როდის დათბება საქართველოში?!

ევროპაში ძლიერმა ყინვებმა ასობით ადამიანის სიცოცხლე შეიწირა. სინოპტიკოსები აღმოსავლეთ ევროპას სუსხიან ამინდებს კიდევ კარგა ხანს უწინასწარმეტყველებენ. შესაძლოა, ტემპერატურა ზოგან  - 35 გრადუსამდეც დაეცეს.

ხალხი შეაშფოთა მტკვრისა და თბილისის ზღვის გაყინვამ, თუმცა მეცნიერები მიიჩნევენ, რომ განსაკუთრებული არაფერი ხდება. ბოლო ოთხი ათასწლეულის განმავლობაში დედამიწამ გამყინვარების, სულ მცირე, 6 ათეული სტადია გაიარა, რასაც არც კაცობრიობის გაწყვეტა მოჰყოლია და არც სამყარო დაქცეულა. ბუნებრივი კატაკლიზმები კანონზომიერი მოვლენაა და სამყაროს დაქცევის საფრთხე არ ემუქრება, თუმცა, მეცნიერები იმასაც აღნიშნავენ, რომ თანამედროვე ადამიანმა დიდი როლი ითამაშა ამ კატაკლიზმების დაჩქარებაში.

თამაზ ჭელიძე, გეოფიზიკის ინსტიტუტის სამეცნიერო საბჭოს თავმჯდომარე : - მსოფლიოში მიმდინარე სტიქიური მოვლენების გამომწვევ მიზეზებზე სხვადასხვა მოსაზრება არსებობს. მეცნიერთა ერთი ჯგუფი მიიჩნევს, რომ გამყინვარებას ხელს უწყობს გლობალური დათბობა, რომლის გამოც კლიმატი ცვალებადი და ნაკლებად პროგნოზირებადი ხდება; იმატებს ნალექების რაოდენობა, ხშირია ძლიერი წვიმები, შტორმები და ა.შ. ათობით ათასი წლის წინ, ე.წ. გამყინვარების პერიოდში, ევროპა მყინვარებით დაიფარა. ბოლო 4500 წლის განმავლობაში დედამიწაზე ასეთი გამყინვარება 65-ჯერ მოხდა. საქართველოს ეს პროცესი 1000 წლის წინაც შეეხო, როცა მყინვარწვერი ჯერ კიდევ არ იყო დაფარული თოვლით და ყინულით, მის კალთებზე კი ადამიანები ცხოვრობდნენ. ამას მოწმობს 4100 მეტრის სიმაღლეზე, მყინვარწვერის კალთებზე ახლახან აღმოჩენილი უძველესი მონასტერი, სადაც ფუტკარი ჰყავდათ და მიწას ამუშავებდნენ. მყინვარწვერი ჩამქრალი ვულკანია. იგი დაახლოებით 10000 წლისაა. მოკლედ, ძველი მყინვარების დნობა და ახლების წარმოქმნა ჩვეულებრივი, ბუნებრივი პროცესია და არა - კატასტროფა.

- კლიმატის ცვლილებას რა იწვევს?

- მიზეზი უამრავია, მათ შორის კოსმოსური, ე.წ. მელანოკოვიჩის ციკლი, დედამიწის ორბიტის თავისებურებები, რომელთა დროსაც მზის ენერგია ხან ნაკლებად მოდის, ხან - მეტად. თანაც ეს ხანგრძლივი პერიოდებია.

- შეიძლებოდა თუ არა კლიმატის ცვლილება გამოეწვია ბოლო დროს მომხდარი ძლიერი მიწისძვრებისა და ცუნამის შედეგად დედამიწის ღერძიდან გადახრას?

- არც ღერძის გადახრის ან მისი ბრუნვის აჩქარების გამო გვმართებს აღელვება, რადგან დედამიწა ისედაც გადახრილია 23 გრადუსით. ასე რომ არ იყოს, სეზონური ცვლილებები არ იქნებოდა. ჩილეში მომხდარი მიწისძვრის შემდეგ დედამიწა ღერძიდან 8 სანტიმეტრით გადაიხარა და 1,26 მიკროწამით აჩქარდა. გადახრის მასშტაბიც და აჩქარების სიდიდეც ძალიან მცირე მაჩვენებელია იმისათვის, რომ ბუნებაში არსებითი ცვლილებები გამოიწვიოს. დახრა, ძირითადად, სეზონურობის ცვლილებას განაპირობებს და გავლენას ახდენს კლიმატზე. მეცნიერები ბოლო წლებში მომხდარი  გლობალური ცვლილებების უმთავრეს მიზეზად სითბური გაზების მომატებას მიიჩნევენ. ძალიან დიდი გამონაბოლქვის, ე.წ. C2-ის სითბური გაზის გამოყოფის გამო კლიმატი სწრაფად იცვლება, რასაც თან სდევს ტემპერატურის უფრო სწრაფი ცვლილება, ვიდრე ეს იყო ასეული წლების განმავლობაში.

ახლა მთავარია, დადგინდეს, კლიმატის ცვლილების მიზეზი მართლაც C2-ის გამოყოფაა, თუ გლობალური დათბობა, რაც ყოველთვის წინ უსწრებდა გამყინვარებას.

- ახლა დათბობა ყველაზე მეტად სად შეიმჩნევა?

- პოლუსებზე, არქტიკასა და ანტარქტიდაში ყინულის საფარი მცირდება. ყინულის მთები დნება. მეცნიერებას შეუძლია მათემატიკური გამოთვლების შედეგად მიიღოს მოდელი, როდის რა ტემპერატურა იყო დედამიწაზე. ამ მოდელების მიხედვით, საქართველოში 1000 წლის წინ, სანამ მყინვარწვერი მყინვარი გახდებოდა, იმაზე უფრო თბილი ტემპერატურა ყოფილა, ვიდრე დღეს არის.

- ევროპაზე რას გვეტყვით?

იხილეთ ვრცლად