რამდენჯერ და რამდენით გადმოწია საქართველოს ე.წ საზღვარი რუსეთმა ბოლო წლებში

2008 წლის აგვისტოს რუსეთ-საქართველოს ომიდან რამდენიმე წლის შემდეგ, კონკრეტულად კი, 2011 წლის გაზაფხულზე საქართველოში "ბორდერიზაციის" (მავთულხლართების, ღობეების, ე.წ. საზღვრის აღმნიშვნელი ბანერების მონტაჟი, ტრანშეების გათხრა) პროცესი დაიწყო და დღემდე ინტენსიურად მიმდინარეობს. ოკუპირებულ ტერიტორიასთან მოსაზღვრე სოფლებში გავლებული მავთულხლართები, "სახელმწიფო საზღვრის" აღმნიშვნელი ბოძები და აბრები ყოველწლიურად იმატებს, შესაბამისად, მცირდება საქართველოს ტერიტორიები.

2008 წლის აგვისტოს ომამდე საქართველოს ხელისუფლება ცხინვალის რეგიონში დიდი ლიახვის, პატარა ლიახვის, ფრონეს ხეობისა და ახალგორის რაიონის სოფლებს (სულ 103 სოფელი) აკონტროლებდა. ომის შემდეგ კი, ყველა ეს სოფელი რუსეთის საოკუპაციო ძალების მიერ კონტროლირებად ტერიტორიაზე აღმოჩნდა. გარდა ომის დროს მიტაცებული ტერიტორიებისა, ომის შემდეგ დე-ფაქტო ხელისუფლების მხრიდან წარმოებული ე.წ. დემარკაციის შედეგად, საქართველომ ცხინვალის რეგიონის ე.წ. საზღვრისპირა სოფლებში გავლებული მავთულხლართებით კიდევ რამდენიმე ათეულ კილომეტრზე დაკარგა კონტროლი.

ე.წ. ბორდერიზაციის პროცესით საქართველოს ოკუპირებული რეგიონების ე.წ. საზღვარი არაერთხელ შეიცვალა და ამჟამად, დე-ფაქტო ხელისუფლების მიერ ცხინვალის რაიონის საოკუპაციო ხაზის გასწვრივ 52 კმ-ზე მეტი სიგრძის მავთულხლართი და ე.წ. საზღვრის აღმნიშვნელი ბანერია დამონტაჟებული.

ე.წ. ბორდერიზაცია განსხვავებული ფორმატით გვევლინება - ზოგ სოფელში მავთულხლართების გავლებით, ზოგან ღობის გაბმით, ზოგ ადგილას კი ე.წ. საზღვრის აღმნიშვნელი ბანერის მონტაჟით. ბოლო პერიოდში ე.წ. საზღვრის გადმოწევა სწორედ ზემოხსენებული ბანერების მეშვეობით ხდება; მსგავსი ფაქტი უკანასკნელად 2017 წლის 3-4 ივლისს, გორის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბერშუეთში დაფიქსირდა - ე.წ. საზღვარმა 10 ჰა მიწის ფართობზე 700 მეტრით საქართველოს კონტროლირებად ტერიტორიაზე გადმოიწია.

საოკუპაციო ძალებმა საქართველოს კონტროლირებად ტერიტორიაზე "მცოცავი ოკუპაცია" 2011 წლის აპრილში დაიწყო და გორის მუნიციპალიტეტის სოფელ ხურვალეთის გარკვეული ნაწილი მავთულხლართებს მიღმა მოექცა, რასაც საოკუპაციო ხაზთან არაერთი საპროტესტო აქცია მოჰყვა.

მცირე პაუზის შემდეგ, 2013 წლის თებერვალში "მცოცავი ოკუპაციის" პროცესი კვლავ განახლდა და უფრო ინტენსიური სახე მიიღო. მავთულხლართების გავლების შედეგად სოფელ გუგუტიანთკარის, ზარდიაანთკარის, ღოღეთის, დვანის, დიცის, ციცაგიანთკარის, ჯარიაშენის, აძვის და ქვეშის დასახლებული ნაწილი ოკუპირებულ ტერიტორიაზე მოექცა.

შეგახსენებთ რამდენიმე კონკრეტულ შემთხვევას:

• შერეული (ქართულ-ოსური) სოფელი ზარდიაანთკარი 2008 წლის ომის შემდეგ ქართველი მოსახლეობისგან თითქმის ბოლომდე დაიცალა. მიუხედავად იმისა, რომ სოფელს ნაწილობრივ ქართული მხარე აკონტროლებდა, იქ არსებული საფრთხის გამო მოსახლეობა სახლებში დაბრუნებას ვერ ახერხებდა. ამიტომ, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტრომ 2012 წლის ივლისში სამხედრო საგუშაგოს გადაწყვეტილება მიიღო და სოფელი საბოლოოდ ორ ნაწილად გაიყო: საგუშაგოს ჩრდილოეთით ეთნიკურად ოსი მოსახლეობა აღმოჩნდა, სამხრეთით კი ქართველების სახლები, რომლებშიც მოსახლეობამ ნელ-ნელა დაბრუნება დაიწყო.

• რაც შეეხება სოფელ გუგუტიაანთკარს - ამ უკანასკნელში გავლებული ე.წ. ადმინისტრაციული ხაზის შემდეგ სასოფლო-სამეურნეო მიწის ნაკვეთების დაახლოებით 50-60% არაკონტროლირებად ტერიტორიაზე მოექცა.

• 138 ოჯახიდან, 29 ოჯახმა კუთვნილი მიწების ნაწილი დაკარგა სოფელ ჯარიაშენშიც. 2008 წლის ომის შემდეგ სოფელში ეტაპობრივად მავთულხლართები გაევლო და რამდენიმე ათეული ჰექტარი მიწა დაიკარგა.

• საოკუპაციო ხაზმა 2013 წელს ორად გაყო ქარელის მუნიციპალიტეტის სოფელი ღოღეთიც. 150 მეტრის სიგრძეზე გავლებულმა მავთულხლრათებმა მოსახლეობის სახნავ-სათეს მიწებზე გაიარა და 30-50 ჰა მიწა საოკუპაციო ხაზს მიღმა მოექცა.

• ყველაზე ხშირად, საოკუპაციო ხაზი ქარელის მუნიციპალიტეტის სოფელ დვანში მოძრაობდა. სოფელში, რომელიც სამი მხრიდან არის ოკუპირებული, 2013 წლიდან მოყოლებული ე.წ. საზღვარმა რამდენჯერმე გადმოიწია და გარდა სახნავ-სათესი მიწების დაკარვისა, რამდენიმე ოჯახი მავთულხლართებს მიღმა დარჩა.

• "მცოცავი ოკუპაცია" აქტუალური იყო 2015 წელსაც. 2008 წლის ომმა მავთულხლართები დატოვა გორის მუნიციპალიტეტის სოფელ ჯარიაშენშიც. თუმცა, მცოცავი ოკუპაციის პირობებში, კერძოდ, 2015 წელს, სოფელმა კიდევ რამდენიმე ჰა მიწა დაკარგა და ტერიტორიაც პირობითად ორ ნაწილად გაიყო. ჯარიაშენის გარდა, იყო ორჭოსანი, ხურვალეთი, ავლევი, ატოცი...

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, "მცოცავი ოკუპაცია" ყოველ წელს ეტაპობრივად რამდენიმე ათეული მეტრით იზრდებოდა და პროცესი კვლავაც გრძელდება.

ე.წ. "ბორდერიზაციის" უკანასკნელ შემთხვევამდე, ვიდრე გორის მუნიციპალიტეტის სოფელ ბერშუეთში ახალი საოკუპაციო ბანერი დამონტაჟდებოდა, "მცოცავი ოკუპაცია" 2016 წლის 6 ივნისს, ქარელის რაიონის სოფელ ავლევის მიმდებარე ტერიტორიაზე დაფიქსირდა. მას შემდეგ პროცესი შეჩერებული იყო, თუმცა მიმდინარე წლის გაზაფხულზე ერგნეთში გამართულ მორიგ შეხვედრაზე დე-ფაქტო ხელისუფლების წარმომადგენლებმა ქართულ მხარეს ღიად განუცხადეს, რომ ე.წ. დემარკაციის პროცესს გეგმავდნენ.

ეს უკანასკნელი რომ ნამდვილად იგეგმებოდა გასულ კვირას, კიდევ 700 მეტრით გადმოწეულმა ე.წ. საზღვარმაც დაადასტურა და კიდევ ერთხელ დაირღვა 2008 წლის 12 აგვისტოს რუსეთ-საქართველოს შორის დადებული ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმება, რომლის ერთ-ერთი პუნქტითაც, "რუსეთის შეიარაღებული ძალები უნდა დაბრუნდნენ სამხედრო მოქმედებების დაწყებამდე არსებულ ხაზზე".

ელზა ელბაქიძე

AMBEBI.GE