უნიკალური აღმოჩენა ჩეჩნეთში - მეჩეთის ნანგრევებში იპოვეს ქვა ასომთავრული წარწერით, პირველი სიტყვა არის "ქრისტე!"

"მეგობრებო, მინდა გაგიზიაროთ ჩვენი სიხარული, ითუმ-კალის რაიონში, ბაულოის დასახლებაში, მეჩეთის ნანგრევების დათვალიერებისას, ნაპოვნია შუა საუკუნეების დამწერლობის იშვიათი ძეგლი. ეს არის ქვის ბლოკი, რომელზეც დატანილია ასომთავრულით შესრულებული, 24 ასოსგან შემდგარი ტექსტი", - წერს ჩეჩნეთის მეცნიერებათა აკადემიის თანამშრომელი აზამატ ახმაროვი, რომლის ცნობითაც, არტეფაქტი გროზნოს არქეოლოგიური კვლევების ცენტრშია გადატანილი და ქართველ კოლეგებთან ერთად, დაწყებულია მუშაობა ტექსტის გაშიფვრაზე.

აღმოჩენის შესახებ ინფორმაცია რუსეთის სახელმწიფო საინფორმაციო სააგენტო "ტასს"-მა გაავრცელა.

"არტეფაქტი უკვე გადაგზავნილია გროზნოს არქეოლოგიურ ცენტრში. პირველადი ინფორმაციით, აღმოჩენა სრულიად უნიკალურია ჩეჩნეთის ისტორიულ-გეოგრაფიული მთებისთვის, ასევე მდინარე არღუნის გარშემო დასახლებისთვის, ეს მდინარე საქართველოში იღებს სათავეს. მისი უნიკალურობა მდგომარეობს იმაში, რომ ამ შემთხვევაში, ტექსტი მთლიანია, ანუ მისგან აზრის გამოტანა შეიძლება. მსგავსი წარწერები ადრეც გვიპოვია, თუმცა აქამდე არც ერთი მათგანი მთლიანი ტექსტი არ ყოფილა, ყველა მათგანი მოკლე ფრაზები ან მცირე ნიშნები იყო", - წერს ჩეჩენი ისტორიკოსი.

მისივე ცნობით, უძველესი სოფელი ბაულოი, სადაც 30-ზე მეტი ადამიანი ცხოვრობს, მთებში, ითუმ-კალიდან დაახლოებით 17 კმ-ში მდებარეობს.

"ბაულოის მეჩეთის ადგილას ადრე ქრისტიანული ტაძარი მდებარეობდა, რომელიც, სავარაუდოდ, საქართველოდან ჩამოსული მქადაგებლების მიერ იყო აგებული. შუა საუკუნის ქართული კვალი ჩრდილო-აღმოსავლეთ კავკასიაში ადრეც აღმოჩენილა, მაგალითად, ინგუშეთისა და დაღესტანის მთებში, თხაბა-ერდისა და დათუნას სალოცავებში. ახლა ეს უნიკალური ძეგლები ფედერალური მნიშნველობის ობიექტებია", - აღნიშნავს აზამატ ახმაროვი.

სოციალურ ქსელში მის გვერდზე მთელი დღის განმავლობაში აქტიურობდნენ ქართველები. რამდენიმე მათგანის თქმით, პირველი სიტყვა არის "ქრისტე!", დანარჩენი არ იკითხება.

აღნიშნული ინფორმაციასთან დაკავშირებით, დასკვნის გამოტანას არ ჩქარობენ ქართველი ისტორიკოსები.

"ძალიან მაგარი ამბავი - ჩეჩნეთში ქართულ წარწერიანი ქვა იპოვეს, რომელიც მე-12 - მე-13 საუკუნით თარიღდება", - წერს საქართველოს ხელოვნების სასახლის დირექტორი, გიორგი კალანდია.

ცნობისთვის, 2014 წელს, ინგუშ მკვლევარებზე დაყრდნობით, რუსული მედია წერდა, რომ ინგუშეთში თამარ მეფის სავარაუდო საფლავი აღმოაჩინეს. საუბარი იყო ინგუშეთის მთიანეთში, ჯეირაჰის რაიონში, მდინარე ასას ხეობაში, მეწყერის ჩამოწოლის შედეგად, უძველეს გამოქვაბულში აღმოჩენილ ძვირფასეულობაზე. მათი ინფორმაციით, იქ, სავარაუდოდ, ალანიის დედაქალაქის მაგასის ძვირფასეულობა იყო დამალული, ან თამარ მეფის საფლავის კვალს მიაგნეს.

მაშინ "კვირის პალიტრასთან" საუბარში ინგუშეთის რესპუბლიკის, კრუპნოვის სახელობის არქეოლოგიური ცენტრის დირექტორის მოადგილე უმალატ გადიევი ამბობდა, რომ არქეოლოგიური და ანთროპოლოგიურ კვლევების დაწყებამდე, რაიმეზე გადაჭრით და დადასტურებულად საუბარი ძნელი იყო:

"თუმცა, არსებობს ერთი ვერსია, - უძველესი ინგუშური გადმოცემა, რომლის მიხედვითაც, თამარი მდინარე ასას ხეობაშია დაკრძალული. ამ ვერსიასაც აქვს თავისებური ახსნა, - ალანია შუა საუკუნეებში ჩრდილოეთ კავკასიის ტერიტორიაზე მდებარე სახელმწიფო იყო, რომელმაც თვითმყოფადობა მონღოლ-თათრების შემოსევების შემდეგ, 1238-1239 წლებში დაკარგა... ოდნავ უფრო ადრე საქართველოში მეფობდა "ოქროს ხანის" ხელისუფალი, დიდი თამარი, რომელიც როგორც საშინაო, ისე საგარეო პოლიტიკას უდიდეს მნიშვნელობას ანიჭებდა და იმიერკავკასიაც საქართველოს სახელმწიფოს საზღვრებში მოაქცია.

თამარ მეფე თავისი საზღვრების გაფართოების გარდა, ახლადშეძენილი მოსახლეობის სულიერებასა და რელიგიურ განმტკიცებაზეც ზრუნავდა და მუდმივად აგებდა ეკლესია-მონასტრებს. ამის გამოხატულებაა ინგუშეთში, თხაბა-იერდის (ტყობა-ერდის) ქართული მონასტერი, რომლის მიდამოებშიც არის აღმოჩენილი ეს გამოქვაბული".

ქართველი ისტორიკოსებისა და მეცნიერების უმრავლესობა ამ ინფორმაციას თავიდანვე სკეპტიკურად შეხვდა. მათი მტკიცებით, თამარ მეფე, როგორც საქართველოს "ოქროს ხანისა" და მაშინდელი ახლო აღმოსავლეთის უძლიერესი სახელმწიფოს მმართველი, ყველა ღირსებითა და პატივით, ქართველ მეფეთა საძვალეში - გელათში დაკრძალეს.