"ღმერ­თმა თით­ქოს ყვე­ლა­ფე­რი წაგ­ვარ­თვა და მარ­ტო პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი დაგ­ვი­ტო­ვა"

რამ­დე­ნი­მე დღის წინ მწე­რა­ლი და დრა­მა­ტურ­გი თა­მაზ ჭი­ლა­ძე ბა­თუ­მის სა­პა­ტიო მო­ქა­ლა­ქედ აირ­ჩი­ეს, ქა­ლა­ქის ერ­თ-ერთ ქუ­ჩას კი ოთარ ჭი­ლა­ძის სა­ხე­ლი უწო­დეს. დიდ მწერ­ლებს ხალ­ხის და­ფა­სე­ბა და სიყ­ვა­რუ­ლი არას­დროს მოჰ­კლე­ბი­ათ, მაგ­რამ მშობ­ლი­უ­რი ბა­თუ­მის­გან გახ­სე­ნე­ბა ალ­ბათ გან­სა­კუთ­რე­ბით სა­სი­ხა­რუ­ლო იქ­ნე­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ჭირ­ნა­ხუ­ლე ჭი­ლა­ძე­ე­ბის ოჯა­ხის­თვის. ვუ­ლო­ცავთ ბა­ტო­ნი ოთა­რის ოჯახს და ბა­ტონ თა­მაზს და "ყვე­ლა სი­ახ­ლის" მკითხ­ველს თა­მაზ ­ჭი­ლა­ძეს­თან ინ­ტერ­ვი­უს შე­მოგ­თა­ვა­ზებთ:

- დი­დი მად­ლო­ბა მო­ლოც­ვის­თვის. ჩემ­და სამ­წუ­ხა­როდ, მე ბა­თუმ­ში ვერ წა­ვე­დი. ოთა­რის შვი­ლი და შვი­ლიშ­ვი­ლი - თა­კო და ნა­თო და­ეს­წრენ ქუ­ჩის­თვის ოთა­რის სა­ხე­ლის დარ­ქმე­ვის ცე­რე­მო­ნი­ალს. მათ ბა­თუ­მე­ლებ­თან პა­ტა­რა ბა­რა­თი გა­ვა­ტა­ნე, რო­მე­ლიც ახ­ლა სიტყ­ვა-­სიტყ­ვით მომ­ყავს: "უ­პირ­ვე­ლეს ყოვ­ლი­სა, დიდ სი­ნა­ნულს გა­მოვ­თქვამ იმის გა­მო, რომ ჯან­მრთე­ლო­ბა ხელს არ მიწყ­ობს, და­ვეს­წრო ჩემ­თვის სა­პა­ტიო და სა­სი­ხა­რუ­ლო მოვ­ლე­ნას. დღეს, რო­ცა ჩვე­ნი ბავ­შვო­ბის ქა­ლა­ქის ერ­თ-ერთ ქუ­ჩას ჩე­მი ძმის - ოთარ ჭი­ლა­ძის სა­ხე­ლი ჰქვი­ა, მე კი ამ ქა­ლა­ქის სა­პა­ტიო მო­ქა­ლა­ქე ვხდე­ბი, კი­დევ ერ­თხელ ვრწმუნ­დე­ბი, რომ სიყ­ვა­რუ­ლი­სა და ერ­თგუ­ლე­ბის წილ არ­სე­ბობს მხო­ლოდ სიყ­ვა­რუ­ლი და ერ­თგუ­ლე­ბა, რაც ამქვეყ­ნად ყვე­ლა­ზე ქმე­დი­თი და ცხო­ველ­მყო­ფე­ლი ძა­ლა­ა, რო­მელ­საც შე­უძ­ლია ბევ­რი სა­სი­კე­თო რამ შეს­ძი­ნოს და შე­მა­ტოს ჩვენს სი­ნამ­დვი­ლეს. დი­დი მად­ლო­ბა მინ­და მო­ვახ­სე­ნო ამ უძ­ვირ­ფა­სე­სი ქა­ლა­ქის ყვე­ლა მაცხ­ოვ­რე­ბელს. მად­ლო­ბის გრძნო­ბით ვარ სავ­სე ქა­ლა­ქის მი­მართ, რო­მე­ლიც ცოცხ­ალ არ­სე­ბა­სა­ვით იღ­წვის ჩვე­ნი სამ­შობ­ლოს - სა­ქარ­თვე­ლოს სა­კე­თილ­დღე­ოდ!" - აი, ასე­თი წე­რი­ლი გა­ვუგ­ზავ­ნე ბა­თუ­მე­ლებს. მე მიყ­ვარს ბა­თუ­მი, იმი­ტომ კი არა, რომ ჩე­მი და ჩე­მი ძმის ბავ­შვო­ბის გე­ოგ­რა­ფი­ას წარ­მო­ად­გენს, არა­მედ იმი­ტო­მაც, რომ ეს უაღ­რე­სად ქარ­თუ­ლი, უაღ­რე­სად ევ­რო­პუ­ლი ქა­ლა­ქი ადა­მი­ა­ნის ხელ­მა კი არა, თით­ქოს რა­ღაც იდუ­მალ­მა ძა­ლამ მო­ავ­ლი­ნა ჩვენს სი­ნამ­დვი­ლე­ში და არა­მარ­ტო ჩემ­თვის, ყვე­ლა ქარ­თვე­ლის­თვის ერ­თნა­ი­რად აუ­ცი­ლე­ბე­ლი გახ­და მი­სი არ­სე­ბო­ბა. დღე­ვან­დელ­მა ეპი­გო­ნურ­მა არ­ქი­ტექ­ტუ­რა­მაც კი ვერ შე­უც­ვა­ლა მას თა­ვის­თა­ვა­დო­ბა და იე­რი და რაც მთა­ვა­რია - სა­ოც­რად და­მამ­შვი­დე­ბე­ლი სიმ­ყუდ­რო­ვე...

- სა­პარ­ლა­მენ­ტო არ­ჩევ­ნე­ბის წინ იმე­დი­ა­ნად იყა­ვით, სწო­რი არ­ჩევ­ნით ჩვენს ნამ­დვილ რა­ო­ბას და­ვიბ­რუ­ნებ­თო. რა ცვლი­ლე­ბებს ატყ­ობთ ქვე­ყა­ნას, ქარ­თველ სა­ზო­გა­დო­ე­ბას და რა აზ­რის ხართ ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის პო­ლი­ტი­კი­დან წას­ვლის შე­სა­ხებ გან­ცხა­დე­ბა­ზე?

- არ და­გი­მა­ლავთ, ძა­ლი­ან მწყდე­ბა გუ­ლი და, რა თქმა უნ­და, არა­მარ­ტო მე - უამ­რავ­სა და უამ­რავ ადა­მი­ანს. ამას­თა­ნა­ვე, მათ­თან ერ­თად მჯე­რა, ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლი სა­ქარ­თვე­ლოს არ მი­ა­ტო­ვებს, ისიც ქარ­თვე­ლი­ა, სა­ქარ­თვე­ლო მის­თვი­საც ბე­დის­წე­რა­ა. ბო­ლო სა­უ­კუ­ნის უკი­დუ­რე­სად პო­ლი­ტი­ზი­რე­ბულ სა­მ­ყა­­რო­ში (რა­საკ­ვირ­ვე­ლი­ა, ამ შემ­თხვე­ვა­ში მარ­ტო სა­ქარ­თვე­ლოს არ ვგუ­ლის­ხმობ) არ მსმე­ნია მე­ო­რე მა­გა­ლი­თი იმი­სა, რომ გა­მარ­ჯვე­ბულ პო­ლი­ტი­კოსს, უფ­რო ზუს­ტად - გა­მარ­ჯვე­ბულ ხე­ლი­სუ­ფალს თა­ვი­სი ნე­ბით და­ეთ­მო ძა­ლა­უფ­ლე­ბა, ამაღ­ლე­ბუ­ლი­ყო პო­ლი­ტი­კა­ზე, ანუ პო­ლი­ტი­კურ ძა­ლა­უფ­ლე­ბა­ზე მაღ­ლა და­ე­ყე­ნე­ბი­ნა ადა­მი­ა­ნო­ბის ცნე­ბა...

ახ­ლა რაც შე­ე­ხე­ბა ამ ბო­ლო დროს ჩვენ­ში მომ­ხდარ ცვლი­ლე­ბებს - პო­ლი­ტი­კო­სი არა ვარ, ამი­ტომ მხო­ლოდ ეს შე­მიძ­ლია ვთქვა: უცა­ბე­დი, ეფექ­ტუ­რი ცვლი­ლე­ბე­ბი ხშირ შემ­თხვე­ვა­ში პო­პუ­ლის­ტურ ხა­სი­ათს ატა­რებს, ანუ სი­ნამ­დვი­ლე­ში არაფ­რის მომ­ტა­ნი­ა. ნამ­დვი­ლი ცვლი­ლე­ბა შე­იძ­ლე­ბა არც ჩან­დეს, ანუ გა­ცი­ლე­ბით ნაკ­ლე­ბად ეფექ­ტუ­რი იყოს, მაგ­რამ ეს არა­ფერს ნიშ­ნავს - სახ­ლის სა­ძირ­კვე­ლი მი­წა­შია ჩა­მა­ლუ­ლი, მაგ­რამ მა­ლე იქი­დან ცა­თამ­ბჯე­ნი შე­იძ­ლე­ბა ამო­ი­ზარ­დოს... უაღ­რე­სად პო­ლი­ტი­ზი­რე­ბულ სი­ნამ­დვი­ლე­ში ვცხოვ­რობთ. ღმერ­თმა თით­ქოს ყვე­ლა­ფე­რი წაგ­ვარ­თვა და მარ­ტო პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი დაგ­ვი­ტო­ვა. ჩვე­ნი ტე­ლე­ვი­ზი­ის მი­ხედ­ვით (ყვე­ლა არ­ხის გა­და­ცე­მას ერ­თნა­ი­რად ვგუ­ლის­ხმობ), სა­ქარ­თვე­ლო­ში მხო­ლოდ პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი ცხოვ­რო­ბენ და მოღ­ვა­წე­ო­ბენ, სხვა პრო­ფე­სი­ის ადა­მი­ა­ნე­ბი აღარ არ­სე­ბო­ბენ, ან თუ არ­სე­ბო­ბენ, მათ აღარც მწერ­ლო­ბა აინ­ტე­რე­სებთ, აღარც თე­ატ­რი, აღარც მუ­სი­კა და მხატ­ვრო­ბა, ეს კი რამ­დე­ნად ნიშ­ნავს ადა­მი­ა­ნურ არ­სე­ბო­ბას, თქვენ თვი­თონ გან­სა­ჯეთ. შე­იძ­ლე­ბა ტე­ლე­ვი­ზია მარ­თა­ლიც კი იყოს, რო­ცა კულ­ტუ­რის ცნე­ბა მო­დე­ბის ჩვე­ნე­ბამ­დე და ინ­გლი­სუ­რე­ნო­ვა­ნი სიმ­ღე­რე­ბის კონ­კურ­სე­ბამ­დე გვაქვს დაყ­ვა­ნი­ლი. თუ რუ­სულ იმ­პე­რი­ა­ში დაპყ­რო­ბი­ლებს ძა­ლით გვა­რუ­სებ­დნენ, ახ­ლა, ფორ­მა­ლუ­რად მა­ინც თა­ვი­სუფ­ლე­ბი, ჩვე­ნი ნე­ბით ვა­მე­რი­კელ­დე­ბით, რაც ზოგ­ჯერ კუ­რი­ო­ზულ ხა­სი­ათ­საც კი იღებს. მა­გა­ლი­თად, არის შემ­თხვე­ვე­ბი, რო­ცა ამე­რი­კე­ლი "პროს­ტი­ტუტ­კე­ბის" უნი­ფორ­მა ზო­გი­ერთ ჩვენს გო­გოს მო­და ჰგო­ნი­ა. ეს მარ­ტო ცუ­დი გე­მოვ­ნე­ბის კი არა, არა­მედ გა­უ­ნათ­ლებ­ლო­ბის ბრა­ლი­ა. ჩვე­ნი შემ­ზა­რა­ვი გა­ნათ­ლე­ბის სის­ტე­მა სა­ქარ­თვე­ლოს მო­ქა­ლა­ქის კი არა, სინ­გა­პუ­რე­ლი რო­ბო­ტის აღ­ზრდას ისა­ხავ­და მიზ­ნად, ზო­გი­ერთ შემ­თხვე­ვა­ში მი­აღ­წია კი­დეც თა­ვი­სას - თით­ქმის მთე­ლი ჩვე­ნი ახალ­გაზ­რდო­ბა კომ­პი­უ­ტერს მი­ა­ჯაჭ­ვა, რო­გორც მე­ნიჩ­ბე მო­ნე­ბი - ნი­ჩაბს. სა­დაც კომ­პი­უ­ტე­რი გა­მო­ი­გო­ნეს, იქ ამ, მარ­თლაც რომ დი­დე­ბულ მან­ქა­ნას საქ­მის­თვის იყე­ნე­ბენ, ჩვენ კი კომ­პი­უ­ტე­რი მთა­ვარ საქ­მედ ვაქ­ცი­ეთ. უკ­ვე ბევ­რი აღ­ნიშ­ნავს შეშ­ფო­თე­ბით, რომ შე­ნელ­და ინ­ტე­რე­სი არა­მარ­ტო წიგ­ნი­სად­მი, არა­მედ, თქვენ წარ­მო­იდ­გი­ნეთ - გა­ზე­თი­სა და თვით ტე­ლე­ვი­ზი­ის მი­მარ­თაც. ერ­თა­დერ­თი ქვე­ყა­ნა ვართ, სა­დაც წიგნს აშ­კა­რად გა­მო­უცხ­ა­დეს ბრძო­ლა, რო­ცა კა­ცობ­რი­ო­ბას ჯერ კი­დევ ვერ შე­უვ­სია ის სი­ცა­რი­ე­ლე, ალექ­სან­დრი­ის ბიბ­ლო­თე­კის დაწ­ვამ რომ გა­უ­ჩი­ნა, დღემ­დე გვაც­ვი­ვა მხრებ­ზე იმ ხან­ძრის ფერ­ფლი, რო­გორც შეხ­სე­ნე­ბა ჭეშ­მა­რი­ტე­ბი­სა, რომ ყვე­ლა­ზე დი­ა­დი, რაც კი ადა­მი­ან­მა შექ­მნა - წიგ­ნი­ა!

ამ ბო­ლო წლებ­ში ბევ­რი რამ ხდე­ბო­და ჩვენ­ში ისე­თი, რაც სხვა, ნორ­მა­ლუ­რი ქვეყ­ნის­თვის წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლიც კი იყო. ყვე­ლას, რა თქმა უნ­და, ვერ ჩა­მოვ­თვლი, ისე­დაც ყვე­ლამ იცის. ძნე­ლი წარ­მო­სად­გე­ნი­ა, მაგ­რამ ფაქ­ტი­ა, რომ ბა­თუმ­ში ილია ჭავ­ჭა­ვა­ძის ძეგ­ლის ად­გი­ლას შად­რე­ვა­ნი დგას, თბი­ლის­ში, და­ვით აღ­მა­შე­ნებ­ლის ძეგ­ლის ად­გი­ლას კი - ვე­ლო­სი­პე­დი! ძნე­ლი წარ­მო­სად­გე­ნი­ა, მაგ­რამ ფაქ­ტი­ა, რომ ჩვენ­ში არი­ან ადა­მი­ა­ნე­ბი, რომ­ლე­ბიც ფიქ­რო­ბენ, რომ დღე­ვან­დელ მტრის­გან დაფ­ლე­თილ სა­ქარ­თვე­ლოს ორი დე­და­ქა­ლა­ქი უნ­და ჰქონ­დეს - თბი­ლი­სი და ქუ­თა­ი­სი. სხვა ყვე­ლა­ფე­რი ერ­თი წუ­თით რომ და­ვი­ვიწყ­ოთ, იქ­ნებ რო­გორ­მე გა­ვიხ­სე­ნოთ ის ამ­ბა­ვი, რომ გე­გუთ­ში და­ბა­დე­ბულ­მა, ყვე­ლა­ზე დიდ­მა ქუ­თა­ი­სელ­მა დიდ­გო­რის ბრძო­ლა გა­და­ი­ხა­და, თბი­ლი­სის დე­და­ქა­ლა­ქო­ბა რომ აღედ­გი­ნა! ძნე­ლი წარ­მო­სად­გე­ნი­ა, მაგ­რამ ფაქ­ტი­ა, რომ თბი­ლის­ში, ისან­ში, ყო­ფილ 26 კო­მის­რის სა­ხე­ლო­ბის მო­ე­დან­ზე მარ­თლაც რომ კო­მის­რე­ბი­ვით არი­ან ჩამ­წკრი­ვე­ბუ­ლე­ბი კი­ნო­ფილმ "მი­მი­ნოს", "დრუჟ­ბა ნა­რო­დო­ვის" (ყვე­ლა ენა­ზე "ხალ­ხთა საპყ­რო­ბი­ლედ" ითარ­გმნე­ბა!) იდე­ო­ლო­გი­ის მშვე­ნე­ბის, პერ­სო­ნაჟ­თა ქან­და­კე­ბე­ბი!

ყო­ველ­თვის ვი­ცო­დით, მაგ­რამ ამ ბო­ლო დროს რა­ტომ­ღაც დაგ­ვა­ვიწყ­და, რომ ნან­გრე­ვე­ბის ხელ­ყო­ფა, თუნ­დაც მი­სი "გა­ცოცხ­ლე­ბის", "შე­ლა­მა­ზე­ბის" მიზ­ნით, ამ ნან­გრე­ვე­ბის, ანუ წარ­სუ­ლის დი­დე­ბუ­ლი და მეტყ­ვე­ლი მოწ­მის გაქ­რო­ბას ნიშ­ნავს. ბაგ­რა­ტის ტა­ძარს არც ერ­თი ქარ­თვე­ლი ნან­გრე­ვის სა­ხით არ აღიქ­ვამ­და, მის­თვის ის ყო­ველ­თვის ცოცხ­ა­ლი და მრავ­ლის­მეტყ­ვე­ლი ქმნი­ლე­ბა იყო, რო­მე­ლიც ერის მა­რა­დი­სო­ბის გზა­ზე ნი­შან­სვე­ტი­ვით იდ­გა. დღეს კი ერ­თი ჩვე­უ­ლებ­რი­ვი ეკ­ლე­სია დარ­ჩა მის­გან. გაქ­რა ის იდუ­მა­ლი შუ­ქი, რომ­ლი­თაც დღე­ვან­დე­ლო­ბა­ში ჩვე­ნი­ვე წარ­სუ­ლი გად­მო­დი­ო­და... წარ­სუ­ლი ცოცხ­ა­ლი და ქმე­დი­თი ფე­ნო­მე­ნი­ა, რო­მე­ლიც ასაზ­რდო­ვებს, აძ­ლი­ე­რებს, იმე­დით ავ­სებს ხალხს, რო­მე­ლიც ხში­რად გა­ურ­კვე­ვე­ლი მო­მავ­ლის წი­ნა­შე აღ­მოჩ­ნდე­ბა ხოლ­მე. ნან­გრე­ვი კულ­ტუ­რუ­ლი ფე­ნო­მე­ნი­ა, კულ­ტუ­რის ერ­თ-ერ­თი გა­მოვ­ლე­ნა­ა, ამი­ტო­მაც არ შე­იძ­ლე­ბა მი­სი ხე­ლის ხლე­ბა, გა­და­კე­თე­ბა, გა­დას­ხვა­ფე­რე­ბა, სხვა სიტყ­ვით, "აღ­დგე­ნა", "გა­ცოცხ­ლე­ბა". ბევ­რი რამ, რაც ძვე­ლი­ა, მა­რა­დი­უ­ლი­ცა­ა...

- რამ­დე­ნი­მე წლის წინ გით­ქვამთ: "ჩვენ­თვის მარ­თლმა­დი­დებ­ლო­ბა ეროვ­ნუ­ლი ფე­ნო­მე­ნია და არა პო­ლი­ტი­კუ­რი. ჩვე­ნი ეკ­ლე­სია ყო­ველ­თვის შემ­წყნა­რებ­ლურ და­მო­კი­დე­ბუ­ლე­ბას ამ­ჟღავ­ნებ­და ყო­ველ­გვა­რი რე­ლი­გი­უ­რი თუ ფი­ლო­სო­ფი­უ­რი მიმ­დი­ნა­რე­ო­ბე­ბის მი­მართ"... დღეს ეკ­ლე­სი­ის მსა­ხურთ ხან პო­ლი­ტი­კო­სო­ბას, ხან სხვა რე­ლი­გი­ი­სად­მი შე­უწყ­ნა­რებ­ლო­ბა­სა და დევ­ნა­ში ადა­ნა­შა­უ­ლე­ბენ. თქვენ კო­მუ­ნის­ტუ­რი ან­ტი­რე­ლი­გი­უ­რი ეპო­ქაც კარ­გად გახ­სოვთ, რას ფიქ­რობთ, დღეს უფ­რო სა­ში­ში ხომ არაა მარ­თლმა­დი­დებ­ლო­ბის წი­ნა­აღ­მდეგ ბრძო­ლა?

- ღმერ­თმა დაგ­ვი­ფა­როს, მარ­თლმა­დი­დებ­ლო­ბას­თან ბრძო­ლა სა­ერ­თოდ რომ იგ­რძნო­ბო­დეს სა­ქარ­თვე­ლო­ში. ცნო­ბი­ლი გა­მოთ­ქმაა - ქრის­ტი­ა­ნო­ბა და ქარ­თვე­ლო­ბა სი­ნო­ნი­მუ­რი ცნე­ბე­ბი­ა­ო. ნამ­დვი­ლად ასე იყო და დღე­საც ასე­ა. სწო­რედ დღე­ვან­დელ კრი­ტი­კულ ვი­თა­რე­ბა­ში არ უნ­და და­ვი­ვიწყ­ოთ ის, რი­თაც ჩვე­ნი წი­ნაპ­რე­ბი დუხ­ჭირ ცხოვ­რე­ბა­სა და გა­რე­შე მტრებს ებ­რძოდ­ნენ. ქარ­თუ­ლი კულ­ტუ­რა ანა­ფო­რი­ან­მა გე­ნი­ო­სებ­მაც მო­ი­ტა­ნეს აქამ­დე მხრე­ბით. ეკ­ლე­სია ჩვენ­ში ყო­ველ­თვის სკო­ლაც იყო, სა­დაც ვი­ღებ­დით რა გარ­კვე­ულ ცოდ­ნას (ალ­ბათ გა­ცი­ლე­ბით მეტს, ვიდ­რე დღე­ვან­დე­ლი ჩვე­ნი სკო­ლა იძ­ლე­ვა!), მო­რა­ლურ­-ზნე­ობ­რი­ვი თვალ­საზ­რი­სით, ადა­მი­ა­ნე­ბად ვყა­ლიბ­დე­ბო­დით. სა­ინ­ტე­რე­სოა ის ფაქ­ტი, რომ უპირ­ვე­ლე­სი სა­ე­რო წიგ­ნი იქ "ვეფ­ხის­ტყა­ო­სა­ნი" იყო. გა­ვიხ­სე­ნოთ ილი­ას "გლა­ხის ნა­ამ­ბო­ბი". მღვდე­ლი იგი­ვე მოძღ­ვა­რი, ანუ იგი­ვე მა­მა, გა­ნათ­ლე­ბუ­ლი პი­როვ­ნე­ბა გახ­ლდათ. ვინ გა­ბე­დავ­და მი­სი თან­დას­წრე­ბით ეკ­ლე­სი­ის მსა­ხუ­რი "მა­მა­ო­თი" ან "დე­და­ო­თი" მო­ეხ­სე­ნე­ბი­ნა, ან­და წამ­და­უ­წუმ "გა­ი­ხა­რეთ, გა­ი­ხა­რეთ" ეძა­ხა - ეს უვიც­თა მი­ერ დამ­კვიდ­რე­ბუ­ლი, სა­ო­ცა­რი სის­წრა­ფით და მას­შტა­ბით გავ­რცე­ლე­ბუ­ლი ტერ­მი­ნი, რაც უნე­ბუ­რად დაგ­ვა­ფიქ­რებს კი­დეც ისევ ჩვე­ნი სა­ერ­თო გა­ნათ­ლე­ბის დო­ნე­ზე. საკ­ვირ­ვე­ლი­ა, ჩვე­ნი დი­დე­ბუ­ლი ეკ­ლე­სია რო­გორ ით­მენს და არ ებ­რძვის ამ, მარ­თლაც რომ უვი­ცო­ბი­სა და გო­ნებ­რი­ვი სიჩ­ლუნ­გის გა­მოვ­ლე­ნის ფაქ­ტებს.

- წერ­დით, რომ "ქარ­თულ კულ­ტუ­რას სა­ხელ­მწი­ფოს დახ­მა­რე­ბის გა­რე­შე არ­სე­ბო­ბა არ შე­უძ­ლი­ა­ო"... რას იტყ­ვით არ­ჩევ­ნე­ბი­დან ერ­თი წლის შემ­დეგ: და­ეტყო ქარ­თულ კულ­ტუ­რას სა­ხელ­მწი­ფოს ხე­ლი?

- კულ­ტუ­რას სა­ხელ­მწი­ფოს ხე­ლი არც უნ­და ეტყ­ო­ბო­დეს. სა­ხელ­მწი­ფო მას მხო­ლოდ ეკო­ნო­მი­კუ­რად უნ­და ეხ­მა­რე­ბო­დეს, მის გავ­რცე­ლე­ბა­ზე უნ­და ზრუ­ნავ­დეს, მი­თ უ­მე­ტეს ჩვე­ნის­თა­ნა მცი­რე­რიცხ­ო­ვან ღა­რიბ ქვე­ყა­ნა­ში, სა­დაც ჰო­ნო­რა­რით ცხოვ­რე­ბა წარ­მო­უდ­გე­ნე­ლიც კი­ა. სა­ხელ­მწი­ფომ ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი და სა­ხე­ლოვ­ნო ჟურ­ნა­ლე­ბი კი არ უნ­და და­ხუ­როს, რაც ჩვენ­ში მოხ­და და რაც, ჩე­მი აზ­რით, არა­მარ­ტო შეც­დო­მა, და­ნა­შა­უ­ლიც იყო, არა­მედ ხე­ლი უნ­და შე­უწყ­ოს მათ გავ­რცე­ლე­ბას, თუნ­დაც პი­რა­დი მა­გა­ლი­თით. მე იმ აზ­რსაც ვემ­ხრო­ბი, რომ შე­იძ­ლე­ბა გა­იხ­სნას ერ­თი სა­ხელ­მწი­ფო გა­მომ­ცემ­ლო­ბა - მა­ღა­ლი მოთხ­ოვ­ნი­ლე­ბი­თა და მა­ღა­ლი ჰო­ნო­რა­რით. ასე­ვე შე­იძ­ლე­ბა გა­იხ­სნას ერ­თი თე­ატ­რიც, რო­მე­ლიც მხო­ლოდ ეროვ­ნულ დრა­მა­ტურ­გი­ას წარ­მო­ად­გენ­და, რი­სი მსგავ­სიც რამ­დე­ნი­მე ქვე­ყა­ნა­ში დი­დი ხა­ნი­ა, არ­სე­ბობს. ამა­ზე ლა­პა­რაკს მე ალ­ბათ დი­ლამ­დე ვერ და­ვამ­თავ­რებ, ამი­ტომ სჯობს აქ გავ­ჩერ­დე. ერთს და­ვა­მა­ტებ მხო­ლოდ: ყვე­ლა­ზე მძი­მე ვი­თა­რე­ბა­ში ჩვე­ნი ხალ­ხი გა­დარ­ჩე­ნის ინ­სტინ­ქტით კი არა, ფხი­ზე­ლი, გო­ნე­ბის­მი­ე­რი ქმე­დე­ბით ჩვენს უძ­ვე­ლეს კულ­ტუ­რას თავ­დაც­ვის ია­რა­ღად გარ­დაქ­მნი­და, რო­მელ­საც არა­ერ­თხელ გა­და­ურ­ჩე­ნია იგი. პირ­და­პირ რომ ვთქვა, დღე­ვან­დელ დღემ­დე ჩვე­ნი ხალ­ხი უძ­ვე­ლე­სი და უნი­კა­ლუ­რი კულ­ტუ­რის წყა­ლო­ბით მო­ვი­და და სწო­რედ კულ­ტუ­რა იქ­ნე­ბა მი­სი ღირ­სე­ულ მო­მა­ვალ­ში შეს­ვლის გა­რან­ტი.

- ერ­თხელ და­წე­რეთ: "სი­ბე­რე" - რო­გორ დიდ პა­ტივს ვცემ ამ ცნე­ბას, რო­ცა სხვას ეხე­ბა და რო­გორ ვერ ვი­ტან, რო­ცა ჩემს მი­მართ წარ­მო­ით­ქმე­ბა­ო... სი­ბე­რე­ზე რო­გორ და­გე­ლა­პა­რა­კე­ბით, რო­დე­საც მუ­დამ თი­თო­ე­ულ საქ­ვეყ­ნო ამ­ბავ­ზე აზრს გე­კითხ­ე­ბით. მხო­ლოდ გკითხ­ავთ: რას გრძნობთ დღეს? - გა­და­ი­ა­რა ცხოვ­რე­ბი­სე­ულ­მა გრი­გალ­მა, "გა­და­ი­ხა­დეთ ვა­ლე­ბი", სულ­ში და­ი­სად­გუ­რა სიმ­შვი­დემ?

- გმად­ლობთ, რომ სი­ბე­რე­ზე არ მე­ლა­პა­რა­კე­ბით, მაგ­რამ ამით სი­ბე­რეს ვერ­სად და­ვე­მა­ლე­ბი. უც­ნა­უ­რი­ა, ამო­დე­ნა დრომ გა­ი­ა­რა, რაც ამ­ქვეყ­ნად ვარ და ჩემს არ­სე­ბა­ში არა­ფე­რი შეც­ვლი­ლა. რო­გორც ჩანს, მხო­ლოდ გა­რე­მო­ე­ბა არ ძერ­წავს ადა­მი­ა­ნის პი­როვ­ნე­ბას, უამ­რა­ვი, უამ­რა­ვი, თუნ­დაც ჩვენ­თვის უც­ნო­ბი ფაქ­ტო­რი გა­ნა­პი­რო­ბებს მის რა­ო­ბას. უნე­ბუ­რად იბა­დე­ბა აზ­რი, რომ თვი­თე­უ­ლი ჩვენ­გა­ნი რა­ღაც მი­სი­ით ვართ მოვ­ლე­ნილ­ნი ამქვეყ­ნად. რო­გორც ჩანს, შემ­თხვე­ვით არა­ფე­რი ხდე­ბა. ვინც წვდე­ბა სა­კუ­თა­რი მოვ­ლი­ნე­ბის აზრს, ანუ ვინც პო­უ­ლობს სა­კუ­თარ თავს, ის სხვე­ბის­თვი­საც მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი ხდე­ბა, ზოგ­ჯერ იმ­დე­ნად მნიშ­ვნე­ლო­ვა­ნი, რომ მი­სი სა­ხე­ლი მთე­ლი ის­ტო­რი­ის მან­ძილ­ზე მოს­დევს, მოჰ­ყვე­ბა კა­ცობ­რი­ო­ბას, რო­გორც სა­კუ­თა­რი არ­სე­ბო­ბის გა­მარ­თლე­ბა, რწმე­ნა და იმე­დი ყვე­ლა ადა­მი­ა­ნის შე­საძ­ლებ­ლო­ბი­სა, ამ­დე­ნად, რო­გორც ნუ­გე­ში ბი­ო­ლო­გი­უ­რად მოკ­ვდა­ვი არ­სე­ბის­თვის. ბო­ლომ­დე ვე­რი­დე­ბო­დი ამის თქმას, მაგ­რამ მა­ინც ვიტყ­ვი - სი­ბე­რე სა­ში­ნე­ლე­ბა­ა, "ჭირ­თა უფ­რო ჭი­რი­ა"­-ო, ეს ჩვენ­მა ყვე­ლა­ზე დიდ­მა ადა­მი­ან­მა თქვა. ამა­ვე დროს, სი­ბე­რე და სიმ­შვი­დე სხვა­დას­ხვა, ურ­თი­ერ­თგა­მომ­რიცხ­ა­ვი ცნე­ბე­ბი­ა, სი­ბე­რე სა­შინ­ლად მღელ­ვა­რე, და­ძა­ბუ­ლი და ტრა­გი­კუ­ლი ხა­ნაა ადა­მი­ა­ნის ცხოვ­რე­ბა­ში. მე თუ მკითხ­ავთ (სხვა­თა შო­რის, ჭკუ­ას ყველ­გან და ყო­ველ­თვის მო­ხუ­ცებს ეკითხ­ე­ბოდ­ნენ), მშვი­დი სი­ბე­რე არ არ­სე­ბობს და ალ­ბათ ასე­დაც უნ­და იყოს...

ირმა ხარშილაძე

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)