"ეს ეხმარება იაპონიას, გაუმკლავდეს არაერთ ძლიერ მიწისძვრას, რომელიც გამანადგურებელი იქნებოდა ნაკლებად მომზადებული ქვეყნებისთვის" - როგორ აგებენ იაპონიაში მიწისძვრისადმი გამძლე შენობებს
თურქეთსა და სირიაში მომხდარმა დამანგრეველმა მიწისძვრამ მთელ მსოფლიოს კიდევ ერთხელ აჩვენა, როგორი დაუცველია ადამიანი ამგვარი კატასტროფების დროს და დააფიქრა, თუ რა შეიძლება გაკეთდეს იმისთვის, რომ მსგავსი სიმძლავრის მიწისძვრის დროს მსხვერპლის რაოდენობა მინიმუმადე იქნას დაყვანილი.
სტიქიური უბედურებების მიმართ გამძლე ნაგებობების აშენება მსოფლიოს ერთ-ერთი მთავარი და რთული გამოწვევაა.
როცა ვსაუბრობთ შენობების გამძლეობაზე მიწისძვრის მიმართ, არის ქვეყანა, რომელიც ათწლეულებით უსწრებს დანარჩენ მსოფლიოს და ეს ქვეყანა იაპონიაა.
"მშენებლობის დროს იყენებენ თანამედროვე ინჟინერიის მიდგომებს. სწორედ ეს ეხმარება იაპონიას, რომ გაუმკლავდეს არაერთ ძლიერ მიწისძვრას, რომელიც გამანადგურებელი იქნებოდა ნაკლებად მომზადებული ქვეყნებისთვის", - ამბობენ სამშენებლო ინჟინერიის იაპონელი ექსპერტები.
- "იაპონია არის მსოფლიოში ყველაზე გამძლე შენობების სახლი - საიდუმლო კი ისაა, რომ ისინი აგებენ შენობებს, რომლებსაც შეუძლიათ "იცეკვონ, როდესაც მათ ქვეშ მიწა მოძრაობს", - წერს BBC.
ტოკიოში, ოსაკასა და იოკოჰამაში აგებული ცათამბჯენები ტოვებენ შთაბეჭდილებას, რომ ისეთივე ნაგებობებია, როგორც სტანდარტული, ჩვეულებრივი შენობები, თუმცა ასე არ არის.
- რატომ არის იაპონია მიწისძვრის მიმართ გამძლე შენობების აშენების თვალსაზრისით ლიდერი?
იდეა, რომ შეექმნათ მიწისძვრის მიმართ უფრო გამძლე კონსტრუქციები, ცხადია, აუცილებლობით გაჩნდა. იაპონიის არქიპელაგი წყნარი ოკეანის "ცეცხლოვან რგოლზე“ მდებარეობს, სადაც ევრაზიის, წყნარი ოკეანისა და ფილიპინების ტექტონიკური ფილები ერთმანეთის ქვეშაა და მათი მოძრაობა არქიპელაგზე არცთუ იშვიათად, მიწისძვრებს განაპირობებს.
იაპონიაში, წლების განმავლობაში, არაერთი დამანგრეველი მიწისძვრა ყოფილა. ერთ-ერთი ყველაზე უარესი 1923 წელს იყო, რიხტერის შკალის მიხედვით, მისმა სიმძლავრემ 7.9 მაგნიტუდა შეადგინა. მიწისძვრის შედეგად განადგურდა ტოკიო და იოკოჰამა. დაიღუპა 140 000-ზე მეტი ადამიანი. 2011 წლის ტოკოჰუს მიწისძვრა ცნობილია, როგორც ბოლო დროის ერთ-ერთი ყველაზე დამანგრეველი 9.0 მაგნიტუდის სიმძლავრის. მიწისძვრას მოჰყვა ცუნამი და საბოლოო ჯამში, მსხვერპლის რაოდენობამ 18 ათასს გადააჭარბა.
ეს იყო ერთი მრავალი სეისმური მოვლენიდან, რომელიც იაპონიას თავს ყოველწლიურად ატყდება. ისინი მანამდეც განსაკუთრებული წესების დაცვით აშენებდნენ შენობებს, თუმცა 2011 წლის მიწისძვრის შემდეგ, მშენებლობასთან დაკავშირებული მიდგომები კიდევ უფრო გამკაცრდა.
- როგორია იაპონური გამოცდილება?
იაპონიაში მიწისძვრის მიმართ მდგრადი შენობის აგების სტანდარტები შემდეგია:
პირველი დონე - ეს არის მინიმალური მოთხოვნა იაპონიაში მიწისძვრისადმი რეზისტენსული შენობის ასაგებად და ავალდებულებს მშენებელს, რომ კარკასი, კოჭები, სვეტები და კედლები იყოს მინიმალური სისქის, შენობა იყოს მსუბუქი, რათა გაუმკლავდეს რხევას.
მეორე დონე - ეს არის სტანდარტი, რომელსაც მაღალსართულიანი შენობების ასაგებად იყენებენ. ასეთ დროს იყენებენ ე.წ. დემპერებს, რომლებიც წარმოადგენს საძირკვლამდე და სართულებს შორის განლაგებულ ერთგვარ ამორტიზატორებს, რაც შთანთქავს მიწისძვრის ენერგიას. უფრო მარტივად თუ ვიტყვით, მათზე გადადის მიწისძვრის ძალა, ხოლო შენობა ხდება უფრო მეტად დაცული.
მესამე დონე - ეს არის მიწისძვრის მიმართ მდგრადი შენობის ასაგებად ყველაზე ძვირადღირებული სტანდარტი. ამ შემთხვევაში შენობის სტრუქტურა იზოლირებულია მიწისგან ტყვიის, ფოლადის, ან რეზინის ფენებით. ეს ფენა შენობისგან დამოუკიდებლად, მიწასთან ერთად მოძრაობს მიწისძვრის დროს, სიმძლავრე მასზე გადადის, ხოლო შენობა დაცულია.
მიწისძვრისადმი მდგრადი შენობების ძირითადი მახასიათებლები:
შენობის ადგილმდებარეობისა და დანიშნულებიდან გამომდინარე, იაპონელ არქიტექტორებს შეუძლიათ აირჩიონ თუ როგორი მეთოდით ააგებენ. ძირითადი მახასიათებლები კი ასეთია:
- შენობის ბირთვში ფოლადის გამოყენება - დასავლურ ქვეყნებში შენობების ბირთვი რკინაბეტონისაა
- იყენებენ "დემპერებს", ფოლადის კოჭებსა და სვეტებს - ბეტონის სვეტებისგან განსხვავებით.
- შენობის დონეებს შორის დამონტაჟებულია "დემპერები"
- აგებენ ბადისებრი კონსტრუქციით, რომლებიც ხელს უწყობს შენობის სიმყარეს.
იმისათვის, რომ გაუძლოს მიწისძვრის წარმოუდგენელ ძალებს, შენობებმა უნდა აითვისონ რაც შეიძლება მეტი სეისმური ენერგია.
"როდესაც სტრუქტურას შეუძლია აღიქვას მიწისძვრის მთელი ძალა, ის არ დაინგრევა“, ამბობს ტოკიოს უნივერსიტეტის ასოცირებული პროფესორი, ინჟინერი, ჯუნ სატო. მისივე განმარტებით ეს ყველაზე კარგად მიიღწევა შენობების სეისმური იზოლაციის შედეგად.
იხილეთ ასევე: