ქვეყანაში ხელისუფლების შეცვლის შემდეგ არაერთ ყოფილ მაღალჩინოსანს მიეცა სამშობლოში დაბრუნების საშუალება, მათ შორის არის საზღვრის დაცვის დეპარტამენტის ყოფილი უფროსი, გენერალ-ლეიტენანტი ვალერი ჩხეიძე, რომელიც სამშობლოსთან 8-წლიანი განშორების მიზეზებზე გვესაუბრება.
- ბატონო ვალერი, რის შემდეგ დაიძაბა ურთიერთობა თქვენსა და "ვარდების ხელისუფლებას" შორის?
- ვანო მერაბიშვილმა, უშიშროების საბჭოს იმჟამინდელმა მდივანმა, დამიბარა და სიტყვასიტყვით ასე განმიცხადა: ჩვენ გადავწყვიტეთ, გადაგიყვანოთ დაზვერვის დეპარტამენტის ხელმძღვანელად, თუმცა, არ დავმალავ და გეტყვით, რომ მეც და პრეზიდენტი სააკაშვილიც ამის წინააღმდეგი ვართ, სასაზღვრო უწყებაში ბევრი რამ გააკეთეთ, ბევრიც გასაკეთებელია, მაგრამ "გვაწვებიან", ეს ადგილი ერთ-ერთი პიროვნებისთვის უნდა გათავისუფლდესო. ვუპასუხე: თუ ვინმეს ჩემი ადგილი უნდა, შემიძლია პატაკი დავწერო და საერთოდ წავიდე-მეთქი... არა, არავითარ შემთხვევაშიო, - მითხრა მერაბიშვილმა.
- ანუ, ლაპარაკი იყო ბადრი ბიწაძეზე, რომელიც თქვენს შემდეგ დაინიშნა საზღვრის დაცვის დეპარტამენტის თავმჯდომარედ?
- მე ბიწაძემ შემცვალა.
- ყველას ახსოვს ცნობილი კადრები, როცა ერთ-ერთ შეხვედრაზე პრეზიდენტ სააკაშვილს ალბომი გადაეცით, რომელშიც ერთ-ერთ ფოტოზე აღბეჭდილი იყო მიხეილ სააკაშვილი საბჭოთა ჯარში სამხედრო სავალდებულო სამსახურის დროს, როგორ აღმოჩნდა ეს ფოტოები თქვენთან?
- სწორედ იმ დღეს გადაწყდა ჩემი გადაყვანა დაზვერვის დეპარტამენტში. 2004 წლის თებერვალი იყო. იმხანად ჩვენმა მესაზღვრეებმა ხანგრძლივი დევნის ოპერაციის შემდეგ 2 თურქული გემი დააკავეს, სააკაშვილმა გამოთქვა სურვილი, დაეჯილდოებინა ეს ადამიანები. ცერემონიაზე მან გამოაცხადა, - ბატონი ჩხეიძე დაზვერვის დეპარტამენტში გადაგვყავსო, სხვათა შორის, იქვე დასძინა, თუმცა მე ამის წინააღმდეგი ვარ, მაგრამ ეს კაცი იქაც მჭირდება და შუაზე ხომ არ გავჭრიო?! ამის შემდეგ სააკაშვილს ეს ალბომი გადავეცი, რამაც ამხელა აჟიოტაჟი გამოიწვია. საქმე ის არის, რომ უკრაინაში მივლინებით ყოფნისას ჩემმა უკრაინელმა კოლეგებმა მითხრეს, სააკაშვილი ჩვენთან მსახურობდა სასაზღვრო ჯარში და სამახსოვრო ალბომი გავუკეთეთო. ამ ალბომში იყო უკრაინის იმჟამინდელი პრეზიდენტის, კუჩმას სურათიც, რომელიც ასევე სასაზღვრო ჯარში მსახურობდა; ამონაწერი ეფრეიტორ სააკაშვილის დახასიათებიდან, მისალმება მისდამი, იქვე იყო ფოტო, რომელიც სასაზღვრო ჯარების გაზეთში გამოქვეყნდა, სადაც ეფრეიტორი სააკაშვილი თავის კოლეგებთან ერთად დგას ბორისპოლის (კიევი) საერთაშორისო აეროპორტში, ასევე იყო იმ სასაზღვრო გამშვები პუნქტის შენობა, როგორც ადრინდელის, ისე იმჟამინდელის. სხვათა შორის, უკრაინის მეორე ყოფილი პრეზიდენტი, იუშჩენკოც სასაზღვრო ჯარში მსახურობდა.
- ალბომის გადაცემის შემდეგ მიხეილ სააკაშვილს ძალზე მწვავე რეაქცია ჰქონდა - საკმაოდ უხეშად გითხრათ, ასეთი რამ მეტჯერ აღარ გააკეთოთო.
- არ ვიცი, რა იყო ამის მიზეზი. თუ სააკაშვილს რაღაც აწუხებს, ამ ფოტომ რამე გაახსენა, ეს უკვე მისი პრობლემაა! სხვათა შორის, მას იქვე, "რუსთავი 2"-ის ჟურნალისტმა ცოტა პროვოკაციული შეკითხვა დაუსვა: ბატონო პრეზიდენტო, ჩხეიძე ჯერ დანიშნული არ გყავთ და უკვე დოსიეს აგროვებს თქვენზეო. ყველამ იცის, რომ საბჭოთა კავშირის დროს სასაზღვრო ჯარი კა-გე-ბეს ექვემდებარებოდა.
- რამ გაიძულათ ქვეყნის დატოვება, რატომ გადადგით ეს ნაბიჯი?
- დაზვერვის დეპარტამენტში, უშიშროების მინისტრის მოადგილედ სამ თვეს ვიმუშავე. პირველი სიგნალი, რომელმაც მიმახვედრა, რომ ნაციონალების პოლიტიკურ გუნდთან ერთად ვერ ვიმუშავებდი, იყო ის, რომ უშიშროების მინისტრის, ადეიშვილის ერთ-ერთი მოადგილე, იმხანად ბიჭუნა გიგი უგულავა "შემოახტა" ჩამორთმეულ ავტომანქანას, რომელიც ცნობილ ქართველ ფეხბურთელს, რატი ალექსიძეს ეკუთვნოდა, გაისეირნა და დაამტვრია. აღმაშფოთებელი ის იყო, რომ მომხდარს ხელისუფლების მხრიდან რეაგირება არ მოჰყოლია, უფრო ადრე, სასაზღვრო უწყებაში მუშაობისას, ჩემი გულისწყრომა ასეთმა ფაქტმა გამოიწვია: რამდენიმე თანამშრომელმა შემატყობინა, რომ მათ საგანგებოდ ამზადებდნენ, ბრძანების მიღებისთანავე, სასაზღვრო ვერტმფრენებიდან დაებომბათ ასლან აბაშიძის რეზიდენცია ქალაქ ბათუმში (?!) წარმოგიდგენიათ, რაზე მიდიოდნენ?! ამ ინფორმაციის მიღებისთანავე პრემიერ ზურაბ ჟვანიასთან მივედი, გაირკვა, რომ მან არაფერი იცოდა. გარდა ამისა, მოვიპოვე ინფორმაცია, რომ ესენი პრემიერ-მინისტრს უსმენდნენ, ამის შესახებაც გავაფრთხილე ზურაბ ჟვანია, ერთ-ერთი შეხვედრისას ფურცელზე დავუწერე: "გისმენენ", რაზეც პასუხად, კითხვის ნიშანი დამიწერა, ანუ მკითხა, ვინო? რომ მივანიშნე, მიხვდა. შემდეგ შეხვედრაზეც შევთანხმდით, მაგრამ მალე მომიხდა ქვეყნის დატოვება. სამწუხაროდ, იმხანად ქართველი საზოგადოება ზომბირებულ-ეიფორიულ მდგომარეობაში იყო და საწინააღმდეგო აზრის მოსმენის უნარი არ ჰქონდა. მოგვიანებით შემომითვალეს, პატაკი დაწეროს და წავიდესო. პარალელურად, მასობრივი ინფორმაციის საშუალებებით ჩემს წინააღმდეგ ცილისმწამებლური კამპანია გაჩაღდა, გარდა ამისა, მომივიდა ინფორმაცია, რომ ჩემს დაპატიმრებას აპირებდნენ... 2005 წელს, როცა დედა გარდამეცვალა, სამშობლოში ჩამოსვლა გადავწყვიტე, მაგრამ აქედან მეგობრებმა შემომითვალეს, - არ წამოხვიდე, შენი გვარი ძებნილთა სიაშია და საზღვარზე დაგაკავებენო. ასე დავრჩი უკრაინაში, იქიდან კი მოგვიანებით რუსეთში, ქალაქ სტავროპოლში გადავედი, სადაც დღემდე ვცხოვრობ.
- საქართველოს საზღვრების დელიმიტაცია-დემარკაცია, განსაკუთრებით სომხეთთან და აზერბაიჯანთან, დიდი პრობლემაა, რასაც ბოლო ხანს არაერთი სკანდალი მოჰყვა. რატომ ვერ გადაიჭრა ეს პრობლემა ამდენი წლის განმავლობაში?
- ეს ძალზე რთული და ხანგრძლივი პროცესია, მისი წარმატება-წარუმატებლობა დიდწილად ქვეყნის პირველ პირებზეა დამოკიდებული, ვფიქრობ, შევარდნაძე-ალიევის ურთიერთობა სრულად ვერ გამოვიყენეთ. ექსპერტთა ჯგუფები წელიწადში რამდენჯერმე იკრიბებოდნენ, ოქმებში აღინუსხებოდა საზღვრის ამა თუ იმ მონაკვეთის რეალური მდგომარეობა და თუ ექსპერტები შეთანხმებას ვერ აღწევდნენ, საკითხი უფრო მაღალ ინსტანციაში გადადიოდა, კომისიის ხელმძღვანელი ორივე მხრიდან საგარეო საქმეთა მინისტრი იყო. სახელმწიფო საზღვრის ყველაზე გრძელი მონაკვეთის, საქართველო-რუსეთის საზღვრის 90 პროცენტი დადგენილია, შეთანხმებას ხელიც მოვაწერეთ, მაგრამ ზოგიერთი ამ ხელშეკრულების ოქმს უარყოფდა და საზღვრის გადაწევა-გადმოწევა მოხდა. კულტურის ყოფილმა მინისტრმა რურუამ ისიც თქვა, თითქოს შევარდნაძის მმართველობის პერიოდში ჩვენ დავით-გარეჯასთან გამავალი საზღვრის მონაკვეთი აზერბაიჯანს გადავეცით, რაც მტკნარი სიცრუეა.
- თუ გაქვთ რაიმე შემოთავაზება ახალი ხელისუფლებისგან, აპირებთ მასთან თანამშრომლობას?
- შემოთავაზება არ ყოფილა, მაგრამ თუ ჩემი ცოდნა და გამოცდილება ჩემს ქვეყანას დასჭირდება, რჩევასა და კონსულტაციას არავის დავზარდები.
ესაუბრა ნინო კვიტაშვილი
![]()
ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"
(გამოდის ოთხშაბათობით)