პარტნიორები:

ჩვენი ეზო - რა ვაკეთოთ აპრილში?

23:15 / 20-04-2013

რუბრიკას უძღვება ბიოლოგიურ მეცნიერებათა კანდიდატი, სწავლული აგრონომი, ნიკოლოზ იოსებიძე

სამთავრობო პროგრამამ ბევრი ქართული სოფელი გამოაცოცხლა, გლეხს მიწაზე მუშაობის ენთუზიაზმი გაუჩნდა. გარდა ამისა, ბევრ ქალაქელსაც აქვს მომცრო სააგარაკე ნაკვეთი ან დედულეთ-მამულეთი, რომელსაც შეძლებისდაგვარად უვლის. გაზაფხული ძალას იკრებს, ამიტომ ჩვენც გადავწყვიტეთ, მოკრძალებული წვლილი შეგვეტანა სოფლის განვითარების საქმეში და "მეურნის გვერდი" შემოვიღეთ, რომელსაც ამ სფეროს პროფესიონალი გაუძღვება.

აპრილი ის თვეა, როცა ყველა სახის სამუშაოს ჩატარება შეიძლება. მათ შორის - წინა თვეებში ჩაუტარებელი ღონისძიებებისაც. ეს თვე სითბოს, სიხარულის და საკუთარ ნაკვეთში შრომისთვისაა. სამუშაო ყოველთვის ბევრია ჩვენს მამულ-დედულში, მაგრამ არსებობს პირველი და მეორე რიგის საქმეები. რა თქმა უნდა, ნებისმიერი მემამულე პირველ რიგში იმ საქმეს შეასრულებს, რომლის გადადებაც შეუძლებელია.

ახლა შეიძლება ყველა სახის მრავალწლოვანი კულტურის დარგვა, როგორც ხე მცენარეების, ისე - ბუჩქოვნების (ჟოლო, მოცხარი, ხურტკმელი). თბილისის ზღვის მიდამოებში არსებობს სანერგე მეურნეობა, სადაც მოგართმევენ დასარგავად გამზადებულ ნებისმიერი ჯიშის ნერგებს, ოღონდ წინასწარ უნდა შეუკვეთოთ. თუ ამის საჭიროება იქნება, დარგვასაც გასწავლიან. გეტყვიან იმასაც, რა სიმაღლეზე, როგორ კლიმატურ პირობებში რა ჯიშები დარგოთ.

ვინც ახლა აპირებთ ბაღის გაშენებას, აუცილებლად დარგეთ: ვაშლი, მსხალი, ატამი, 1 ძირი ტყემალი, ალუჩა, ბალი, ალუბალი, კომში, ლეღვი, უნაბი, გარგარი, კაკალი (1 ძირი) თხილი 2-3 ბუჩქი, ნუში, რაღა თქმა უნდა, საუკეთესო ჯიშის ვაზი იმდენი, რამდენსაც დაიტევს თქვენი ბაღი. ჩამოთვლილი კულტურები უნდა დარგოთ იქ, სადაც შესაფერისი პირობები არსებობს.

ვისაც ნაკვეთი დიდი ხანია აქვს, იქ კულტურებს დასჭირდება რიგთაშორისების გაფხვიერება, მორწყვა, ნათესის გამოხშირვა, მავნებლებისა და დაავადებების წინააღმდეგ ბრძოლა. აპრილში ღია გრუნტში ითესება: პომიდორი, ლობიო, კიტრი, საზამთრო, ნესვი, გოგრა, ყაბაყი, პატისონი, ქინძი, კამა, თვის ბოლოკი.

ღია გრუნტში ირგვება: პომიდორი, ბადრიჯანი, წიწაკა, პრასი.

როგორ დავთესოთ და დავრგოთ ჩითილები

თესვის 3 წესი არსებობს: მობნევით, მწკრივად და ბუდობრივად. მობნევით ითესება სწრაფად მზარდი მცენარეები - თვის ბოლოკი, ისპანახი, წიწმატი, ქინძი და სხვ. მწკრივად თესვა ორგვარია: ცალმწკრივიანი და ზოლებრივი, რომელშიც მწკრივების რაოდენობა რამდენიმეა (2-3-4 და მეტი) მწკრივები ერთმანეთთან მიახლოებულია, ხოლო მწკრივთა ზოლები ერთმანეთისაგან დაშორებულია დიდი მანძილით. ამ წესით თესვა საშუალებას გვაძლევს ზოლებს შორის ადვილად გავაფხვიეროთ და მეტი რაოდენობით დავატიოთ ესა თუ ის კულტურა. მწკრივად ითესება: ჭარხალი, სტაფილო, ოხრახუში, ნიახური, ხახვი, პრასი.

ბუდობრივი თესვა იგივე მწკრივად თესვაა, ოღონდ იმ განსხვავებით, რომ ბუდნაში ითესება 3-10 ცალი თესლი. ამ წესით ითესება: კიტრი, საზამთო, ნესვი, გოგრა, ყაბაყი, პატისონი და სხვ.

პირველ რიგში მოამზადეთ სათესლე მასალა და ნიადაგი, სადაც დათესვას აპირებთ. დათესვამდე თესლები გააჩერეთ "ბიორაგის" ხსნარში: სიმინდის - 24 საათი; ლობიოს - 15 სთ; სოიის - 3 სთ; მზესუმზირას, მწვანილის - 12 სთ; ბოსტნეულ-ბაღჩეულის თესლები - 20 სთ. ჯანმრთელი თესლები იჯირჯვება და იძირება, ხოლო უვარგისი ნაწილი ხსნარის ზედაპირზე ცურავს, რომელიც უნდა მოაცილოთ. ხსნარიდან ამოღების შემდეგ თესლი რამდენიმე საათის განმავლობაში ცხრილზე გაფენილი გააშრეთ 25-30 გრადუსზე და 24 საათის განმავლობაში დათესეთ. ძალიან წვრილ თესლებს ათავსებენ დოლბანდის პარკით. ნიადაგი მოასწორეთ, დაუშლელი ბელტები ჩაშალეთ, კარგად გააფხვიერეთ, დაკვალეთ გაბმული კანაფის მწკრივებში და ჩათესეთ: კომბოსტო 2-3 სმ სიღრმეზე, ამავე სიღრმეზე ითესება პომიდორი. ბადრიჯანი, წიწაკა, კიტრი და ისპანახი 1.5-2 სმ-ზე, ლობიო - 3-5 სმ-ზე, ხახვი, პრასი, თვის ბოლოკი, ოხრახუში 1,5-2 სმ-ზე, ჭარხალი 2-3 სმ-ზე, ბარდა 3,5 სმ-ზე, ნიორი 4-5 სმ-ზე.

ბიოენერგოაქტივატორი "ბიორაგი" იყიდება მემამულეთა კავშირის მაღაზიაში.

ჩითილების დასარგავად კარგად გაფხვიერებულ და მოსწორებულ ნიადაგზე მწკრივის მიმართულებით გაჭიმეთ კანაფი. დასარგავი კულტურების მწკრივში მცენარეთა შორის მანძილის აღსანიშნავად თოკზე შევაბათ ქსოვილის ნაჭრები ან მოვნიშნოთ საღებავით. აღნიშნულ ადგილზე გავაკეთოთ ბუდნა - თოხით, ბარით ან ქაფჩით. ბუდნებში ჩავყაროთ 1-2 მუჭა გადამწვარი ნაკელი. დავრგოთ დილით ადრე, ან საღამოს: პომიდორი, ბადრიჯანი, წიწაკა, კომბოსტო პირველი ფოთლის ყუნწამდე. თუ ჩითილი გადაზრდილია, დარგეთ უფრო ღრმად, შეიძლება ღეროს მოღუნვაც. პომიდვრის ნერგი რაც უფრო განვითარებულ-აყვავებულია, თუნდაც მცირე ზომის ნაყოფიანი, მით უკეთესი. ჩითილი დარგეთ, მაგრად მიუტკეპნეთ მიწა და აუცილებლად მორწყეთ. დაასხით 1 ლიტრამდე წყალი თითოეულს. წყალი ჩაუსხით მცირე ზომის ჯამებში. პომიდორი, ბადრიჯანი და წიწაკა დაახლოებით ერთნაირი დაშორებებით ირგვება: 70X50 სმ-ზე, 70X30 სმ-ზე ან 60X25 სმ-ზე.

პრასი და ხახვი იმ სიღრმემდე ირგვება, რა სიღრმეზეც იყო საჩითილეში.

როგორ დავაფესვიანოთ ვარდის კალამი (მარტივი და შედეგიანი

მეთოდი)

ვარდის ყვავილიანი ყლორტის წვერი ჰორიზონტალურად გადავჭრათ ზედა კვირტიდან 5-7 მილიმეტრის დაცილებით, ხოლო ქვედა ნაწილი - ირიბად, კვირტიდან 1,5-2 მილიმეტრის დაცილებით. ყლორტზე უნდა დარჩეს 7-8 კვირტი. ქვედა ფოთლები მთლიანად სცილდება, ხოლო ზედა ფოთლებს ეჭრება ნახევარი. კალმები მოვათავსოთ სუფთა წყლიან ქილაში, რომელშიც წყლის დონე 1,5-2 სმ-ია. ერთ ქილაში შეიძლება მოთავსდეს რამდენიმე კალამი, ოღონდ ისე, რომ ფოთლები ერთმანეთს არ ეხებოდეს.

კალმებიანი ქილა დავდგათ მზიან ადგილზე. ქილას არავითარი სახურავი არ სჭირდება. ყურადღება უნდა მიექცეს წყლის ოდენობას ქილაში. როგორც კი მოაკლდება, მაშინვე შევავსოთ იმ დონემდე, რამდენიც იყო. წყლის ტემპერატურა უნდა იყოს 20-25 გრადუსი.

10-12 დღის შემდეგ წარმოიქმნება კალუსი (შეხორცების ადგილი), რაც იმის მაჩვენებელია, რომ შეიძლება ღია გრუნტში გადატანა. ნიადაგი ასე მოამზადეთ: გადამწვარი ნაკელი - 0,5 წილი, სილა - 1 წილი, ტორფი და ყამირი მიწა თითო წილი. გადარგული კალმები უხვად უნდა მორწყოთ და დაახუროთ შიგნიდან კირით შეთეთრებული მინის ქილა. ნარგავი ყოველთვის ტენით უნდა იყოს მომარაგებული, ოღონდ - ნორმალურად.

ერთი კვირის შემდეგ დაიწყება კვირტების გაშლა და ნაზარდის გამოტანა. იმისათვის, რომ ნაზარდი მიეჩვიოს ღია გრუნტის პირობებს, დღეში 10-15 წუთით ქილები მოვხადოთ. გადახდის დრო ნელ-ნელა გავახანგრძლივოთ და შემდეგ საერთოდ მოვაცილოთ ქილები.