რა პრობლემებს უქმნის გოგონებს ბავშვობის ასაკში ქორწინება - საქართველოში ჩატარებული კვლევის მძიმე შედეგები

კვლევის თანახმად, ადრეულ/ბავშვობის ასაკში ქორწინება მთელი საქართველოს მასშტაბით გავრცელებული მოვლენაა. აღნიშნულთან დაკავშირებით, კვლევა ცოტა ხნის წინ დაავადებათა კონტროლის ცენტრმა Pro-mundo-US-თან თანამშრომლობით განახორციელა, გაეროს მოსახლეობის ფონდისა და გაეროს ბავშვთა ფონდის მხარდაჭერით.

კვლევაშია ნათქვამია, რომ ადრეული ქორწინების პრობლემა არა მხოლოდ რეგიონებში, არამედ დედაქალაქშიც დგას. კვლევის ავტორების თქმით, ადრეულ ქორწინებას ორი ძირითადი ფაქტორი განაპირობებს:

„კვლევის შედეგებმა აჩვენა, რომ ადრეულ ასაკში ქორწინების გამომწვევ ფაქტორებს შორის არის ორი ძირითადი ბლოკი, რომელიც ხელს უწყობს ამ საზიანო პრაქტიკის არსებობას. პირველი არის ეკონომიკური ფაქტორები, რომელიც დაკავშირებულია სიდუხჭირესთან, ეკონომიკური შესაძლებლობების ნაკლებობასთან, რომელიც, ფაქტობრივად, ახალგაზრდებს არ უტოვებს დიდ ალტერნატივასა და შესაძლებლობებს, იმისთვის რომ მათ ცხოვრებაში არჩევანი გააკეთონ. ძალიან მნიშვნელოვანია ფაქტორების მეორე ბლოკი - არსებული გენდერული ნორმები, რომელიც ადრეულ ქორწინებას ახალისებს. კვლევამ აჩვენა, რომ ადრეული ქორწინების პრაქტიკა მეტწილად დამოკიდებულია იმაზე, რომ ქვეყანაში ძალიან ფართოდაა ფესვებგადგმული სტერეოტიპული გენდერული ნორმები”, - აცხადებს გაერო-ს მოსახლეობის ფონდის საქართველოს ოფისის უფროსი ლელა ბაქრაძე.

მანვე ყურადღება გაამახვილა ქალთა სასქესო ორგანოების დასახიჩრების საზიანო პრაქტიკაზეც.

„კვლევამ სპეციალურად გააკეთა აქცენტი ამ პრაქტიკაზე და იკვლია ის ეთნიკური უმცირესობა, სადაც მედიის მიერ წარმოდგენილი იყო გარკვეული ინფორმაცია ამ პრაქტიკის შესახებ. კვლევაში მონაწილეთა თქმით, პრაქტიკა ან აღარ არსებობს, ან თუ არსებობს ის არის ძალიან დაფარული იმის გამო, რომ ის იყო ფართოდ გაშუქებული ან ხანდახან არასენსიტიურად გაშუქებული“ - აცხადებს ლელა ბაქრაძე.

კვლევა საქართველოს ყველა რეგიონს მოიცავს და შემდეგი ძირითადი მიგნებებია გამოკვეთილი:

• მოზარდობის ასაკში ორსულობა საფრთხეს უქმნის გოგონას უფლებებს, ჯანმრთელობას, განათლებას, მისი პოტენციალის განვითარებას და ართმევს უკეთესი მომავლის შანსს;
• ადრეულ/ბავშვობის ასაკში დაქორწინებული გოგონები, ბიჭებისგან განსხვავებით, რჩებიან განათლების, დასაქმების პერსპექტივისა და სოციალური კავშირების გარეშე;
• გოგონებისთვის ქორწინებამდე სექსუალური კავშირი არ მიიჩნევა მისაღებად და ამიტომ მოზარდებისთვის ერთადერთ ალტერნატივად ოჯახის შექმნა რჩება;
• მიიჩნევა, რომ დაქორწინებული მოზარდი გოგონასთვის ოჯახის ყოლასთან ერთად, განათლების მიღება შეუთავსებელია;
• ადრეული ქორწინების შემთხვევაში, გოგონას მოვალეობად ოჯახისა და ბავშვის მოვლა მიიჩნევა.
• ოჯახის ფინანსების განკარგვის, გოგონას განათლების გაგრძელებისა და ოჯახის დაგეგმვის შესახებ გადაწყვეტილებებს კი ქმარი და ქმრის მშობლები იღებენ.

პრეზენტაციას ესწრებოდა პრემიერ-მინისტრის თანაშემწე ადამიანის უფლებათა და გენდერული თანასწორობის საკითხებში - სოფო ჯაფარიძე, რომელმაც აღნიშნა, რომ ანგარიშში წარმოდგენილი რეკომენდაციები გათვალისწინებული იქნება ნებისმიერ პროგრამასა თუ პოლიტიკის განმსაზღვრელ დოკუმენტში, რომელსაც სახელმწიფო შეიმუშავებს.

„სულ ცოტა ხნის წინ კანონმდებლობაში შევიდა ცვლილება და 2017 წლიდან საერთოდ იკრძალება 18 წლამდე მოზარდების დაქორწინება. რაც განსხვავებული მოცემულობაა წინა წლებისგან, როცა 16-დან 18 წლამდე ახალგაზრდებს შეეძლოთ დაქორწინება მშობლების ნებართვის ან სასამართლოს თანხმობის შემთხვევაში. სახელმწიფომ შეგნებულად გადადგა ეს ნაბიჯი და შეცვალა კანონმდებლობა. ახლა მნიშვნელოვანია საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებაზე ორიენტირებული ღონისძიებები გატარდეს, რათა ერთი მხრივ, ყველა ინფორმირებული იყოს ამ ცვლილების თაობაზე და მეორე მხივ, იმ საზიანო ეფექტების თაობაზე, რაც მოჰყვება ისეთ საზიანო პრაქტიკას, როგორიცაა ადრეული ქორწინება“, - განაცხადა სოფო ჯაფარიძემ.

თვისებრივი კვლევა საქართველოს 10 რეგიონის ქალაქებსა და სოფლებში, ასევე დედაქალაქში ჩატარდა. მონაცემთა შეგროვება მიმდინარეობდა სამ ენაზე; ქართულად, აზერბაიჯანულად და სომხურად.

მეგი ნარსავიძე

AMBEBI.GE