკაცი და არმია ისეთივე არაფრის მაქნისია, როგორც არარსებული არმია. როდესაც რუსებმა მარიუპოლი პრაქტიკულად მოწყვიტეს დანარჩენ უკრაინას, შეეძლოთ იქ ქალაქის შტურმი კი არ დაეწყოთ, არამედ ეს ქალაქი დაეტოვებინათ ალყაში და სხვა მიმართულებით გადასულიყვნენ შეტევაზე. რუსები ასე კი არ მოიქცნენ, მათ საკუთარი ელიტური ნაწილები შეახოცეს და შეწირეს მარიუპოლს. მარიუპოლის დამცველების დანაკარგი ძალიან მცირე იყო (მშვიდობიან მოსახლეობას არ ვგულისხმობ). ამასთან, რუსებმა მიიღეს კიდევ ერთი უზარმაზარი საერთაშორისო მორალური დარტყმა, როდესაც მათ გენოციდი მოუწყეს მშვიდობიან მოსახლეობას, დანარჩენები შორეულ რუსეთში გადაასახლეს. ყველაფერი რომ შევაჯამოთ, დიახ, რიგ შემთხვევებში რუსებს ჰქონდათ წინსვლა, მაგრამ ფაქტია, რომ ხერსონის რაიონის დიდი ნაწილი მათ ჩაიგდეს ხელში, ამის მიღმა, რუსეთის არმიამ დაგვანახა, რომ მისი მომზადების ხარისხი, დონე, აღჭურვა, მოტივაცია და ა.შ. არის დაბალი“.
- ომს შეწირული ადამიანური რესურსი
"ასი დღის განმავლობაში ადამიანური რესურსის დანაკარგის ოფიციალური მონაცემები არ გვაქვს, მაგრამ საამისოდ კარგი შესადარებელია მარიუპოლი, რომელსაც დაახლოებით 3200 უკრაინელი სამხედრო იცავდა. რუსები ამბობენ, ჩაგვბარდა 2456 მცველიო, ეს ნიშნავს, რომ უკრაინელების დანაკარგი, ყველაზე უარეს შემთხვევაში (თუ კი ეს ციფრი სწორია), არ აღემატება 750-800 ადამიანს. 6000 შეწირული რუსი სამხედრო იმ ფაქტზე მიანიშნებს, რომ ყველაზე მძიმე სიტუაციაში მყოფ ქალაქში თუ უკრაინელებმა 800 მებრძოლი დაკარგეს, ეს ძალიან არასახარბიელოა რუსებთან მიმართებით. მეორე მნიშვნელოვან ქალაქ ხარკოვსა და ხარკოვის შემოგარენში ბრძოლა იმით იყო საინტერესო, რომ რუსეთის მედესანტეები, მე-200 პოლკი, ბატალიონები, რომლებიც იქ იყო მობილიზებული, პრაქტიკულად, აღარ არსებობს ისევე, როგორც 58-ე არმია, რომელსაც მთელი შეტევა დონბასში უნდა ეწარმოებინა. ამ ომის განმავლობაში ასეთი დანაკარგი - უკრაინული რომელიმე პოლკი, ბატალიონი აღარ არსებობდეს, არ მომხდარა. უკრაინელთა მთავარი მსხვერპლი არის მშვიდობიანი მოსახლეობა, დაახლოებით 40 000 მოსახლე, რაც კატასტროფული ციფრია. სამხედრო თვალსაზრისით, ვეჭვობ, რომ უკრაინული დანაკარგები ამ მოცემულ სიტუაციაში, 7000 სამხედროს აღემატებოდეს. ეს შეიძლება იყოს მაქსიმალური ციფრი. სამხედრო დანაკარგი რუსების მხრიდან, ვფიქრობ, 30 000 იქნება (რის შესახებაც უკრაინელები იუწყებიან), თუმცა შესაძლოა ციფრები აცდენილი იყოს 1000-2000 სამხედროში, ფიზიკურად მეტი ვერ იქნება“.
- ტერიტორიული დანაკარგები
"ყველაზე მძიმე მდგომარეობა პირველ დღეებში სადაც შეიქნა, ეს არის ხერსონი, რომლის 90% რუსებმა ჩაიგდეს ხელში, მაგრამ წინააღმდეგობა ქალაქ ხერსონის მიღმა მიკოლაივამდე არსად ასეთი მძლავრი არ ყოფილა. სადაც უკრაინელთა წინააღმდეგობა იყო და იქ ტერიტორია დაიკარგა, ესაა ლუგანსკის რაიონი. აუცილებლად იქნება კონტრშეტევა ხერსონში, უკრაინელები შეძლებენ მთელი თუ არა, ისეთი ტერიტორიების დაბრუნებას, რომლებიც მოგვიანებით ქალაქ ხერსონსაც დააბრუნებინებს. რაც შეეხება ლუგანსკის რაიონს, იქ საომრად ძალიან რთული პირობებია, რადგან, პრაქტიკულად, რუსები ყველა არსებულ დასახლებას, რასაც იღებენ, ბოლომდე ანადგურებენ, იმ ქალაქში დასაბრუნებელიც არაფერი ხდება. მოგვიანებით, ასეთ ქალაქებში ურბანული ბრძოლები გაჭირდება. მნიშვნელოვანი ფაქტია ის, რომ უკრაინელებს უკან დახევის შემთხვევაში, ხანგრძლივი დროის განმავლობაში მოუწევთ რუსული პოზიციების საარტილერიო დამუშავება, რათა მოგვიანებით, ლუგანსკის რაიონის დაბრუნება შეძლონ.
ეს რთული იქნება იმიტომ, რომ რუსები როდესაც ასეთ ურბანულ ქალაქებს იღებენ, ერთის მხრივ, მას მიწასთან ასწორებენ, მაგრამ მეორეს მხრივ, ქმნიან მნიშვნელოვან თავდაცვით ზღუდეებს. მაგალითად, ქალაქი პოპასნა იყო ის ქალაქი, რომელიც 2014 წლიდან უწევდა წინააღმდეგობას რუსების შეტევას. პრაქტიკულად, 7 მაისამდე, ანუ 2 თვეზე მეტი ხნის განმავლობაში პოპასნა იდგა და წინააღმდეგობას უწევდა რუსებს. როდესაც რუსებმა ეს ქალაქი აიღეს, ამ ქალაქის მიღმა უკრაინელებს თავდაცვის ზღუდე აღარ ჰქონდათ, ამიტომაა, რომ ლუგანსკის რაიონში პოპასნას მიღმა ჭიანჭველებივით შეესივნენ. ახლა ის რუსების ხელშია და ისინი დიდი ხნის განმავლობაში შეეცდებიან მის დაცვას. დაკარგულის დაბრუნების შანსი ყველა ვარიანტში არსებობს, უბრალოდ, უკრაინას უფრო მეტი რესურსის დახარჯვა მოუწევს, ვიდრე ხერსონზე, იმიტომ, რომ ხერსონზე გაშლილი მდელოებია, მდინარე დნეპრის დასავლეთ სანაპიროა, რაც რუსებს ბევრად მეტ საფრთხეს უქმნის.
- რუსების ყველაზე დიდი მარცხი და მიღწევა
"ამ ასი დღის განმავლობაში რუსების ყველაზე დიდი მარცხია ხარკოვი, სადაც მათ საკუთარი ელიტური ნაწილები გაანადგურეს - ხარკოვი მათთვის იყო შოკი იმიტომ, რომ ეგონათ, მას მალევე აიღებდნენ. ყველაზე დიდი წარმატება უკრაინისთვის მაინც კიევის დაცვაა. მისი დაცვა რუსებისთვის იყო გამანადგურებელი არა მარტო სამხედრო თვალსაზრისით, არამედ, ეს იყო დიდი ბრძოლის შედეგად მიღებული ზარალი - 5-6 კვირა უტევდნენ კიევს, მაგრამ ვერ აიღეს. ომის პირველივე დღეს, როდესაც რუსებმა ხარკოვის შესასვლელი დაიკავეს და თქვეს, რომ ხარკოვი იქნება ჩვენი, მათი მოლოდინი, რომ მოსახლეობა მშვიდობიანად და ტაშით დახვდებოდა, არ გამართლდა. ამის ნაცვლად, როცა მათ პირველი ჯაველინი მოხვდათ, აი, იქ მოხდა შოკი და გაურკვევლობა რუსებისთვის ქალაქში, რომლის მოსახლეობის დიდი ნაწილი რუსულად ლაპარაკობს. უკრაინისთვის მარცხი ამჟამად არის ლუგანსკის რაიონი, რომლის დაახლოებით 90% არის რუსების ხელში.
არ ვფიქრობ, რომ პუტინის მიზანი - დონბასის საბოლოოდ ხელში ჩაგდება, მიღწევადია. ლისიჩანსკის აღება რუსებისთვის, თეორიულად მიღწევადია, მაგრამ ვფიქრობ, რომ სლავიანსკის და კრამატორსკის, ამ დიდი ქალაქების აღება მოახერხონ, ლუგანსკის საზღვარს რუსები რთულად თუ გასცდებიან. ზღაპრებშიც არ დავუშვებდი ოდესამდე გასვლას და მის აღებას იმიტომ, რომ მანამდეა ქალაქი მიკოლაევი, რომელიც ყველაზე გამაგრებულია ოდესასთან და დნიპროსთან ერთად სამხრეთის მიმართულებით. შესაბამისად, რუსეთის არმია ოდესამდე რომ ჩავიდეს, იმაზე ბევრად მეტი ზარალი უნდა მიიღოს, ვიდრე მარიუპოლში ნახა. რუსეთმა მარტო ნიკოლაევი რომ აიღოს, მან დაახლოებით 10 000 კაცი ისე უნდა შესწიროს, როგორც არაფერი. ამ ეტაპზე დინამიკა გვიჩვენებს, რომ ოდესისთვის ბრძოლაც კი წარმოუდგენელია, არამც თუ მისი აღება.
- რომ არა "აზოველები“...
"აზოველების" დიდი ნაწილი 2014 წელს ოკუპირებულ ქალაქ ნოვოაზოვსკში გადაიყვანეს, მათი დიდი რაოდენობა ციხეშია, ზოგიც - ციხის საავადმყოფოში, თუმცა არის ვერსიები, რომ რამდენიმე მათგანი, შესაძლოა, ჩრდილო კავკასიელების, ან რუსების მხრიდან შურისძიების ობიექტი გახდა, თუმცა არ არის საუბარი, ვინ და რა ფორმებით. რომ არა მათი მხრიდან მარიუპოლის გმირული დაცვა და რუსული არმიის შეკავება, დღეს, სავარაუდოდ, დონეცკის და ლუგანსკის რაიონები რუსების მიერ ოკუპირებული იქნებოდა.
- რა საშუალებებს ფლობს უკრაინა და რა შეცვლის ომის სურათს
"თვითმავალი არტილერია არის ის, რასაც შეუძლია ომის სურათი შეცვალოს. მისი დიდი ნაწილი უკვე დაძრულია უკრაინისკენ. რა თქმა უნდა, ის ერთ ღამეში ვერ ჩავა, ამასთანავე, მის ათვისებას სჭირდება სწავლება, დიდი დრო და რაც მთავარია, ფრონტამდე ჩასვლა. ერთია იარაღის ჩასვლა უკრაინამდე და მეორეა - ფრონტის ხაზამდე ჩასვლა. ვნახეთ, რომ დაახლოებით 3 კვირა დასჭირდა M-777 ტიპის საარტილერიო დანადგარების უკრაინიდან ფრონტის ხაზზე აქტიურად გამოჩენას. ეს ნიშნავს იმას, რომ დაახლოებით 5 კვირა დასჭირდა წამოსვლიდან ფრონტის ხაზამდე მისვლას. ამიტომ დიდი დრო სჭირდება ამ ყველაფერს, თუმცაღა, თვითმავალ არტილერიას შეუძლია შეცვალოს ყველაფერი ფრონტის ხაზზე. ამ არტილერიას აშშ და დიდი ბრიტანეთი აგზავნის. ახლა M270 ზალპური ცეცხლის საარტილერიო დანადგარს შეუძლია ომში მოახდინოს გარდატეხა, ამას უკრაინას ბრიტანელები აწვდიან და ეს ისეთი ზალპური ცეცხლის რეაქტიული სისტემაა, რომელსაც შეუძლია გაანადგუროს მოწინააღმდეგე 300 კმ-შიც კი. ეს კი იმას ნიშნავს, რომ როგორც კი ამ ტიპის დანადგარი გამოჩნდება, ომი დამთავრდება. ერთია, როცა ქვეყნები ამბობენ, გადავწყვიტეთ იარაღი მივაწოდოთო, მეორეა, შესაძლოა, ამ დროს იარაღი უკვე ადგილზე იყოს.
ამ 100 დღის განმავლობაში უკრაინას მიწოდებული აქვს ბევრი ტანკი - გადაცემულ იქნა T72, M777 საარტილერიო დანადგარები, ჩეხური დანები (ესეც საარტილერიო დანადგარია). ამასთანავე, მათ ხელში აღმოჩნდა უამრავი სტინგერი - ანტისაჰაერო სისტემა, ჯაველინი, ენლოუ - ანტისატანკო სისტემა, ბრიტანული იარაღი, რომელმაც შეგვიძლია ვთქვათ, გადაარჩინა უკრაინა. როგორც ამბობენ, მათ ხელში აღმოჩნდება ანტისაზღვაო სისტემები, თუმცა უკრაინას უკვე ჰქონდა ხომალდსაწინააღმდეგო ნეპტუნები. პრაქტიკულად, უკრაინის არსენალი გაიზარდა როგორც ხმელეთზე, ისე ჰაერში და ზღვაში და ყველაზე მთავარი - გადაეცა თვითმფრინავების ის სათადარიგო ნაწილები, რომელთაც შეუძლიათ ფრენა აწარმოებინოს უკრაინულ ავიაციას. ავიაცია დაზიანების შემდეგ აღდგენას არ ექვემდებარებოდა, თუკი მათ სათანადო ნაწილებს არ მისცემდნენ.
ვფიქრობ, ომის მესამე ფაზა უკვე აღარ იქნება, რუსებს ამის თავი უბრალოდ, არ აქვთ. მესამე ფაზა იქნება უკრაინელების კონტრშეტევა. ასეთი მასშტაბური კონტრშეტევა არ ყოფილა, გარდა ხარკოვის რაიონისა. მეორე 100 დღე იქნება თუ არა, ესეც რთული სათქმელია. სანამ უკრაინელები ომს არ მოიგებენ, ძალიან საეჭვოა, ისინი ოკუპანტებს დანებდნენ".
იხილეთ ასევე: