"ნაცრისფერი მგელი" - ვინ არის სერქან კურტულუში, რომელმაც რუსი მფრინავი ჩამოაგდო და თურქეთი საქართველოს მის გადაცემას სთხოვს?

29 ივნისს, საქართველოს პოლიციამ, თბილისში ინტერპოლით ძებნილი სერქან კურტულუში დააკავა. იგი ამჟამად რუსთავის საპატიმროში იმყოფება, თურქული მხარე კი მის გადაცემას ითხოვს.

თურქული სააგენტო Hurriyet-ს ცნობით, კურტულუში თურქეთის მოქალაქეა და მას ბრალად ედება თურქეთის რამდენიმე პროვინციაში მოქმედი დანაშაულებრივი დაჯგუფების ორგანიზება. თუმცა, თურქული სააგენტოები მისი მოთხოვნის ძირითად საკვანძო საქმედ სხვა რამეს მიიჩნევენ - კურტულუში რუსი მფრინავის, ოლეგ პეშკოვის მკვლელობასთან კავშირში ეჭვმიტანილ 18 პირს შორის არის დასახელებული.

2015 წლის ნოემბერში, თურქულმა ავიაგამანადგურებელმა სირიის საზღვართან ჩამოაგდო რუსული ბომბდამშენი су -24, რომელმაც ანკარის განცხადებით, თურქეთის საჰაერო სივრცე დაარღვია. ერთმა პილოტმა კატაპულტირება შეძლო, მეორე კი დაიღუპა. ამ ფაქტმა რუსეთ-თურქეთის ურთიერთობა გაამწვავა.

თურქული მედიის ცნობით, 2016 წლის ივლისში ცნობილი გახდა, რომ თურქეთში დააკავეს ორი მფრინავი, რომლებმაც რუსული თვითმფრინავი ჩამოაგდეს, თუმცა, მათ ბრალად დასდეს არა су-24-ის ჩამოგდება, არამედ კავშირი თურქეთში სამხედრო გადატრიალების მცდელობასთან.

მაშინ ადგილობრივი მედიის ერთი ნაწილი წერდა, რომ მას მერე, რაც ერდოღანმა რუსეთის ხელისუფლებასთან ურთიერთობის დალაგების პოლიტიკა დაიწყო, მის მიერ კონტროლირებადმა პროპაგანდის საშუალებებმა განაცხადეს, რომ თურქი მფრინავის საქმეზე პასუხისმგებლობა თურქეთის ულტრამემარჯვენე ორგანიზაცია "ნაცრისფერმა მგლებმა" აიღო. მოგვიანებით, მათ ეს უარყვეს...

ამ საქმეზე კურტულუში 2017 წლის მაისში გაასამართლეს კიდეც და იარაღის უკანონო შენახვა-ტარებისთვის 5 წლით თავისუფლების აღკვეთა მოუსაჯეს, თუმცა, შემდეგ გაათავისუფლეს... ადგილობრივი მედიის ცნობით, თურქეთში დანაშაულებრივი ჯგუფის დაფუძნებაში იყო ეჭვმიტანილი, რომელიც სტაბოლში, ანკარაში, ბურსასა და იზმირში მოქმედებდა... საქართველოს მთავარ პროკურატურის განცხადებით, - თურქეთის რესპუბლიკის მოქალაქე ს.ქ-ს საექსტრადიციო პატიმრობა აქვს შეფარდებული.

"თურქეთის რესპუბლიკის კომპეტენტური ორგანოების თხოვნის საფუძველზე, 2018 წლის 27 ივნისს, ქალაქ ბათუმში თურქეთის რესპუბლიკაში ექსტრადიციის მიზნით დაკავებულ იქნა თურქეთის რესპუბლიკის სამართალდამცავი ორგანოების მიერ ძებნილი, თურქეთის რესპუბლიკის მოქალაქე ს. ქ. 2018 წლის 29 ივნისს ბათუმის საქალაქო სასამართლოს განჩინებით ხსენებულ პირს შეეფარდა საექსტრადიციო პატიმრობა 3 თვის ვადით.

თურქული მხარის მიერ მოწოდებული მასალების თანახმად, ს.ქ.- ს ბრალად ედება უკანონო შემოსავლის მიღების მიზნით თურქეთის რესპუბლიკის ტერიტორიაზე შეიარაღებული კრიმინალური ორგანიზაციის შექმნა და ხელმძღვანელობა. მითითებული კრიმინალური ორგანიზაციის წევრების მიერ სისტემატურად ხორციელდებოდა შეირაღებული თავდასხმები სხვადასხვა პირებზე ეკონომიკური სარგებელის მიღების მიზნით (განხორციელდა 26 შეიარაღებული თავდასხმა), ხდებოდა მუქარით ფულის გამოძალვა, დაშინება, ადამიანების გატაცება, აგრეთვე მათი ორგანიზაციის წევრების ან ორგანიზაციასთან დაახლოებული პირების სასარგებლოდ შეიარაღებული თავდასხმის ორგანიზება და ფიზიკური ანგარიშსწორება“, - ნათქვამია პროკურატურის მიერ მოწოდებულ ინფორმაციაში.

ამასთან უწყების ცნობით, თურქული მხარის მიერ მოწოდებულ საექსტრადიციო დოკუმენტებში არ ფიგურირებს ეპიზოდი, რომელიც მასობრივი საინფორმაციო საშუალებებით გავრცელდა და ეხება ს.ქ-ს მიერ 2015 წლის ნოემბერში რუსი სამხედრო მფრინავის შესაძლო მკვლელობას. შესაბამისად, ქართული მხარე საექსტრადიციო პროცედურებს აწარმოებს მხოლოდ იმ ბრალდების ფარგლებში, რისთვისაც ს.ქ.-ს ექსტრადიცია მოითხოვება თურქეთის რესპუბლიკის კომპეტენტური ორგანოების მიერ.

ვინ არიან "ნაცრისფერი მგლები?"

ეს დაჯგუფება 1960-იანი წლების დასაწყისში დაარსდა, თურქეთის ულტრამემარჯვენე პარტიის “ნაციონალური მოძრაობა” და მისი ქარიზმატული ლიდერის, პოლკოვნიკ ალფარსლან თურქეშის მიერ, რომელიც ჰიტლერის დიდი თაყვანისმცემელი და ფაშისტური იდეების გამტარებელი იყო. მალე მათ "ნაცრისფერი მგლები", თურქულად - "ბოზკურტლარი" დაირქვეს.

"მგლების" ოცნება სეკულარული თურქეთის იმპერიის დაარსება იყო, რომელიც თურქებთან მონათესავე ხალხებს მუსლიმური რწმენით გაართიანებდა... ამ იდეამ ავტომატურად აქცია მათ წევრებად უამრავი ადამიანი, რომელიც ირანში, ჩრდილოეთ კორეასა და საბჭოთა კავშირის ქვეყნებში უმცირესობაში ცხოვრობდნენ. "ბოზკურტლარი" აცხადებდა, რომ ათათურქის იდეებისთვის იბრძოდნენ და თავიანთ თავს "იდეალისტებს" უწოდებდნენ. მათ რიგებში წევრიანდებოდნენ ახალგაზრდა უმუშევრები და სტუდენტები, რომელთაც სპეციალურ ბანაკებში წვრთიდნენ და რომლებიც მზად იყვნენ თავიანთი ქვეყნისთვის თავი გაეწირათ. ორგანიზაციაში ათი ათასობით წევრი ირიცხებოდა, თუმცა, მის რიგებში გაჩდნენ აგენტებიც, რომლებიც ამერიკის სპეცსამსახურებისთვის მუშაობდნენ.

არადა, "მგლების" იდეოლოგიისთვის ამერიკაც ისევე მიუღებელი იყო მაშინდელი თურქეთისთვის, როგორც საბჭოთა კავშირი, რომელიც მისთვის ძალიან დიდ საფრთხეს წარმოადგენდა... თავის მხრივ, მათ ადგილობრივი ხელოსუფლებაც კარგად იყენებდა, კერძოდ, საჭირო დროს დესტაბილიზაციისთვის, რაც საზოგადოების საფრთხედ აღიქმებოდა. შემდეგ კი კონტროლს ადვილად ამყარებდნენ...

ისე, რომ თავადაც ვერ ხვდებოდნენ, "ნაცრისფერი მგლები" რეჟიმის სასარგებლოდ მოქმედებდნენ. კერძოდ, მემარჯვენე და ლიბერალ აქტივისტებს კლავდნენ, ასევე არ ინდობდნენ, ინტელექტუალებს, პროფკავშირის ლიდერებს, ეთნიკურ ქურთებს, გავლენიან ჟურნალისტებსა და მაღალჩინოსნებს... მათ ანგარიშზეა სასტიკი ხოცვა მარაშში, რა დროსაც ასობით ალაფიტი დაიღუპა, ასევე, პირველი მაისის დემონსტრაციები ტაქსიმის მოედანზე 1977 წელს, რასაც 42 ადამიანი შეეწირა...

ასევე "ნაცრისფერი მგლების" სახელს უკავშირდება 1981 წელს, რომის წმინდა პეტრეს მოედანზე იოანე პავლე II-ზე თავდასხმა, რომელიც ერთ-ერთმა წევრმა მეჰმედ ალი აღჯამ ჩაიდინა - ის ციხიდან გამოქცეული იყო. მას შემდეგ რაც პაპს ესროლა, ის გაასამართლეს და სამუდამო პატიმრობა მიუსაჯეს, შემდეგ კი თურქეთში დაადეპორტეს.

წლების განმავლობაში, დაჯგუფებამ არაერთი ლიდერი გამოიცვალა და მსოფლიოს ბევრი "საქმით" გააცნო თავი - ბოლო წლებში ევროპაშიც გააქტიურდნენ. საქმე ის არის, რომ თუ ევროპაში თურქების დიასპორის უფლებებისთვის იბრძოდნენ, სირიაში პირიქითი, - ცდილობდნენ მათი დიასპორის განათლება მაქსიმალურად შეეზღუდათ. "ნაცრისფერი მგლების" წევრები თურქეთიდან ახლაც აქტიურად არიან სირიაში, მათი დაახლოებითი რაოდენობის დასახელებაც კი ძნელია.

თურქული მედიის ცნობით, ამ დროის განმავლობაში თურქეთის ყველა ხელისუფლება, ორგანიზაციას პირდაპირ თუ ირიბად, თავისი საქმისთვის, როგორც ქვეყნის შიგნით, ისე მის ფარგლებს გარეთ - ყოველთვის იყენებდა...