"ე­ქი­მო, მიშ­ვე­ლე, 80 წლის მე­უღ­ლე ცოლ-ქმრის მო­ვა­ლე­ო­ბის შეს­რუ­ლე­ბას მთხოვ­სო"

მთე­ლი წლის გან­მავ­ლო­ბა­ში არა­ერთ და­ა­ვა­დე­ბა­ზე გვიხ­დე­ბა წე­რა, ვწერთ მსოფ­ლიო მე­დი­ცი­ნა­ში მიღ­წე­ულ აღ­მო­ჩე­ნებ­სა და უნი­კა­ლურ ოპე­რა­ცი­ებ­ზე. წი­ნა­სა­ა­ხალ­წ­ლო ნო­მერ­ში კი გვინ­და ექი­მის პრაქ­ტი­კი­დან რამ­დე­ნი­მე მხი­ა­რუ­ლი ამ­ბა­ვი მო­გითხ­როთ.

სუ­ლი­კო კო­სი­აშ­ვი­ლი, ქი­რურ­გი:

-  ერ­თი ავად­მ­ყო­ფი მო­ვი­და, რო­მელ­საც სა­შარ­დე გზე­ბის პრობ­ლე­მა ჰქონ­და. მე ამ დროს სხვა პა­ცი­ენ­ტი მე­ლო­დე­ბო­და და იმი­სათ­ვის, რომ დრო მო­მე­გო, შუ­შის ჭურ­ჭე­ლი მი­ვე­ცი და ვუთხა­რი, რომ ჩემს მოს­ვ­ლამ­დე შარ­დი ამ ჭურ­ჭელ­ში შეეგ­რო­ვე­ბი­ნა. რო­დე­საც დავ­ბ­რუნ­დი, ვხე­დავ, რომ მთე­ლი იატა­კი სვე­ლია. აქ რა ხდე­ბა-მეთ­ქი, ვკითხე. რა მი­პა­სუ­ხა, იცით? "ე­ქი­მო, აბა, რო­მე­ლი სნა­ი­პე­რი მე მნა­ხე, აქე­დან იმ შუ­შა­ში ჩა­მეს­ხა და ერ­თი წვე­თი ძირს არ დამქცეო­და­ო".

ერ­თხელ 78 წლის ქალ­ბა­ტო­ნი მეს­ტუმ­რა და მე­უბ­ნე­ბა: - შვი­ლო, ძა­ლი­ან მე­რი­დე­ბა ჩე­მი სატ­კივ­რის გამ­ხე­ლა, მაგ­რამ უნ­და მიშ­ვე­ლოო. მი­ზე­ზი ვკითხე. მი­პა­სუ­ხა, - ამ სი­ბე­რის ჟამს ძა­ლი­ან მომ­წყინ­და მარ­ტო­ო­ბა და გავ­თხოვ­დიო. ძა­ლი­ან კარ­გი-მეთ­ქი, ვუ­პა­სუ­ხე. ამა­ში ცუ­დი არა­ფე­რია, მე რით შე­მიძ­ლია დახ­მა­რე­ბა-მეთ­ქი. შე­იშ­მუშ­ნა ეს ქალ­ბა­ტო­ნი, მე­რი­დე­ბა და მე­რი­დე­ბაო, გა­ი­ძა­ხის. ბო­ლოს მე­უბ­ნე­ბა, ისე­თი წა­მა­ლი გა­მო­მი­წე­რეთ, ქმარ­მა არ შე­მა­წუ­ხო­სო. რას გუ­ლის­ხ­მობთ-მეთ­ქი, ვკითხე. რო­გორც იქ­ნა, და­ძ­ლია მო­რი­დე­ბა და მე­უბ­ნე­ბა, მე იმის­თ­ვის გავ­თხოვ­დი, რომ მარ­ტო არ ვყო­ფი­ლი­ყა­ვი და გვერ­დით მე­გო­ბა­რი მყო­ლო­და, ჩე­მი ქმა­რი კი ღა­მე­ში ორ­ჯერ მა­წუ­ხებს და ცოლ-ქმრის მო­ვა­ლე­ობის შეს­რუ­ლე­ბას მთხოვ­სო. მარ­თ­ლა ძა­ლი­ან გა­მიკ­ვირ­და (ი­ცი­ნის), ვი­ფიქ­რე, ეს ქალ­ბა­ტო­ნი 78 წლი­საა, ალ­ბათ მი­სი მე­უღ­ლე ბევ­რად ახალ­გაზ­რ­და იქ­ნე­ბა, სა­ინ­ტე­რე­სოა, რა­ტომ და­ქორ­წინ­და ამ ქალ­ბა­ტონ­ზე, თუ სიმ­დიდ­რის გა­მო, მა­შინ რა გა­სა­ჭი­რი ად­გას ასე­თი, რომ ახალ­გაზ­რ­და ქალ­­თან ვერ წა­სუ­ლა? ამ ფიქ­რებ­ში ვარ გარ­თუ­ლი და ვე­კითხე­ბი - რამ­დე­ნი წლის ბრძან­დე­ბა თქვე­ნი მე­უღ­ლე-მეთ­ქი? - 80 წლი­სააო - მი­პა­სუ­ხა. ამან ყო­ველ­გვარ მო­ლო­დინს გა­და­ა­ჭარ­ბა! ისიც მინ­დო­და მე­კითხა, რას ჭამს ეს კა­ცი, რას სვამს, რომ მეც ვი­ხელ­მ­ძღ­ვა­ნე­ლო-მეთ­ქი, მაგ­რამ მო­მე­რი­და...

-  რა ურ­ჩი­ეთ?

-  არა­ფე­რი, ვუთხა­რი, არ ინერ­ვი­უ­ლოთ, ქალ­ბა­ტო­ნო, თაფ­ლო­ბისთვე ჩა­ივ­ლის და მა­გა­საც გა­და­უვ­ლის-მეთ­ქი... ცნო­ბი­ლი ყა­რა­ბა­ხის მოვ­ლე­ნე­ბია, ანუ გაცხა­რე­ბუ­ლი კონ­ფ­ლიქ­ტია აზერ­ბა­ი­ჯან­სა და სომ­ხეთს შო­რის და ჩვენს სა­ა­ვად­მ­ყო­ფო­ში ერ­თი სო­მე­ხი ქალ­ბა­ტო­ნი ჩა­მო­ვი­და ქა­ლიშ­ვილ­თან ერ­თად. ძა­ლი­ან მძი­მედ იყო. რომ გა­მო­ჯან­მ­რ­თელ­და, გა­წე­რის დღეს ერთ-ერთ ჩვენს ექ­თანს ეუბ­ნე­ბა: ისე­თი მად­ლიერი ვარ, ისე კარ­გად მიმ­კურ­ნა­ლეთ და ისე­თი ყუ­რადღე­ბი­ა­ნი ხართ, რომ ჩვე­ნი ურ­თი­ერ­თო­ბა ასე არ უნ­და დას­რულ­დეს, მო­მა­ვალ­შიც ვი­მე­გობ­როთ, თქვენც გვეს­ტუმ­რეთ სომ­ხეთ­შიო. ჩვე­ნი ექ­თა­ნი უს­მენს, უს­მენს და ეუბ­ნე­ბა: აბა, ახ­ლა რო­გორ ჩა­მო­ვალ სომ­ხეთ­ში, მე აზერ­ბა­ი­ჯა­ნე­ლი ვა­რო. დე­და-შვილ­მა ეს რომ გა­ი­გო, მო­ი­ღუშ­ნენ და აწი­ოკ­დ­ნენ! ახ­ლა რა ნემ­სი გა­მი­კე­თეთ, რა­მე რომ და­მე­მარ­თოს, არც ერთს ცოცხალს არ დაგ­ტო­ვებ­თ, თქვენ ვინ ყო­ფილ­ხარ­თო! ძლივს და­ვა­შოშ­მი­ნეთ და რის ვაი-ვაგ­ლა­ხით გა­ვის­ტუმ­რეთ (ი­ცი­ნის).

-  ეს რაც შე­ე­ხე­ბა პა­ცი­ენ­ტებს, ექი­მებ­ზე, თქვენს კო­ლე­გებ­ზე რას გა­იხ­სე­ნებ­დით.

-  ერთ-ერ­თი სოფ­ლი­დან სა­ჩი­ვა­რი შე­მო­ვი­და ჯან­დაც­ვის სა­მი­ნის­ტ­რო­ში (დღეს უკ­ვე სა­ქარ­თ­ვე­ლოს ოკუ­პი­რე­ბუ­ლი ტე­რი­ტო­რი­ი­დან), ქი­რურ­გი სა­ო­პე­რა­ცი­ო­დან გა­მო­ვი­და და მთვრა­ლი იყო, სპირ­ტის სუ­ნი ას­დი­ო­დაო. სა­ბედ­ნი­ე­როდ, არა­ფე­რი არ გარ­თუ­ლე­ბუ­ლა, მაგ­რამ რა­კი მთვრა­ლი იყო, ამა­ზე დი­დი ამ­ბა­ვი ატყ­და. გა­დაწყ­და, რომ ერთ-ერ­თი ექი­მი ჩა­ვი­დო­და ად­გილ­ზე და ამ საქ­მეს გა­მო­ი­ძი­ებ­და. აღ­მოჩ­ნ­და, რომ ჩა­სუ­ლი და "ბრალ­დე­ბუ­ლი" ინ­ს­ტი­ტუ­ტის მე­გობ­რე­ბი ყო­ფი­ლან. ამ­დე­ნი ხა­ნი ერ­თ­მა­ნე­თი არ გვი­ნა­ხავ­სო და რეს­ტო­რან­ში წა­ვიდ­ნენ ამ ამ­ბის აღ­სა­ნიშ­ნა­ვად, იქიდან კი სა­ა­ვად­მ­ყო­ფო­ში შეზარხოშებული მიბ­რუნ­დ­ნენ. ამა­სო­ბა­ში მომ­ჩი­ვან­მა შეიტყო, რომ თბი­ლი­სი­დან ამ საქ­მის შე­ს­ასწავ­ლად ექი­მი ჩა­სუ­ლი­ყო, და რას ხე­და­ვს, საქ­მის გა­მო­სა­ძი­ებ­ლად ჩა­სუ­ლი ექი­მი ფეხ­ზე ძლივს დგას. წარ­მო­იდ­გი­ნეთ, იქ რა მოხ­დე­ბოდა! არა­და, ქი­რურგს, რო­მელ­საც უჩი­ოდ­ნენ, ერ­თი წვე­თი არ ჰქონ­და ოპე­რა­ცი­ის დროს და­ლე­უ­ლი, რო­გორც წე­სი, ხე­ლე­ბი სპირ­ტით და­უ­ბა­ნია და ამა­ზე ატე­ხი­ლა ერ­თი ამ­ბა­ვი... თუმ­ცა ვიც­ნობ­დი ისეთ ექიმ­საც, რო­მელ­საც ძა­ლი­ან უყ­ვარ­და და­ლე­ვა. აქ სა­ინ­ტე­რე­სო ის არის, რომ სწო­რედ ეს ექი­მი ამოწ­მებ­და მძღო­ლებს სიმ­თ­ვ­რა­ლე­ზე. ერ­თხე­ლაც, კო­მუ­ნის­ტე­ბის დროს, "გა­იშ­ნი­კებ­მა" ნას­ვა­მი მძღო­ლი შე­მო­უყ­ვა­ნეს, ექიმ­მა და­უ­წე­რა - "ფხი­ზე­ლი". ინ­ს­პექ­ტო­რი აღ­შ­ფოთ­და, მთვრა­ლია კა­ცი და ფხი­ზელს რო­გორ წე­რო. ად­გა ექი­მი, გა­ი­ა­რა ბან­ცა­ლით და ინ­ს­პექ­ტორს ჰკითხა: აბა, შე­მომ­ხე­დე, ეს მძღო­ლი უფ­რო მთვრა­ლია თუ მე?

-  ახალ წელს ქარ­თ­ვე­ლებ­მა ჭარ­ბად ვი­ცით მოლ­ხე­ნა, ხში­რად ვკარ­გავთ ზო­მი­ე­რე­ბის შეგ­რ­ძ­ნე­ბას, ამას რო­გორ უნ­და მო­ვე­რი­ოთ?

-  ერთ-ერთ ძველ ჩა­ნა­წე­რებ­ში ამო­ვი­კითხე, რომ კოლ­ხ­ნი და ივერ­ნი, ბერ­ძ­ნე­ბის მსგავ­სად, სამ სადღეგ­რ­ძე­ლო­ზე მეტს არ სვამ­დ­ნენ. ბერ­ძ­ნე­ბი ერ­თი დას­ხ­მით სამ­ჯერ მო­ყუ­დე­ბით სვამ­დ­ნენ, კოლ­ხ­ნი და ივერ­ნი სამ­ჯერ დას­ხ­მით და სამ­ჯერ დაც­ლით. ბერ­ძ­ნე­ბი წყალ­ნა­ზავ ღვი­ნოს, ქარ­თ­ვე­ლე­ბი კი გა­უ­ზა­ვე­ბელს მი­ირ­თ­მევ­დ­ნენ, ფეხ­ზე მყა­რად იდ­გ­ნენ და არ ბილ­წსი­ტყ­ვა­ობ­დ­ნენ. ახა­ლი წლის დღე­ებ­ში ბევ­რ­ჯერ ვყო­ფილ­ვარ მო­რი­გე და 1-ელ იან­ვარს დი­ლით გა­რეთ რომ გა­მოვ­დი­ვარ, მთე­ლი ქა­ლა­ქი მკვდა­რი­ვი­თაა, ჩა­მი­ჩუ­მი არ ის­მის. ადა­მი­ა­ნე­ბის უმ­რავ­ლე­სო­ბა მთე­ლი ღა­მის ნა­ბა­ხუ­სე­ვია და გა­მო­ძი­ნე­ბულ­ზე 1-ელ და 2 იან­ვარს ისევ აგ­რ­ძე­ლებს სმას... ეს არ არის მოლ­ხე­ნა, საკ­ვე­ბი­სა და ღვი­ნის ჭარ­ბი მოხ­მა­რე­ბა ქარ­თ­ვე­ლის ბუ­ნე­ბა­ში არ იყო, ჩვე­ნი წი­ნაპ­რე­ბი ყო­ველ­თ­ვის ზო­მი­ე­რე­ბას იცავ­დ­ნენ. რა­ტომ უნ­და მივ­ბა­ძოთ მომ­ხ­­დურს ცუდ­ში და ტრა­დი­ცი­ად ვაქ­ცი­ოთ? მივ­ბა­ძოთ ჩვენს წი­ნაპ­რებს ზო­მი­ე­რე­ბა­ში, რაც არა მარ­ტო ჯან­მრ­თე­ლო­ბისა და გუ­ნე­ბა-გან­წყო­ბის­თ­ვის, ზო­გა­დად ჩვე­ნი მო­მავ­ლის­თ­ვის არის სა­სარ­გებ­ლო­ც და აუცი­ლე­ბე­ლიც.

მოამზადა ლიკა კერატიშვილმა

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)