რა არის დისლექსია და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება - "ძირითადად მე-4, მე-5 კლასში მოგვმართავენ: თავის შერცხვენას, ურჩევნიათ უზრდელად ჩათვალონ"
რა არის დისლექსია და რას უნდა მივაქციოთ ყურადღება ამ დროს? - ამის შესახებ ფსიქოლოგმა, თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის პროფესორმა, თამარ გაგოშიძემ “რუსთავი 2“-ის ეთერში ისაუბრა და ყველა იმ მნიშვნელოვან დეტალს გაუსვა ხაზი, რომელსაც მშობელმა, ან პედაგოგმა უნდა მიაქციოს.
“დისლექსია ეს არ არის დაავადება, ეს არის ნეიროგანვითარებითი მდგომარეობა. ტვინის მდგომარეობაა, ანუ ამ ადამიანების ტვინი მუშაობს სხვანაირად. ჩვენ გვაქვს ორი ნახევარსფერო: მარჯვენა და მარცხენა, ისინი ყველაფერს ინაწილებენ, ისევე როგორც კითხვის დროს. თუმცა დისლექსიის მქონე ადამიანებს ეს აქვთ სხვანაირად და შედეგი არის ის, რომ ბავშვი პირველივე კლასიდან ეჭიდავება ასოებს“ - აცხადებს ნეიროფსიქოლოგი.
- რა არის დისლექსია?
- დისლექსია ვიწრო მნიშვნელობით არის კითხვის უნარის დარღვევა. ზოგადად, ფართო მნიშვნელობით, არის სიტყვით გაშუალებული ინფორმაციის დახსომების, წაკითხვის, შენახვის პრობლემა. მაგრამ, კონკრეტულად ტერმინი დისლექსია გულისხმობს კითხვის უნარის დარღვევას, რომელიც შედის დასწავლის უნარის დარღვევებში.
აკადემიური უნარები: როგორიც არის წერა, არითმეტიკული უნარები, ესენიც შეიძლება იყოს პრობლემა და მათ სხვა სახელები ჰქვია.
- რატომ უჭირთ მშობლებსაც და მასწავლებლებსაც დისლექსიის დროულად აღმოჩენა?
- იმიტომ რომ ბავშვი არ განსხვავდება თავისი თანატოლებისგან. მას არავითარი პრობლემა არ აქვს. ტიპური განვითარების ბავშვია, თუმცა რეტროსპექტურად რომ შეხედავ, მშობელი გეუბნება, რომ მის შვილს ლექსების სწავლა არ უყვარდა, ბგერებს სმენით ვერ არჩევდა და ა.შ. როგორც წესი, ამ ტიპის ადამიანებს საშუალო და მაღალი ინტელექტი აქვთ. ამიტომ გარშემომყოფებისთვის გაუგებარია, რატომ ვერ კითხულობს. ეს მიეწერება ხოლმე სიზარმაცეს.
მეორე, ძალიან მნიშვნელოვანი მიზეზია, რომ ამ ყველაფერს კარგად ნიღბავენ ბავშვები. მათ ძალიან კარგი მეხსიერება აქვთ. ხშირად გვაქვს შემთხვევები, რომ მე-4, მე-5 კლასში კითხვის პრობლემის გამო კი არა, ქცევის გამო მოგვმართავენ. მაგალითად, ვერ ახერხებს მასწავლებელი კლასში ბავშვის მართვას, ამიტომ კლასიდან აგდებენ და ა.შ. ძირითადად ბიჭებში უფრო გვხვდება“, - თამარ გაგოშიძემ იმ პრობლემებზეც ისაუბრა, რომელიც შესაძლოა, მოზარდს სკოლაში აწუხებდეს.
მისი თქმით, მნიშვნელოვანია ბავშვის, როგორც პიროვნების განვითარება. თუმცა, დიაგნოზის არცოდნის გამო, მათ არასრულფასოვნების პრობლემები აწუხებთ, ფიქრობენ, რომ წარუმატებლები არიან და ეს უფრო საზიანოა.
“როდესაც ეკითხები ასეთ ბავშვს, თუ რა ხდება კლასში და სთხოვ, რომ ტექსტი წაგიკითხოს. აპროტესტებს, გეუბნება, რომ არ წაიკითხავს და უკვე ხვდები, რომ რაღაცა პრობლემაა.
მეორე: როდესაც ეკითხები, თუ ხდება კლასში ასე. ის ხომ ფაქტიურად ერთი სკოლიდან გამოაგდეს, მერე მეორე სკოლიდან, გეუბნება, რომ მირჩევნია ვიყო უზრდელი, ვიდრე სულელი. როგორც კი მისი ჯერი დგება კითხვის, იწყებს მასწავლებლის ქცევით გამოწვევას, რადგან თავის შერცხვენას, ურჩევნია უზრდელად ჩათვალონ. როგორც წესი, ასეთ ბავშვებს ეხერხებათ ხატვა, მათემატიკა და სხვა.
- ნეიროფსიქოლოგებს ის კი არ გვადარდებს, რომ ბავშვი ვერ კითხულობს. ძალიან სერიოზული პრობლემები იქმნება პიროვნების ჩამოყალიბებაში. ის გაუფასურებულია, თვითშეფასება ნული აქვს: ბავშვი თვლის, რომ ასეთი მარტივი რამ (კითხვა) თუ არ გამოსდის, იმასაც ვერ გააკეთებს, რაც კარგად გამოსდის.
- რა სახის გართულებები შეიძლება გამოიწვიოს ზრდასრულობის ასაკში დისლექსიამ?
- დისლექსიის მქონე ადამიანისთვის ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ მოსმენით მიიღოს ინფორმაცია. მოზრდილობის ასაკში შეიძლება იყოს კითხვასთან დაკავშირებული შფოთვა. ეს არის გენეტიკური. გადადის მამაკაცის ხაზით.
ასევე იხილეთ: