"ი­ვა­ნიშ­ვი­ლის წას­ვლის შემ­დეგ შე­საძ­ლო­ა, ქა­ო­სი და­იწყ­ოს"

სრუ­ლი­ად რუ­სე­თის მუს­ლიმ­თა კავ­ში­რის თავ­მჯდო­მა­რემ, ჰე­ი­დარ ჯა­მა­ლიმ სკან­და­ლუ­რი ვი­დე­ო­მი­მარ­თვა გა­ავ­რცე­ლა, სა­დაც ამ­ბობს, რომ სა­ქარ­თვე­ლომ ღია ბრძო­ლა და­იწყო მუს­ლიმ­თა წი­ნა­აღ­მდეგ. სო­ფელ ჭე­ლა­ში მი­ნა­რე­თის დე­მონ­ტა­ჟის გა­მო პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბას ჯა­მა­ლი ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვილს აკის­რებს და აცხ­ა­დებს, რომ "ქარ­თველ­მა პო­ლი­ტი­კო­სებ­მა ის­ლა­მუ­რი კარ­ტი ერ­თმა­ნეთ­თან და­პი­რის­პი­რე­ბი­სთ­ვის გა­მო­ი­ყე­ნეს". შექ­მნი­ლი სი­ტუ­ა­ცი­ის შე­ფა­სე­ბა ვთხო­ვეთ ექ­სპერტს კავ­კა­სი­ის სა­კითხ­ებ­ში მა­მუ­კა არე­ში­ძეს:

- ისე­თი შთა­ბეჭ­დი­ლე­ბა მრჩე­ბა, რომ ჰე­ი­დარ ჯა­მა­ლი ბო­ლომ­დე არ არის გარ­კვე­უ­ლი სა­კითხ­ში, რო­მელ­ზეც ლა­პა­რა­კობს. მე ისიც კარ­გად ვი­ცი, რომ ჯა­მა­ლი რუ­სეთ­ში მცხოვ­რებ მუს­ლი­მებს შო­რის მა­ინცდამა­ინც პო­პუ­ლა­რუ­ლი არ არის თუნ­დაც იმი­ტომ, რომ პო­ლი­ტი­კუ­რი ის­ლა­მის წარ­მო­მად­გენ­ლებ­თან უფ­რო ახ­ლო­სა­ა, ვიდ­რე ტრა­დი­ცი­უ­ლი ის­ლა­მის წარ­მო­მად­გენ­ლებ­თან, რო­მე­ლიც დღეს რუ­სეთ­ში ძა­ლი­ან პო­პუ­ლა­რუ­ლი­ა. ამი­ტომ მგო­ნი­ა, რომ მას ეს ყვე­ლა­ფე­რი თა­ვი­სი სურ­ვი­ლით არ უთ­ქვამს, უფ­რო ათ­ქმე­ვი­ნეს. ახ­ლა რაც შე­ე­ხე­ბა სი­ტუ­ა­ცი­ას, რო­მე­ლიც სა­ქარ­თვე­ლო­ში­ა: ვხე­დავ, რომ ზო­გი­ერ­თი ჩვე­ნი მე­ზო­ბე­ლი ძალ­ზე აქ­ტი­უ­რად ცდი­ლობს თა­ვი­სი გავ­ლე­ნა მო­ი­პო­ვოს ქვე­ყა­ნა­ში და ამი­სთ­ვის რე­ლი­გი­ურ თე­მა­ტი­კას კარ­გად იყე­ნებს. ამ საქ­მე­ში ჩვენს მე­ზობ­ლებს საკ­მა­ოდ "წარ­მა­ტე­ბუ­ლად" ეხ­მა­რე­ბა ერ­თ-ერ­თი პო­ლი­ტი­კუ­რი ძა­ლა, კერ­ძოდ, "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა". უფ­რო ზუს­ტად რომ ვთქვათ, "ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა" ცდი­ლობს თა­ვის მი­ზანს მი­აღ­წი­ოს ისე, რომ შექ­მნი­ლი სი­ტუ­ა­ცია სა­თა­ვი­სოდ გა­მო­ი­ყე­ნოს და ამა­ვე დროს, სა­ქარ­თვე­ლოს ხე­ლი­სუფ­ლე­ბის დის­კრე­დი­ტა­ცი­აც შეძ­ლოს­. თუმ­ცა ერ­თი რამ მა­ინც არ უნ­და და­ვუ­კარ­გოთ: ისი­ნი თით­ქოს სა­გან­გე­ბოდ არ­ჩე­ვენ ქარ­თვე­ლე­ბით და­სახ­ლე­ბულ ად­გი­ლებს, მაგ­რამ ამას არ აკე­თე­ბენ თუნ­დაც ქვე­მო ქარ­თლში, რად­გან იცი­ან - ქვე­ყა­ნა თავ­ზე და­ემ­ხო­ბათ. ამი­ტომ მწვა­ვე სი­ტუ­ა­ცი­ას არ­ჩე­ვენ ქრის­ტი­ა­ნი და მუს­ლი­მა­ნი ქარ­თვე­ლე­ბით და­სახ­ლე­ბულ სოფ­ლებ­ში, ამის კარ­გი მა­გა­ლი­თი გახ­ლდათ თუნ­დაც ნიგ­ვზი­ა­ნი, სამ­თაწყ­ა­რო ან ჭე­ლა - ამ სოფ­ლებ­ში მომ­ხდა­რი ერ­თი გეგ­მის ნა­წი­ლი­ა. ვფიქ­რობ, რომ ეს ყვე­ლა­ფე­რი და­ი­გეგ­მა საკ­მა­ოდ გა­აზ­რე­ბუ­ლად... მინ­და ყუ­რადღ­ე­ბა მი­აქ­ცი­ოთ ერთ ფაქტს: არც ერ­თი მუს­ლი­მა­ნუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა, რო­მე­ლიც დღეს სა­ქარ­თვე­ლო­ში მოქ­მე­დებს, არ ფი­ნან­სდე­ბა სა­ქარ­თვე­ლოს მი­ერ. ძი­რი­თა­დი დამ­ფი­ნან­სებ­ლე­ბი არი­ან მე­ზო­ბე­ლი სა­ხელ­მწი­ფო­ე­ბი, რომ­ლე­ბიც თა­ვი­ან­თი ინ­ტე­რე­სე­ბის გა­ტა­რე­ბას ცდი­ლო­ბენ ამ ფი­ნან­სე­ბის მეშ­ვე­ო­ბით და ეს ბუ­ნებ­რი­ვი­ცა­ა. მე­ო­რე მხრივ, ჩვენ გვაქვს აბ­სო­ლუ­ტუ­რად უგ­ვა­ნო კა­ნო­ნი რე­ლი­გი­ე­ბის შე­სა­ხებ, რო­მელ­შიც კა­ცი ვერ გა­ი­გებს, ვი­სა აქვს უფ­ლე­ბა აა­შე­ნოს სა­კულ­ტო ნა­გე­ბო­ბა, ან რო­მელ­მა ორ­გა­ნომ უნ­და გას­ცეს ამის ნე­ბარ­თვა. ეს ეხე­ბა მე­ჩე­თებ­საც და ეკ­ლე­სი­ებ­საც. ეს კა­ნო­ნი "ნა­ცი­ო­ნა­ლე­ბის" დროს შე­იქ­მნა და ეს ბუნ­დო­ვა­ნე­ბა მას­ში, ეტყ­ო­ბა, სპე­ცი­ა­ლუ­რად და­ტო­ვეს. რო­გორც წე­სი, ეკ­ლე­სი­ას აშე­ნებს ან სა­პატ­რი­არ­ქო, ან რო­მე­ლი­ღაც მდი­და­რი ქარ­თვე­ლი ისევ სა­პატ­რი­არ­ქოს ნე­ბარ­თვით, მე­ჩე­თებს კი აშე­ნე­ბენ მდი­და­რი უცხ­ო­ე­ლე­ბი, რომ­ლებ­საც ხელს უწყ­ო­ბენ მე­ზო­ბე­ლი ქვეყ­ნის სხვა­დას­ხვა სტრუქ­ტუ­რე­ბი. ეს ყვე­ლა­ფე­რი ძა­ლი­ან სა­ყუ­რადღ­ე­ბოა იმი­ტომ, რომ უცხ­ო­უ­რი ფუ­ლი, რო­მე­ლიც ქარ­თუ­ლი სა­ხელ­მწი­ფოს კონტ­რო­ლის გა­რე­შე იხარ­ჯე­ბა ჩვენს ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე, სა­ქარ­თვე­ლოს უსაფ­რთხო­ე­ბის­თვის პრობ­ლე­მას წარ­მ­ო­­ად­გენს.

- ერთ-ერთი ვერსიით ამ პრო­ცე­სებ­ში თურ­ქუ­ლი სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბის ხე­ლიც იყო ჩა­რე­უ­ლი?

- რა თქმა უნ­და, თუ გა­ვით­ვა­ლის­წი­ნებთ, რომ დღეს თურ­ქე­თი ცხოვ­რობს თა­ვი­სი­ვე სა­გა­რეო საქ­მე­თა მი­ნისტრ და­ვუთოღ­ლუს მი­ერ შექ­მნი­ლი დოქ­ტრი­ნით, რო­მე­ლიც ით­ვა­ლის­წი­ნებს თურ­ქე­თის გავ­ლე­ნის სფე­რო­ში ყვე­ლა იმ სა­ხელ­მწი­ფოს დაბ­რუ­ნე­ბას, რო­მე­ლიც თა­ვის დრო­ზე ოს­მა­ლე­თის იმ­პე­რი­ას ემორ­ჩი­ლე­ბო­და. ამი­ტომ, სავ­სე­ბით გა­სა­გე­ბი­ა, რომ თურ­ქუ­ლი სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბი აქ­ტი­უ­რო­ბენ მთელ კავ­კა­სი­ა­ში.

- ამ სი­ტუ­ა­ცი­ა­ში ბი­ძი­ნა ივა­ნიშ­ვი­ლის თა­ნამ­დე­ბო­ბი­დან გა­დად­გო­მას რო­გორ შე­ა­ფა­სებთ?

- მი­მაჩ­ნი­ა, რომ ივა­ნიშ­ვი­ლის წას­ვლის შემ­დეგ ქვე­ყა­ნა­ში მო­სა­ლოდ­ნე­ლია ქა­ო­სი. 1990-ი­ა­ნი წლე­ბის მსგავ­სად, შე­საძ­ლო­ა, ქუ­ჩა­ში სრო­ლე­ბი არ და­იწყ­ონ, მაგ­რამ პო­ლი­ტი­კუ­რი პარ­ტი­ე­ბი ერ­თმა­ნეთ­თან გააჩაღებენ ბრძო­ლას იმი­სათ­ვის, რომ არ­ჩევ­ნებ­ში წარ­მა­ტე­ბას მი­აღ­წი­ონ. ამის გა­მო სა­ქარ­თვე­ლოს ინ­ტე­რე­სე­ბის ნი­ვე­ლი­რე­ბა მოხ­დე­ბა, რაც დღეს უკ­ვე აშ­კა­რა­ა. ივა­ნიშ­ვი­ლი იყო ერ­თა­დერ­თი შე­მა­ჩე­რე­ბე­ლი ბერ­კე­ტი იმ ბაკქა­ნა­ლი­ი­სა, რო­მე­ლიც შე­იძ­ლე­ბა სა­ქარ­თვე­ლო­ში დატ­რი­ალ­დეს ამ­დე­ნი პო­ლი­ტი­კუ­რი სუ­ბი­ექ­ტის პა­ექ­რო­ბის გა­მო, რომ­ლე­ბიც ჯერ­ჯე­რო­ბით ერთ კო­ა­ლი­ცი­ა­ში არი­ან მოქ­ცე­უ­ლი, მაგ­რამ შემ­დეგ­ში აღარ იქ­ნე­ბი­ან.

ხა­თუ­ნა ჩი­გო­გი­ძე

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)