"ხში­რად გა­მოვ­სულ­ვარ სცე­ნა­ზე კო­რი­ფე­ე­ბის გვერ­დით" - რა­ტომ ვერ ჩა­ა­ბა­რა მა­მუ­კა კა­ცი­ტა­ძემ თე­ატ­რა­ლურში

"ა­ხა­ლი მე­მარ­ჯ­ვე­ნე­ე­ბის" პო­ლი­ტი­კურ­მა მდი­ვან­მა, მა­მუ­კა კა­ცი­ტა­ძემ "ყვე­ლა სი­ახ­ლეს­თან" სა­უბ­რი­სას აღი­ა­რა, რომ პო­ე­ზია მი­სი ცხოვ­რე­ბის გა­ნუ­ყო­ფე­ლი ნა­წი­ლია, ეს არის მის­თ­ვის გან­ტ­ვირ­თ­ვი­სა და სუ­ლი­ე­რი ენერ­გი­ის შევ­სე­ბის წყა­რო, რაც ასე აუცი­ლე­ბე­ლია პო­ლი­ტი­კო­სის რთულ და და­ძა­ბულ ცხოვ­რე­ბა­ში:

-  აღარც კი მახ­სოვს, რო­დის შე­მო­ვი­და ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში პო­ე­ზია და სა­ერ­თოდ, ლი­ტე­რა­ტუ­რა. ოთხი წლი­სა ვი­ყა­ვი, რო­დე­საც უკ­ვე ზე­პი­რად ვი­ცო­დი "არ­სე­ნას ლექ­სი". ყო­ველ­თ­ვის ბევრს ვკითხუ­ლობ­დი და ამა­ში ოჯა­ხიც ხელს მიწყობ­და. პო­ე­ზია ჩემ­თ­ვის ძა­ლი­ან ახ­ლო­ბე­ლი და გა­ნუ­მე­ო­რე­ბე­ლი მოვ­ლე­ნაა, იმ­დე­ნად ახ­ლო­ბე­ლი, რომ ამ ინ­ტერ­ვი­უ­ში ძი­რი­თა­დად პო­ე­ზი­ა­ზე მინ­და ვი­ლა­პა­რა­კო. სკო­ლის პე­რი­ოდ­ში ძა­ლი­ან მიყ­ვარ­და ლექ­სე­ბის კითხ­ვა და ხში­რად გა­მოვ­სულ­ვარ სცე­ნა­ზე ისე­თი კო­რი­ფე­ე­ბის გვერ­დით, რო­გო­რე­ბიც იყ­ვ­ნენ და არი­ან - მურ­მან ჯი­ნო­რია, გუ­რამ სა­ღა­რა­ძე, ზუ­რაბ ქა­ფი­ა­ნი­ძე და სხვე­ბი. სკო­ლა რომ და­ვამ­თავ­რე, თე­ატ­რა­ლურ ინ­ს­ტი­ტუტ­შიც კი მინ­დო­და ჩა­ბა­რე­ბა, მაგ­რამ ოჯახ­მა მხა­რი არ და­მი­ჭი­რა. პო­ლი­ტი­კა­შიც ხში­რად ვი­ყე­ნებ პო­ე­ტურ ფრა­ზებს ჩე­მი მო­საზ­რე­ბე­ბის გან­სამ­ტ­კი­ცებ­ლად.

-  ეს ქარ­თულ პო­ლი­ტი­კა­ში მი­ღე­ბუ­ლი ხერ­ხია - მას ყო­ფი­ლი პრე­ზი­დენ­ტი, მი­ხე­ილ სა­ა­კაშ­ვი­ლიც ხში­რად მი­მარ­თავ­და.

-  არ მინ­და პო­ლი­ტი­კუ­რი კრი­ტი­კა გა­მო­მი­ვი­დეს, მაგ­რამ იმას, რა­საც სა­ა­კაშ­ვი­ლი ამ­ბობ­და, ლექ­სე­ბი არ ჰქვია - ეს გახ­ლ­დათ სა­კუ­თა­რი ინ­ტერ­პ­რე­ტაც­ი­ით რა­ღა­ცის თქმის სურ­ვი­ლი. თუმ­ცა, აქ­ვე ისიც უნ­და ვთქვა, რომ რო­გორც ყო­ფილ, ასე­ვე ახ­ლან­დელ ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა­შიც საკ­მა­ოდ ბევ­რია კარ­გი პო­ე­ზი­ის მკითხ­ვე­ლიც და დამ­ფა­სე­ბე­ლიც.

-  ესე იგი, პო­ლი­ტი­კო­სო­ბა სუ­ლაც არ არის ხე­ლის­შემ­შ­ლე­ლი ამ მხრივ. თქვე­ნი რჩე­უ­ლი პო­ე­ტე­ბის შე­სა­ხებ რას გვეტყო­დით?

-  ძნე­ლია რო­მე­ლი­მეს გა­მო­ყო­ფა, მაგ­რამ და­ფიქ­რე­ბის გა­რე­შე, უეც­რად ვინც გა­მახ­სენ­დე­ბა, იმათ სა­ხე­ლებს ჩა­მოვ­თ­ვ­ლი: ძა­ლი­ან ახ­ლო­ბე­ლია ჩემ­თ­ვის ვა­ჟა-ფშა­ვე­ლას, ლა­დო ასა­თი­ა­ნი­სა და მურ­მან ლე­ბა­ნი­ძის შე­მოქ­მე­დე­ბა. შე­უ­და­რე­ბე­ლია ანა კა­ლან­და­ძეც. თა­ნა­მედ­რო­ვე­თა შო­რის უნ­და და­ვა­სა­ხე­ლო ტა­რი­ელ ხარ­ხე­ლა­უ­რი, რომ­ლის პო­ე­ზი­აც ძა­ლი­ან ტკბი­ლია ჩემ­თ­ვის. მიყ­ვარს ლია სტუ­რუ­ა­სა და გი­ორ­გი ლობ­ჟა­ნი­ძის პო­ე­ზია, რო­მე­ლიც სპარ­სუ­ლი ენის სპე­ცი­ა­ლის­ტი და უაღ­რე­სად სა­ინ­ტე­რე­სო პი­როვ­ნე­ბაა. მის ლექ­სებს აღ­მო­სავ­ლუ­რი, კერ­ძოდ, სპარ­სუ­ლი პო­ე­ზი­ის ჟღე­რა­დო­ბა და ჰარ­მო­ნია ამ­შ­ვე­ნებს, რი­თაც სხვე­ბი­სა­გან გა­მორ­ჩე­უ­ლი და სა­ინ­ტე­რე­სოა.

-  ლი­ტე­რა­ტუ­რულ პერ­სო­ნა­ჟებს შო­რის ქარ­თ­ვე­ლი პო­ლი­ტი­კო­სე­ბის პრო­ტო­ტი­პად თუ და­ა­სა­ხე­ლებ­დით რო­მე­ლი­მეს?

-  ჩვე­ნი ინ­ტერ­ვიუ იმ­დე­ნად ექ­ს­პორ­მ­ტია, რომ ძა­ლი­ან გა­მი­ჭირ­დე­ბა ამ კითხ­ვა­ზე სე­რი­ო­ზუ­ლი და კვა­ლი­ფი­ცი­უ­რი პა­სუ­ხის გა­ცე­მა. სხვა­თა შო­რის, აზ­რად არა­სო­დეს გამ­ჩე­ნია, რომ პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი ლი­ტე­რა­ტუ­რუ­ლი გმი­რე­ბი­სათ­ვის შე­მე­და­რე­ბი­ნა. ამი­ტომ, აჯობებს, ამ თე­მა­ზე ლა­პა­რაკს თა­ვი და­ვა­ნე­ბოთ, რად­გან ჩემ­თ­ვის პო­ე­ზია ამო­სუნ­თ­ქ­ვი­სა და დას­ვე­ნე­ბის სფე­როა, ეს ჩემ­თ­ვის ცო­ტა იდე­ა­ლის­ტუ­რი მი­მარ­თუ­ლე­ბაა - თუ ჩემ­ში რა­ი­მე დარ­ჩა კი­დევ ასე­თი. პო­ლი­ტი­კა კი პრაგ­მა­ტიზ­მ­თან და უსი­ა­მოვ­ნო მო­გო­ნე­ბებ­თან და­კავ­ში­რე­ბუ­ლი სფე­როა, თუმ­ცა, იშ­ვი­ა­თად, მაგ­რამ სა­სი­ა­მოვ­ნო აქაც ხდე­ბა ხოლ­მე. ეს სუ­ლაც არ ნიშ­ნავს, რომ მო­ვინ­დო­მო, ვერ გა­ვავ­ლებ პა­რა­ლე­ლებს ლი­ტე­რა­ტუ­რულ გმი­რებ­სა და პო­ლი­ტი­კო­სებს შო­რის, მაგ­რამ მე ქარ­თულ ლი­ტე­რა­ტუ­რას ვუფ­რ­თხილ­დე­ბი ამ თვალ­საზ­რი­სით. ერ­თი მითხა­რით, სა­ა­კაშ­ვილს ჩვენს ლი­ტე­რა­ტუ­რა­ში რა იპო­ვის, ან თუნ­დაც ივა­ნიშ­ვილს? ამი­ტომ, ჯო­ბია ისი­ნი ძვე­ლე­ბუ­რად ცალ-ცა­ლკე დარ­ჩ­ნენ ჩემს ცხოვ­რე­ბა­ში (ი­ცი­ნის).

-  რად­გან პო­ლი­ტი­კო­სებ­ზე ჩა­მო­ვარ­და სიტყ­ვა, ბა­ტო­ნო მა­მუ­კა, რა სჭირთ თქვენს კო­ლე­გებს, რა­ტომ ვერ უვ­ლი­ან ქვე­ყა­ნას ისე, რო­გორც სა­ჭი­როა?

-  ამის თქმა საკ­მა­ოდ რთუ­ლია, რად­გან მი­ზე­ზი ძა­ლი­ან ბევ­რია, მაგ­რამ მე და­ვა­სა­ხე­ლებ­დი ორ ძი­რი­თად მი­ზეზს, რო­მე­ლიც არის ამო­სა­ვა­ლი წერ­ტი­ლი დღე­ვან­დე­ლი ქარ­თუ­ლი პო­ლი­ტი­კის არა­სა­ხარ­ბი­ე­ლო მდგო­მა­რე­ო­ბი­სა: სა­ხელ­მ­წი­ფო­ებ­რი­ვი აზ­როვ­ნე­ბის არარ­სე­ბო­ბა და პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბის დაკ­ნი­ნე­ბა - ეს ერ­თი. მე­ო­რე - იმი­სათ­ვის, რომ საქ­მე გა­მო­გი­ვი­დეს, ორი რამ არის სა­ჭი­რო: უნ­და იცო­დე და უნ­და გტკი­ო­დეს. არ­სე­ბო­ბენ პო­ლი­ტი­კო­სე­ბი, რომ­ლებ­მაც იცი­ან, მაგ­რამ არ სტკი­ვათ, მაგ­რამ უფ­რო მე­ტია ისე­თი, რო­მელ­საც სტკი­ვა, მაგ­რამ არ იცის. დღე­ვან­დელ სა­ქარ­თ­ვე­ლო­ში ძნე­ლად მო­ი­ძებ­ნე­ბა პო­ლი­ტი­კო­სი, რო­მელ­მაც კი­დეც იცის და კი­დეც სტკი­ვა. ამი­ტო­მაც გვაქვს კარ­გი მოღ­ვა­წე­ე­ბის დე­ფი­ცი­ტი, თუმ­ცა ისე­თე­ბიც არი­ან, რომ­ლებ­საც არც სტკი­ვათ და არც იცი­ან. თა­ნა­მედ­რო­ვე მსოფ­ლი­ოს ის­ტო­რი­ა­ში ძა­ლი­ან ბევ­რია პო­ლი­ტი­კო­სი, რო­მელ­საც სე­რი­ო­ზუ­ლი სი­კე­თეE მოუტანია არა მარ­ტო თა­ვი­სი ქვეყ­ნის, არა­მედ მთე­ლი მსოფ­ლი­ოს­თ­ვი­საც. ამის კარ­გი მა­გა­ლი­თია რო­ნალდ რე­ი­გა­ნი, რო­მელ­მაც უდი­დე­სი რო­ლი შე­ას­რუ­ლა ბო­ლო პე­რი­ო­დის მსოფ­ლიო პო­ლი­ტი­კა­შიც და ამე­რი­კის ის­ტო­რი­ა­შიც. ეს ადა­მი­ა­ნი აღარ არის ამ­ქ­ვეყ­ნად, მაგ­რამ მი­სი დაწყე­ბუ­ლი საქ­მე მი­ზან­მი­მარ­თუ­ლად გრძელ­დე­ბა და ვი­თარ­დე­ბა. პო­ლი­ტი­კო­სი­სათ­ვის მთა­ვა­რი ის კი არ არის, თა­ვის თავს რა არ­გო, არა­მედ ის, თუ რა სარ­გე­ბე­ლი მი­ი­ღო მის­მა ხალ­ხ­მა და ქვე­ყა­ნამ მი­სი მოღ­ვა­წე­ო­ბით. აქ­ვე უნ­და ვახ­სე­ნო მა­ჰათ­მა გან­დი­სა და დე გო­ლის სა­ხე­ლე­ბი… სამ­წუ­ხა­როდ, ამ ტი­პის პო­ლი­ტი­კო­სებს შო­რის ვერც ერთ ქარ­თ­ველს ვერ მო­ვიხ­სე­ნი­ებ, თუ სა­უ­კუ­ნე­ე­ბის წინ არ გა­და­ვალ და ჩვენს მე­ფე­ებ­ზე არ და­ვიწყებ ლა­პა­რაკს. პო­ლი­ტი­კოსს რამ­დე­ნი­მე თვი­სე­ბა უნ­და ჰქონ­დეს, რო­მე­ლიც მის წარ­მა­ტე­ბას უზ­რუნ­ველ­ყოფს, აქ არ შე­მიძ­ლია არ ვახ­სე­ნო უინ­ს­ტონ ჩერ­ჩი­ლის მი­ერ ჩა­მოთ­ვ­ლი­ლი ხუ­თი თვი­სე­ბა, რო­მე­ლიც ძა­ლი­ან მნიშ­ვ­ნე­ლო­ვა­ნია კარ­გი პო­ლი­ტი­კო­სი­სათ­ვის, ესე­ნია: პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო­ბა, პატ­რი­ო­ტიზ­მი, პრო­ფე­სი­ო­ნა­ლიზ­მი, პა­ტი­ოს­ნე­ბა და პრინ­ცი­პუ­ლო­ბა. ამ ჩა­მო­ნათ­ვალს ხუ­თი P-ს პრინ­ცი­პი ჰქვია და მთელ მსოფ­ლი­ო­შია ცნო­ბი­ლი.

-  და ბო­ლოს, თქვე­ნი აზ­რით, რო­მე­ლია ყვე­ლა­ზე დი­დი პრობ­ლე­მა და სატ­კი­ვა­რი ჩვე­ნი ქვეყ­ნი­სათ­ვის?

-  ჩა­მოთ­ვ­ლა რომ და­ვიწყო, შე­იძ­ლე­ბა მთე­ლი გა­ზე­თი არ მე­ყოს. ამი­ტომ, მე მა­ინც ვიტყო­დი, რომ მთა­ვა­რი პრობ­ლე­მა, რო­მე­ლიც დღეს ქვე­ყა­ნა­შია და სა­პა­სუ­ხის­მ­გებ­ლო თა­ნამ­დე­ბო­ბა­ზე მყოფ პი­რებს აქვთ, ეს - გა­ნათ­ლე­ბის პრობ­ლე­მაა. გა­ნათ­ლე­ბა არ ნიშ­ნავს წიგ­ნის წა­კითხ­ვას, ან ინ­ფორ­მა­ცი­ის მი­ღე­ბას. გა­ნათ­ლე­ბა თა­ვის თავ­ში კულ­ტუ­რა­სა და სუ­ლი­ე­რე­ბა­საც მო­ი­ცავს. მშრა­ლი ტექ­ს­ტე­ბის კითხ­ვა - ნა­კითხო­ბაა, გა­ნათ­ლე­ბა კი, ეს არის ნა­კითხო­ბაც, კულ­ტუ­რაც, სუ­ლი­ე­რე­ბაც, ინ­ფორ­მა­ცი­ის ფლო­ბაც და რაც ყვე­ლა­ზე მთა­ვა­რია, ყო­ვე­ლი­ვე ამის ერ­თად თავ­მოყ­რა და გა­მო­ყე­ნე­ბა. მახ­სოვს ერ­თხელ, იუბი­ლე­ზე, ზუ­რაბ ქა­ფი­ა­ნი­ძემ თქვა: ბევ­რი კითხუ­ლობს, მაგ­რამ ყვე­ლას კი არ ეს­მი­სო. აქე­დან გა­მომ­დი­ნა­რე, თუ ის ვერ გა­მო­ი­ყე­ნე, რა­საც კითხუ­ლობ და მი­სი რე­ა­ლი­ზა­ცია ვერ შე­ძე­ლი, მა­შინ "ო­რი ყუ­რის პრინ­ცი­პით" ცხოვ­რობ - ანუ, შენს ერთ ყურ­ში შე­დის და მე­ო­რე­დან გა­დის. ამი­ტომ, მე მა­ინც ვფიქ­რობ, რომ დღეს ჩვენ­თ­ვის მთა­ვა­რი პრობ­ლე­მა მა­ინც გა­ნათ­ლე­ბის არ­ქო­ნაა.

ყოველკვირეული გაზეთი "ყველა სიახლე"

(გამოდის ოთხშაბათობით)