"ნაცრისფერი მგელი" - ვინ არის სერქან კურტულუში, რომელმაც რუსი მფრინავი ჩამოაგდო და თურქეთი საქართველოს მის გადაცემას სთხოვს?

29 ივ­ნისს, სა­ქარ­თვე­ლოს პო­ლი­ცი­ამ, თბი­ლის­ში ინ­ტერ­პო­ლით ძებ­ნი­ლი სერ­ქან კურ­ტუ­ლუ­ში და­ა­კა­ვა. იგი ამ­ჟა­მად რუს­თა­ვის სა­პა­ტიმ­რო­ში იმ­ყო­ფე­ბა, თურ­ქუ­ლი მხა­რე კი მის გა­და­ცე­მას ითხოვს.

თურ­ქუ­ლი სა­ა­გენ­ტო Hurriyet-ს ცნო­ბით, კურ­ტუ­ლუ­ში თურ­ქე­თის მო­ქა­ლა­ქეა და მას ბრა­ლად ედე­ბა თურ­ქე­თის რამ­დე­ნი­მე პრო­ვინ­ცი­ა­ში მოქ­მე­დი და­ნა­შა­უ­ლებ­რი­ვი დაჯ­გუ­ფე­ბის ორ­გა­ნი­ზე­ბა. თუმ­ცა, თურ­ქუ­ლი სა­ა­გენ­ტო­ე­ბი მისი მო­თხოვ­ნის ძი­რი­თად საკ­ვან­ძო საქ­მედ სხვა რა­მეს მი­იჩ­ნე­ვენ - კურ­ტუ­ლუ­ში რუსი მფრი­ნა­ვის, ოლეგ პეშ­კო­ვის მკვლე­ლო­ბას­თან კავ­შირ­ში ეჭ­ვმი­ტა­ნილ 18 პირს შო­რის არის და­სა­ხე­ლე­ბუ­ლი.

2015 წლის ნო­ემ­ბერ­ში, თურ­ქულ­მა ავი­ა­გა­მა­ნად­გუ­რე­ბელ­მა სი­რი­ის სა­ზღვარ­თან ჩა­მო­აგ­დო რუ­სუ­ლი ბომბდამ­შე­ნი су -24, რო­მელ­მაც ან­კა­რის გან­ცხა­დე­ბით, თურ­ქე­თის სა­ჰა­ე­რო სივ­რცე და­არ­ღვია. ერ­თმა პი­ლოტ­მა კა­ტა­პულ­ტი­რე­ბა შეძ­ლო, მე­ო­რე კი და­ი­ღუ­პა. ამ ფაქ­ტმა რუ­სეთ-თურ­ქე­თის ურ­თი­ერ­თო­ბა გა­ამ­წვა­ვა.

თურ­ქუ­ლი მე­დი­ის ცნო­ბით, 2016 წლის ივ­ლის­ში ცნო­ბი­ლი გახ­და, რომ თურ­ქეთ­ში და­ა­კა­ვეს ორი მფრი­ნა­ვი, რომ­ლებ­მაც რუ­სუ­ლი თვითმფრი­ნა­ვი ჩა­მო­აგ­დეს, თუმ­ცა, მათ ბრა­ლად დას­დეს არა су-24-ის ჩა­მოგ­დე­ბა, არა­მედ კავ­ში­რი თურ­ქეთ­ში სამ­ხედ­რო გა­დატ­რი­ა­ლე­ბის მცდე­ლო­ბას­თან.

მა­შინ ად­გი­ლობ­რი­ვი მე­დი­ის ერთი ნა­წი­ლი წერ­და, რომ მას მერე, რაც ერ­დო­ღან­მა რუ­სე­თის ხე­ლი­სუფ­ლე­ბას­თან ურ­თი­ერ­თო­ბის და­ლა­გე­ბის პო­ლი­ტი­კა და­ი­წყო, მის მიერ კონ­ტრო­ლი­რე­ბად­მა პრო­პა­გან­დის სა­შუ­ა­ლე­ბებ­მა გა­ნა­ცხა­დეს, რომ თურ­ქი მფრი­ნა­ვის საქ­მე­ზე პა­სუ­ხის­მგებ­ლო­ბა თურ­ქე­თის ულტრა­მე­მარ­ჯვე­ნე ორ­გა­ნი­ზა­ცია "ნაც­რის­ფერ­მა მგლებ­მა" აიღო. მოგ­ვი­ა­ნე­ბით, მათ ეს უარ­ყვეს...

ამ საქ­მე­ზე კურ­ტუ­ლუ­ში 2017 წლის მა­ის­ში გა­ა­სა­მარ­თლეს კი­დეც და ია­რა­ღის უკა­ნო­ნო შე­ნახ­ვა-ტა­რე­ბის­თვის 5 წლით თა­ვი­სუფ­ლე­ბის აღ­კვე­თა მო­უ­სა­ჯეს, თუმ­ცა, შემ­დეგ გა­ა­თა­ვი­სუფ­ლეს... ად­გი­ლობ­რი­ვი მე­დი­ის ცნო­ბით, თურ­ქეთ­ში და­ნა­შა­უ­ლებ­რი­ვი ჯგუ­ფის და­ფუძ­ნე­ბა­ში იყო ეჭ­ვმი­ტა­ნი­ლი, რო­მე­ლიც სტა­ბოლ­ში, ან­კა­რა­ში, ბურ­სა­სა და იზ­მირ­ში მოქ­მე­დებ­და... სა­ქარ­თვე­ლოს მთა­ვარ პრო­კუ­რა­ტუ­რის გან­ცხა­დე­ბით, - თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კის მო­ქა­ლა­ქე ს.ქ-ს სა­ექ­სტრა­დი­ციო პა­ტიმ­რო­ბა აქვს შე­ფარ­დე­ბუ­ლი.

"თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კის კომ­პე­ტენ­ტუ­რი ორ­გა­ნო­ე­ბის თხოვ­ნის სა­ფუძ­ველ­ზე, 2018 წლის 27 ივ­ნისს, ქა­ლაქ ბა­თუმ­ში თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კა­ში ექ­სტრა­დი­ცი­ის მიზ­ნით და­კა­ვე­ბულ იქნა თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კის სა­მარ­თალ­დამ­ცა­ვი ორ­გა­ნო­ე­ბის მიერ ძებ­ნი­ლი, თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კის მო­ქა­ლა­ქე ს. ქ. 2018 წლის 29 ივ­ნისს ბა­თუ­მის სა­ქა­ლა­ქო სა­სა­მარ­თლოს გან­ჩი­ნე­ბით ხსე­ნე­ბულ პირს შე­ე­ფარ­და სა­ექ­სტრა­დი­ციო პა­ტიმ­რო­ბა 3 თვის ვა­დით.

თურ­ქუ­ლი მხა­რის მიერ მო­წო­დე­ბუ­ლი მა­სა­ლე­ბის თა­ნახ­მად, ს.ქ.- ს ბრა­ლად ედე­ბა უკა­ნო­ნო შე­მო­სავ­ლის მი­ღე­ბის მიზ­ნით თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კის ტე­რი­ტო­რი­ა­ზე შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი კრი­მი­ნა­ლუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის შექ­მნა და ხელ­მძღვა­ნე­ლო­ბა. მი­თი­თე­ბუ­ლი კრი­მი­ნა­ლუ­რი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წევ­რე­ბის მიერ სის­ტე­მა­ტუ­რად ხორ­ცი­ელ­დე­ბო­და შე­ი­რა­ღე­ბუ­ლი თავ­დას­ხმე­ბი სხვა­დას­ხვა პი­რებ­ზე ეკო­ნო­მი­კუ­რი სარ­გე­ბე­ლის მი­ღე­ბის მიზ­ნით (გან­ხორ­ცი­ელ­და 26 შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი თავ­დას­ხმა), ხდე­ბო­და მუ­ქა­რით ფუ­ლის გა­მო­ძალ­ვა, და­ში­ნე­ბა, ადა­მი­ა­ნე­ბის გა­ტა­ცე­ბა, აგ­რეთ­ვე მათი ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ის წევ­რე­ბის ან ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას­თან და­ახ­ლო­ე­ბუ­ლი პი­რე­ბის სა­სარ­გებ­ლოდ შე­ი­ა­რა­ღე­ბუ­ლი თავ­დას­ხმის ორ­გა­ნი­ზე­ბა და ფი­ზი­კუ­რი ან­გა­რიშს­წო­რე­ბა“, - ნათ­ქვა­მია პრო­კუ­რა­ტუ­რის მიერ მო­წო­დე­ბულ ინ­ფორ­მა­ცი­ა­ში.

ამას­თან უწყე­ბის ცნო­ბით, თურ­ქუ­ლი მხა­რის მიერ მო­წო­დე­ბულ სა­ექ­სტრა­დი­ციო დო­კუ­მენ­ტებ­ში არ ფი­გუ­რი­რებს ეპი­ზო­დი, რო­მე­ლიც მა­სობ­რი­ვი სა­ინ­ფორ­მა­ციო სა­შუ­ა­ლე­ბე­ბით გავ­რცელ­და და ეხე­ბა ს.ქ-ს მიერ 2015 წლის ნო­ემ­ბერ­ში რუსი სამ­ხედ­რო მფრი­ნა­ვის შე­საძ­ლო მკვლე­ლო­ბას. შე­სა­ბა­მი­სად, ქარ­თუ­ლი მხა­რე სა­ექ­სტრა­დი­ციო პრო­ცე­დუ­რებს აწარ­მო­ებს მხო­ლოდ იმ ბრალ­დე­ბის ფარ­გლებ­ში, რის­თვი­საც ს.ქ.-ს ექ­სტრა­დი­ცია მო­ი­თხო­ვე­ბა თურ­ქე­თის რეს­პუბ­ლი­კის კომ­პე­ტენ­ტუ­რი ორ­გა­ნო­ე­ბის მიერ.

ვინ არი­ან "ნაც­რის­ფე­რი მგლე­ბი?"

ეს დაჯ­გუ­ფე­ბა 1960-იანი წლე­ბის და­სა­წყის­ში და­არ­სდა, თურ­ქე­თის ულტრა­მე­მარ­ჯვე­ნე პარ­ტი­ის “ნა­ცი­ო­ნა­ლუ­რი მოძ­რა­ო­ბა” და მისი ქა­რიზ­მა­ტუ­ლი ლი­დე­რის, პოლ­კოვ­ნიკ ალ­ფარსლან თურ­ქე­შის მიერ, რო­მე­ლიც ჰიტ­ლე­რის დიდი თაყ­ვა­ნის­მცე­მე­ლი და ფა­შის­ტუ­რი იდე­ე­ბის გამ­ტა­რე­ბე­ლი იყო. მალე მათ "ნაც­რის­ფე­რი მგლე­ბი", თურ­ქუ­ლად - "ბო­ზკურ­ტლა­რი" და­ირ­ქვეს.

"მგლე­ბის" ოც­ნე­ბა სე­კუ­ლა­რუ­ლი თურ­ქე­თის იმ­პე­რი­ის და­არ­სე­ბა იყო, რო­მე­ლიც თურ­ქებ­თან მო­ნა­თე­სა­ვე ხალ­ხებს მუს­ლი­მუ­რი რწმე­ნით გა­არ­თი­ა­ნებ­და... ამ იდე­ამ ავ­ტო­მა­ტუ­რად აქ­ცია მათ წევ­რე­ბად უამ­რა­ვი ადა­მი­ა­ნი, რო­მე­ლიც ირან­ში, ჩრდი­ლო­ეთ კო­რე­ა­სა და საბ­ჭო­თა კავ­ში­რის ქვეყ­ნებ­ში უმ­ცი­რე­სო­ბა­ში ცხოვ­რობ­დნენ. "ბო­ზკურ­ტლა­რი" აცხა­დებ­და, რომ ათა­თურ­ქის იდე­ე­ბის­თვის იბ­რძოდ­ნენ და თა­ვი­ანთ თავს "იდე­ა­ლის­ტებს" უწო­დებ­დნენ. მათ რი­გებ­ში წევ­რი­ან­დე­ბოდ­ნენ ახალ­გაზ­რდა უმუ­შევ­რე­ბი და სტუ­დენ­ტე­ბი, რო­მელ­თაც სპე­ცი­ა­ლურ ბა­ნა­კებ­ში წვრთიდ­ნენ და რომ­ლე­ბიც მზად იყ­ვნენ თა­ვი­ან­თი ქვეყ­ნის­თვის თავი გა­ე­წი­რათ. ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ა­ში ათი ათა­სო­ბით წევ­რი ირი­ცხე­ბო­და, თუმ­ცა, მის რი­გებ­ში გაჩ­დნენ აგენ­ტე­ბიც, რომ­ლე­ბიც ამე­რი­კის სპეც­სამ­სა­ხუ­რე­ბის­თვის მუ­შა­ობ­დნენ.

არა­და, "მგლე­ბის" იდე­ო­ლო­გი­ის­თვის ამე­რი­კაც ისე­ვე მი­უ­ღე­ბე­ლი იყო მა­შინ­დე­ლი თურ­ქე­თის­თვის, რო­გორც საბ­ჭო­თა კავ­ში­რი, რო­მე­ლიც მის­თვის ძა­ლი­ან დიდ საფრ­თხეს წარ­მო­ად­გენ­და... თა­ვის მხრივ, მათ ად­გი­ლობ­რი­ვი ხე­ლო­სუფ­ლე­ბაც კარ­გად იყე­ნებ­და, კერ­ძოდ, სა­ჭი­რო დროს დეს­ტა­ბი­ლი­ზა­ცი­ის­თვის, რაც სა­ზო­გა­დო­ე­ბის საფრ­თხედ აღიქ­მე­ბო­და. შემ­დეგ კი კონ­ტროლს ად­ვი­ლად ამ­ყა­რებ­დნენ...

ისე, რომ თა­ვა­დაც ვერ ხვდე­ბოდ­ნენ, "ნაც­რის­ფე­რი მგლე­ბი" რე­ჟი­მის სა­სარ­გებ­ლოდ მოქ­მე­დებ­დნენ. კერ­ძოდ, მე­მარ­ჯვე­ნე და ლი­ბე­რალ აქ­ტი­ვის­ტებს კლავ­დნენ, ასე­ვე არ ინ­დობ­დნენ, ინ­ტე­ლექ­ტუ­ა­ლებს, პროფ­კავ­ში­რის ლი­დე­რებს, ეთ­ნი­კურ ქურ­თებს, გავ­ლე­ნი­ან ჟურ­ნა­ლის­ტებ­სა და მა­ღალ­ჩი­ნოს­ნებს... მათ ან­გა­რიშ­ზეა სას­ტი­კი ხოც­ვა მა­რაშ­ში, რა დრო­საც ასო­ბით ალა­ფი­ტი და­ი­ღუ­პა, ასე­ვე, პირ­ვე­ლი მა­ი­სის დე­მონ­სტრა­ცი­ე­ბი ტაქ­სი­მის მო­ე­დან­ზე 1977 წელს, რა­საც 42 ადა­მი­ა­ნი შე­ე­წი­რა...

ასე­ვე "ნაც­რის­ფე­რი მგლე­ბის" სა­ხელს უკავ­შირ­დე­ბა 1981 წელს, რო­მის წმინ­და პეტ­რეს მო­ე­დან­ზე იო­ა­ნე პავ­ლე II-ზე თავ­დას­ხმა, რო­მე­ლიც ერთ-ერ­თმა წევ­რმა მეჰ­მედ ალი აღჯამ ჩა­ი­დი­ნა - ის ცი­ხი­დან გა­მოქ­ცე­უ­ლი იყო. მას შემ­დეგ რაც პაპს ეს­რო­ლა, ის გა­ა­სა­მარ­თლეს და სა­მუ­და­მო პა­ტიმ­რო­ბა მი­უ­სა­ჯეს, შემ­დეგ კი თურ­ქეთ­ში და­ა­დე­პორ­ტეს.

წლე­ბის გან­მავ­ლო­ბა­ში, დაჯ­გუ­ფე­ბამ არა­ერ­თი ლი­დე­რი გა­მო­იც­ვა­ლა და მსოფ­ლი­ოს ბევ­რი "საქ­მით" გა­აც­ნო თავი - ბოლო წლებ­ში ევ­რო­პა­შიც გა­აქ­ტი­ურ­დნენ. საქ­მე ის არის, რომ თუ ევ­რო­პა­ში თურ­ქე­ბის დი­ას­პო­რის უფ­ლე­ბე­ბის­თვის იბ­რძოდ­ნენ, სი­რი­ა­ში პი­რი­ქი­თი, - ცდი­ლობ­დნენ მათი დი­ას­პო­რის გა­ნათ­ლე­ბა მაქ­სი­მა­ლუ­რად შე­ე­ზღუ­დათ. "ნაც­რის­ფე­რი მგლე­ბის" წევ­რე­ბი თურ­ქე­თი­დან ახ­ლაც აქ­ტი­უ­რად არი­ან სი­რი­ა­ში, მათი და­ახ­ლო­ე­ბი­თი რა­ო­დე­ნო­ბის და­სა­ხე­ლე­ბაც კი ძნე­ლია.

თურ­ქუ­ლი მე­დი­ის ცნო­ბით, ამ დრო­ის გან­მავ­ლო­ბა­ში თურ­ქე­თის ყვე­ლა ხე­ლი­სუფ­ლე­ბა, ორ­გა­ნი­ზა­ცი­ას პირ­და­პირ თუ ირი­ბად, თა­ვი­სი საქ­მის­თვის, რო­გორც ქვეყ­ნის შიგ­ნით, ისე მის ფარ­გლებს გა­რეთ - ყო­ველ­თვის იყე­ნებ­და...