სტომატოლოგიური კლინიკები მუშაობის საგანგებო რეჟიმზე გადადიან - რა შემთხვევაში მოემსახურება ექიმი პაციენტს?

COVID-19-ის პანდემიასთან ბრძოლის ფარგლებში ჯანდაცვის მსოფლიო ორგანიზაციამ სტომატოლოგიური დაწესებულებებისთვის რეკომენდაციები შეიმუშავა. მათი გათვალისწინება მოუწევს ყველა იმ ქვეყანას, სადაც ინფექციის გავრცელების მაღალი მაჩვენებელია.

საქართველოს სტომატოლოგთა ასოციაციამ შესაბამისი რეკომენდაციები გასცა საქართველოში მოქმედი ყველა სტომატოლოგიური დაწესებულებისთვის და მუშაობის საგანგებო რეჟიმზე გადასვლისკენ მოუწოდა.

რა შემთხვევაში გაუწევენ სტომატოლოგიური დაწესებულებები მომსახურებას პაციენტებს და რისი გათვალისწინება მოუწევთ როგორც პაციენტებს, ისე სტომატოლოგებს პანდემიის პერიოდში - ამ საკითხებზე AMBEBI.GE სტომატოლოგთა ასოციაციის პრეზიდენტს ქეთევან გოგილაშვილს ესაუბრა.

- პირველ რიგში განუმარტეთ მკითხველს, რა იცვლება სტომატოლოგიური დაწესებულებების მუშაობის რეჟიმში ?

- პირველ რიგში იცვლება ის, რომ ისეთი დატვირთვით ცხადია, ვერ იმუშავებენ ეს დაწესებულებები, როგორც აქამდე მუშაობდნენ. მათ მოუწევთ ყველა სტანდარტის დაცვა, რათა მაქსიმალურად იყოს გათვალისწინებული უსაფრთხოება და მინიმუმამდე იყოს შემცირებული ვირუსის გავრცელების რისკი.

ამასთან, პაციენტებს მომსახურება უნდა გაეწიოთ მხოლოდ გადაუდებელ შემთხვევებში და იმ სამედიცინო პროცედურებით და მანიპულაციებით, რაც არის რეკომენდირებული.

- რას გულისხმობს გადაუდებელი სტომატოლოგიური მომსახურება?

- გადაუდებელი სტომატოლოგიური მომსახურება მოიაზრებს სისხლდენის, აბსცესის, ტრავმული დაზიანებების, მწვავე ტკივილის, შეშუპების შემთხვევებს. ასევე, გადაუდებელი შეიძლება იყოს კბილის ამოღება; ასევე პულპიტი, როდესაც კბილი დაჩირქებულია და სჭირდება გაწმენდა და დამუშავება ტკივილის მოსახსნელად. ასევე, პერიოდონტიტი - კბილს კბილზე რომ ვერ ადებენ ტკივილისა და მაღალი მგრძნობელობის გამო და ა.შ.

ასეთ გადაუდებელ შემთხვევებში, ჩვენ უნდა მივიღოთ კორონავირუსის სიმპტომების მქონე პაციენტებიც კი! მათ შორის თვითიზოლაციასა და კარანტინში მყოფი სტომატოლოგიური პაციენტებიც

კორონავირუსით დაინფიცირებული საეჭვო ან დადასტურებული შემთხვევის მქონე პაციენტებს, როგორიცაა დაინფიცირებული პაციენტი, მასთან კონტაქტში მყოფი პირი ან პირი, რომელიც დროებით იმყოფება საკარანტინო ზონაში ან სტომატოლოგიურ მომსახურებამდე 14 ან ნაკლები დღის წინ იმყოფებოდა ახალი კორონავირუსის მაღალი რისკის ქვეყნებში, შეიძლება მათაც გაეწიოთ სტომატოლოგური მომსახურება, მაგრამ ცხადია გადაუდებელ შემთხვევებში და ინფექციების კონტროლის შესაბამისი ზომების დაცვით.

- რას გულისხმობს ეს კონტროლის ზომები? რა მოეთხოვებათ ასეთ დროს როგორც სტომატოლოგიურ კაბინეტებს და ისე თავად ექიმებს?

- სტომატოლოგიური დაწესებულებებისთვის შემუშავდა შემდეგი რეკომენდაციები: არ იქნას გამოყენებული მაღალი სიჩქარის ბუნიკები, ულტრაბგერითი და ჰაერ-ჭავლოვანი აპარატები, შესაბამისად, არ ჩატარდეს სტომატოლოგიური მანიპულაციები, რომლის დროსაც წვეთები და აეროზოლები გამოიყოფა.

გამომდინარე იქედან, რომ კვლევებით დადგინდა, ვირუსის გადადების გზები - ის ჰაერში არ არის და ძირითადად წვეთით გადადის, ამიტომ ეს გამონაფრქვევი პირის ღრუდან, რომელსაც იწვევს მაღალი სიჩქარის ბუნიკებით მუშაობა, არის ყველაზე საშიში. არსებობს სპეციალური აპარატურა, რომელიც უფრო ნელა მუშაობს და ასეთ მასიურ შხეფებს არ იძლევა.

ამის გათვალისწინებით, უნდა აიკრძალოს კბილების ჰიგიენური წმენდის პროცედურები, თუ ეს არ იქნება გადაუდებელი და არ ემსახურება კბილის ძლიერი ტკივილის მოხსნას. კბილის ტკივილზე უარესი არაფერია, ამიტომ კლინიკები, რომლებიც შესაბამის კრიტერიუმებს დააკმაყოფილებენ და რეკომენდაციებს დაიცავენ, უნდა იყოს ღია.

მატყობინებენ, რომ უკვე ძალიან ბევრი სტომატოლოგიური კაბინეტი დაიხურა, ჩვენი კლინიკა მაგალითად გადადის კვირაში ორჯერ მუშაობაზე, მაგრამ ვართ სრულიად შეიარაღებულები. ვიყიდეთ სრული ეკიპირების აღჭურვილობა. ყველა სტომატოლოგი უნდა იყოს აღჭურვილი შემდეგი საშუალებებით:

• ერთჯერადი ხალათი (უკან შესაკრავით)
• რესპირატორი #95 ან ქირურგიული ნიღაბი FFP2
• ერთჯერადი ხელთათმანები
• თვალების დამცავი საშუალებები (სპეციალური სათვალე და სახის ფარი)
• ჩაჩი (სამედიცინო ქუდი)
• ბახილები

რესპირატორი #95 მჭიდროდ უნდა იყოს მორგებული სახეზე, ისე რომ სრულად ფარავდეს პირის ღრუსა და ცხვირის ნესტოებს. დაუშვებელია რესპირატორის ხელმეორედ გამოყენება. რესპირატორის ტარებისას და მოხსნისას არ უნდა შეეხოთ მის გარე ზედაპირს.

სტომატოლოგიურ კლინიკაში შესვლისთანავე პაციენტმა უნდა ჩაიტაროს ხელების ჰიგიენა, ნიღაბი და დაიცვას სოციალური დისტანცია, ანუ მაქსიმალურად უნდა შეიზღუდოს მისი კონტაქტი სხვა პაციენტებთან და უშუალოდ მის მომსახურე სტომატოლოგიური პერსონალის გარდა სხვა პერსონალთან. სტომატოლოგიური მომსახურება უნდა განხორციელდეს კაბინეტში, რომლის კარიც მჭიდროდ იკეტება.

ამასთან:

• უნდა იყოს დაცული ოთხ ხელში მუშაობის პრინციპი;
• აუცილებელია, საიზოლაციო სისტემის გამოყენება. ეს არის სპეციალური მოწყობილობა რომელიც ამოფენილია პირის ღრუში და მას აქვს სხვადასხვა ფუნქცია. ამ შემთხვევაში ვირუსისგან დაცვის პრევენციას ემსახურება და ისინი უნდა მუშაობდეს გამართულად;
• საჭიროა მაღალი სიმძლავრის ნერწყვგამწოვი სისტემის არსებობა;
• აუცილებელია, ხელების ხშირი დაბანა და ანტიმიკრობული საშუალებებით დამუშავება. კაბინეტში უნდა იდგეს შემოსასვლელში და დაიბანონ ხელები
• ასევე პაციენტს უნდა გაუკეთდეს ნიღაბი, დისტანცია უნდა იყოს დაცული პაციენტებს შორის და პაციენტსა და რეგისტრატორს შორის;
• რეგისტრატორები უნდა იყვნენ სპეციალური ნიღბებით, ფარებით და სათვალეებით აღჭურვილები;
• მანიპულაციის დაწყებამდე პაციენტმა უნდა გამოივლოს პირის ღრუს ანტიმიკრობული სავლები;

- ვისაც უკვე დაწყებული აქვს გეგმიური მკურნალობა მათ შეუწყდებათ მომსახურება?

- ჩვენი რეკომენდაციაა, რომ ვისაც უკვე დაწყებული აქვს მაგალითად, კბილის დაბჟენა ან რაიმე სხვა სახის მკურნალობა, საქმე იყოს ბოლომდე მიყვანილი. მაგრამ ახალი გეგმიური ვიზიტები უნდა გადავადდეს ეპიდსიტუაციის გამოსწორებამდე.

- სახელმწიფო აუდიტის სამსახურის ბოლო კვლევის მიხედვით, სტომატოლოგიური კაბინეტების 50%-ზე მეტი ვერ აკმაყოფილებს კონტროლის მოთხოვნებს. ამის გათვალისწინებით, ალბათ ბევრ სტომატოლოგიურ კაბინეტს მოუწევს დროებით "დასვენება"...

- კი, ბევრი ვერ დააკმაყოფილებს ამ ახალ მოთხოვნებს, რადგანაც ფინანსებთან არის დაკავშირებული. საჭიროა სრული ეკიპირების შეძენა, თანაც მინიმუმ წყვილის, თითო 50 ლარი ღირს და კიდევ ბევრი რამ არის საჭირო. პატარა კლინიკებისთვის რთულია ამ სტანდარტების დაკმაყოფილება.

ინფექციების კონტროლის კუთხით სიტუაცია გაუმჯობებულია. მაგრამ ცხადია, ძალიან ბევრი კლინიკა დაიკეტება და უკვე ბევრიც დაიკეტა. ჩემი მოწოდებაა, ვინც დააკმაყოფილებს ამ რეკომენდაციებს, გააგრძელოს მუშაობა, ვინც ვერ შეძლებს სრული უსაფრთხოების დაცვას, დაიკეტონ და დაისვენონ, სანამ ეპიდემია გადაივლის.